نظارت دریایی یا ژست تبلیغاتی
محمود فاضلی
حضور هشت کشور در ماموریت نظامی در تنگه هرمز، بعد از نشست شورای امور خارجی در بروکسل که از سوی وزیر امور خارجه فرانسه و ازسوی نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تایید شد، فضايی جدید در منطقه ایجاد کرده است. مکرون ريیس جمهوری فرانسه مدعی شد ناو هواپیمابر شارل دوگل برای حمایت از عملیات ارتش فرانسه در خاورمیانه به این منطقه اعزام می‌شود. فرانسه از چند ماه پیش طرح تشکیل ارتش واحد اروپایی را ارائه داده بود. فرانسه، حامی اصلی طرح ادعایی برپایی نیروی دریایی اروپایی برای تضمین تردد در آبراه هرمز و خلیج‌فارس است. پاریس از افزایش ناامنی، تنش و بی‌ثباتی احتمالی در خلیج‌فارس و تنگه هرمز ابراز نگرانی و تاکید دارد که این وضعیت بر آزادی ناوبری و امنیت کشتی‌ها و خدمه اروپایی و غیراروپایی تاثیر گذاشته است. آلمان، بلژیک، دانمارک، فرانسه، یونان، ایتالیا، هلند و پرتغال بر این باورند که وضعیت کنونی در خلیج‌فارس و تنگه هرمز برای منطقه و ثبات جهانی مهم است و با حمایت از رویکرد تنش‌زدایی درخصوص مسائل امنیت منطقه‌ای، حمایت سیاسی خود را از ایجاد ماموریت اروپایی نظارت دریایی در تنگه هرمز اعلام می‌كنند.
هدف ماموریت اروپایی به عنوان مکمل اقدامات و ابتکارات امنیت دریایی کنونی در این منطقه به‌ویژه ائتلاف بین‌المللی امنیت دریایی، تضمین فضای کشتیرانی امن و کاهش تنش‌های کنونی منطقه‌ای است. این ماموریت با رعایت قوانین بین‌المللی به‌ویژه کنوانسیون حقوق دریایی سازمان ملل، به شیوه‌ای ملموس، با استقرار تجهیزات نظارت دریایی در خلیج‌فارس و نظارت فزاینده از وضعیت دریایی دراختیار قرار خواهد گرفت. ماموریت اروپایی نظارت دریایی در تنگه هرمز ابزاری برای حفظ آزادی کشتیرانی با تضمین وجود هماهنگی مناسب و ساز و کارهای به اشتراک‌گذاری اطلاعات بین همه شرکای فعال در این زمینه به‌ویژه صنعت دریایی خواهد بود. هدف ماموریت اروپایی نظارت دریایی در تنگه هرمز ترغیب به کاهش تنش و تکمیل تلاش‌های دیپلماتیک اساسی برای تضمین ثبات و گفت‌وگوی منطقه‌ای باز در شرایط بحرانی اعلام شده است. ایتالیا نیز در ماموریت گشت‌زنی و مراقبت از کشتیرانی اروپا در تنگه هرمز فعلا در سطح سیاسی شرکت خواهد داشت. این ماموریت دارای دو پایگاه، دریایی و هوایی در ابوظبی خواهد بود. ایتالیا فقط آمادگی خود را برای ارائه هواپیما و کشتی اعلام کرده و جزيیاتی در مورد تعداد یا نوع تجهیزات ارائه نکرده است. ماموریت نظامی اروپا در تنگه هرمز به عنوان آلترناتیو ماموریت نظامی به فرماندهی امریکا در آن منطقه تشکیل شده است. کشورهای اروپایی ضمن نگرانی از پیامدهای احتمالی چنین برخوردی، در اندیشه حفظ منافع قابل‌توجهی که هنوز در مناسبات‌شان با ایران دارند نیز هستند. ژاپن و هند نیز با ملاحظات مشابهی، رویکرد مستقلی را در پیش گرفته‌اند. امریکا از همراهی انگلیس، استرالیا، امارات، عربستان، قطر، آلبانی، بحرین و اسرايیل برخوردار است. کره‌جنوبی پس از اینکه امریکا از متحدان خود خواست به ائتلاف دریایی برای حفاظت از کشتی‌های تجاری در خلیج‌فارس بپیوندند، کره‌جنوبی تا حدودی تسلیم خواسته‌های امریکا در حمایت از ماجراهای نظامی خود در نزدیکی ایران شده است. حدود 70درصد از واردات نفت کره‌جنوبی از تنگه هرمز عبور می‌کند، باتوجه به اطلاعات موجود
170 کشتی کره‌جنوبی سالانه 900بار از این تنگه عبور می‌کنند و حدود 25000 اتباع این کشور در خاورمیانه ساکن هستند. کره یک فروند ناوشکن، هواپیمای گشتی پی-3سی و 260 نفر از نیروهای دفاعی که منطقه عملیاتی آنها محدود به خلیج عمان و شمال دریای عربی است، مستقر می‌کند.
