ادامه از صفحه اول
صداي رساي مردم عراق
تاكيد كردند ميل خودتان است، يا از ايران دور مي‌شويد يا در آتشي كه مي‌خواهيم با ايران روشن كنيم، مي‌سوزيد. امريكا تهديد خودش را عملي كرده است و از خاك عراق براي رويارويي با ايران سوءاستفاده كرد و منافع ملي عراق در آتشي كه توسط امريكا روشن شده در حال سوختن است. اقدامات تحريك‌آميز و خصمانه امريكا تا جايي پيش رفت كه عاقبت شاهد عمليات تروريستي بوديم كه به شهادت حاج قاسم سليماني و ابومهدي المهندس منجر شد. به گمان من، اگر بخواهيم اوضاع كنوني عراق را از جنبه رقابت‌ها و رويارويي‌هاي ايران و امريكا نگاه كنيم، تا جايي كه چشم كار مي‌كند، فعلا دورنمايي براي برون‌رفت از اين بحران وجود ندارد. اختلافات ميان تهران و واشنگتن ريشه در دهه‌ها پيش دارد و در حال حاضر اصولا دورنمايي براي حل آنها وجود ندارد و عراق هم در شرايطي نيست كه هيچ يك از اين دو شريك مهم خود را از دست بدهد. امريكا نقشه خود را فقط منحصر به عراق نكرده، در لبنان هم همين نقشه در حال اجراست. امريكايي‌ها به وضوح بعد از تشكيل دولت جديد لبنان به دولت جديد و نخست‌وزير جديد، حسن دياب توصيه كرده‌اند كه بايد از حزب‌الله دور شويد. امريكايي‌ها به صورت روزافزوني تاكيد مي‌كنند كه حزب‌الله دست ايران در لبنان است و حشدالشعبي دست ايران در عراق و تمايل واشنگتن اين است كه اين هر دو دست را كاملا قطع كند. اما مساله عراق جنبه ديگري هم دارد. مسائل داخلي در عراق، شايد آثار بيشتري بر منافع ملي اين كشور، نسبت به رقابت‌هاي خارجي داشته باشد. در حال حاضر به صورت مشخص مي‌توان گفت كه در عراق يك دوقطبي سياسي در مورد آينده رابطه اين كشور به وجود آمده است. اين دوقطبي بين شيعيان از يك سو و سني‌ها و كردها از سوي ديگر ايجاد شده است. در دو اتفاق مشخص اين شكاف به نمايش گذاشته شد. در جلسه پارلمان عراق كه قطعنامه اخراج نيروهاي خارجي از عراق تصويب شد نه سني‌ها و نه كردها حاضر به شركت در جلسه پارلمان نشدند. آقاي اسامه نجيفي، رييس پيشين پارلمان عراق و از رهبران سياسي نيروهاي اهل سنت، خيلي واضح گفت ما خروج نيروهاي امريكايي از عراق را مصلحت نمي‌دانيم. كردها هم اعلام كرده‌اند كه معارض خروج امريكايي‌ها از عراق هستند. از سوي ديگر يك‌سري از شيعيان عراق هم هستند كه به شكل مستمر با خروج نظاميان خارجي از عراق مخالفت مي‌كنند. اين دسته از سياستمداران معتقدند كه اخراج نظاميان خارجي باعث مي‌شود كه واشنگتن سر خصومت بيفتد و در آينده به صورت مستمر در توسعه و بازسازي عراق كارشكني كند. آنچه مشخص است، حتي برخي سران ارشد مذهبي و فكري عراق هم در اين دسته قرار مي‌گيرند كه هر چند از حضور نظامي امريكا در عراق دل خوشي ندارند، اما نسبت به رويكرد دولت عراق و آثار اقدام فوري و قاطع دولت عراق عليه حضور نظامي امريكا در اين كشور، نوعي نگراني دارند. اين موضع‌گيري البته به معناي طرفداري از امريكا يا تمايل به ادامه حضور نظامي امريكا نيست، بلكه اين ديدگاه معتقد است كه براي حفظ منافع ملي عراق لازم است كه رويكردي نرم‌تر و تدريجي‌تر براي احياي حاكميت عراق و خروج خارجي‌ها در پيش گرفته شود. به‌طور قطع مي‌توان گفت كه در سياست عراق امروز دو قطب در عراق در حال حاضر وجود دارد. علاوه بر اين دو قطبي، پيش‌بيني مي‌شود كه در طول اين هفته نخست‌وزير جديد عراق هم معرفي شود. هر كسي كه به عنوان نخست‌وزير انتخاب شود و كابينه خود را انتخاب كند، به همين دليل نمي‌تواند از مصوبه پارلمان در مورد خروج نظاميان امريكايي و تظاهرات امروز در بغداد عبور كند. اين جمعيتي كه جمعه در پايتخت عراق جمع شدند، مهم و بي‌سابقه بود. چنين جمعيتي تاكنون در پايتخت عراق گرد هم نيامده بودند. هر كس كه زمام امور را در بغداد در اختيار بگيرد، هم راي پارلمان را پشت سر خود دارد و هم شعارهاي ديروز مردم را. نخست‌وزير عراق بنا بر قانون از ميان شيعيان انتخاب مي‌شود و در مقام فرمانده كل قوا، اختيارات كامل نظامي و امنيتي دارد. مسيري كه نخست‌وزير بعدي براي اجراي قطعنامه پارلمان و مطالبات مردمي كه ديروز در بغداد تجمع كردند، سرنوشت حضور نظاميان خارجي در عراق را رقم خواهد زد. بايد ديد كه نخست‌وزير آينده چگونه قصد دارد اين خواسته را اجرايي كند و سوال مهم‌تر اين است كه برخورد امريكايي‌ها چگونه خواهد بود، چون تمايل امريكايي‌ها براي خروج از عراق هم از اهميت بالايي برخوردار است كه نحوه اجراي اين مصوبه و مطالبه را روشن مي‌كند. انتخاب نخست‌وزير در روزهاي آينده مرحله‌اي سرنوشت‌ساز و تاريخ‌ساز در عراق خواهد بود.
رقابت‌پذيري صادراتي
تجربه ماه‌هاي گذشته نشان مي‌دهد كه با تغيير در برخي شرايط شانس رقابت كالاهاي ايراني افزايش پيدا مي‌كند. براي مثال هرچند افزايش نرخ ارز در سال 97 به افزايش هزينه‌هاي توليدكنندگان منجر شد اما يك گزينه مثبت نيز ايجاد كرد و آن افزايش توان رقابت كالاهاي ايراني به دليل به صرفه بودن قيمت در برخي بازارها بود. قطعا اين اتفاق نمي‌تواند بلندمدت باشد و ما براي آنكه بتوانيم حضور خود را در اين حوزه‌ها حفظ كنيم بايد رقابت در ساير حوزه‌ها را نيز در دستور كار خود داشته باشيم.
در اين فضا، افزايش كيفيت محصولات توليدي اهميت فراواني دارد. امروز مزيت نسبي مهم در صادرات، عرضه ارزان و با كيفيت‌ترين كالاي ممكن است. ما بايد در ايران نيز همين روند را دنبال كنيم تا محصولاتي را به بازار برسانيم كه چه از نظر كيفي و چه از نظر قيمتي با نمونه‌هاي مشابه خود توان رقابت دارند.
در كنار آن نبايد فراموش كرد كه امروز اقتصاد ايران با تحريم‌هاي بين‌المللي مواجه شده و براي مثال نقل و انتقالات پولي و بانكي بسيار دشوار و هزينه‌بر است. در چنين فضايي حتي اگر نمي‌توان تنش‌هاي بين‌المللي را كاهش داد بايد در فضاي داخلي شرايط مطلوب ايجاد كرد. از بين بردن محدوديت‌ها، جلوگيري از تصويب و اجراي سياست‌هاي ضربه‌زننده به اقتصاد و قطع كردن روند صدور بخشنامه‌هاي متناقض بخشي از اين اولويت‌ها هستند. در شرايطي كه در نبود درآمدهاي نفتي، صادرات غيرنفتي كشور نيازهاي ارزي را بر دوش گرفته و عملكرد قابل دفاعي نيز داشته است، با كنار زدن محدوديت‌هاي داخلي بايد به سراغ بازاري بسيار رقابتي رفت كه در آن كيفيت كالا و قيمت تمام شده آن حرف اول و آخر را مي‌زنند.