وزارت دفاع کره‌جنوبی به‌طور رسمی تايید کرد که عملیات مقابله با دزدان دریایی را که در حال حاضر در سواحل آفریقا جریان دارد، به مناطقی در اطراف تنگه هرمز گسترش خواهد داد، اقدامی که ایران، به‌طور علنی مخالفت خود را با اعزام نیرو به تنگه هرمز اعلام كرد. کره نیز درنظر دارد برای متقاعد کردن هر چه بیشتر ایران، مقامات ارشد خود را به ایران اعزام کند. مقامات کره ادعا می‌کنند دولت این کشور قبل از تصمیم‌گیری درمورد اعزام نیرو به تنگه هرمز با ایران رایزنی کرده است. امریکا اخذ تصمیم کره‌جنوبی
در راستای اعزام نیرو به تنگه را مثبت ارزیابی كرده است. اگرچه دولت رسما اعلام کرد مذاکرات مربوط به هزینه استقرار نیروهای نظامی امریکا در کره و مساله تنگه هرمز، کاملا دو موضوع مجزا و جدا از هم است.
برخلاف ژاپنی‌ها که در ورودی تنگه هرمز قرار می‌گیرند، ناوشکن «وانگ گون» که زیر نظر «یگان چئونگ هائه» است شامل شعاع عملیاتی است. هدف سئول و توکیو متفاوت است، زیرا متقاعد کردن ایران توسط ژاپن با استفاده از ظرافت‌های دیپلماسی به کار گرفته شده از جمله تاکید بر اعزام نیرو به طور مستقل، اطلاع‌رسانی درست، هدف از اعزام کمک به امنیت تردد دریایی صورت گرفته، اما کره‌جنوبی، با تلف کردن وقت و زمان درنهایت زیر فشار امریکا، مجبور به اعزام نیرو شده است. اما در صورت ورود مستقیم نیروهای کره به تنگه هرمز، این احتمال وجود دارد نیروهای کره‌ای در معرض خطر قرار گیرند. تصمیم سئول برای اعزام سربازان به تنگه هرمز بحث سیاسی را در این کشور درپی داشته و بین احزاب حاکم و مخالف به‌ویژه بر سر اینکه آیا تصویب مجلس لازم است یا نه، اختلاف‌نظر ایجاد کرده است.
حزب حاکم دموکرات مدعی است این تصمیم را باتوجه به امنیت مردم و روابط دیپلماتیک اتخاذ کرده، زیرا تنگه هرمز به منافع اقتصادی ما و به‌ویژه امنیت انرژی مربوط می‌شود. طرح اعزام نیازی به تصویب مجلس ندارد، زیرا دولت در حال اعزام واحد جدید نیست. حزب اصلی مخالف دولت با تاکید بر لزوم اعزام نیرو برای کمک به ائتلاف بین‌المللی اعلام کرده بررسی موضوع باید با موافقت پارلمان انجام شود، زیرا این اقدام شامل تغییراتی در حوزه عملیاتی و بودجه است.