ادعاي جديد امريكا و سوييس
اقلام انسان‌دوستانه به ايران فرستاده مي‌شود
گروه ديپلماسي |«ساز و كار مالي جديدي براي ارسال اقلام انسان‌دوستانه به ايران اجرايي شد.» اين جمله بخشي از ادعاي تازه امريكا و سوييس است كه روز پنجشنبه در قالب بيانيه سفارت سوييس در تهران منتشر شد. در اين بيانيه آمده است: «تمهيد تجاري انسان‌دوستانه سوييس (SHTA)، ساز و كاري مالي با هدف ممكن ساختن تحويل كالاهاي انسان‌دوستانه به ايران در آستانه اجرايي شدن است.» سوييس كه حافظ منافع امريكا در ايران نيز است مدعي شده كه چند روز پيش يك پرداخت اوليه براي محموله‌اي از دارو به مقصد ايران از اين كانال انجام شده است. در بيانيه سوييس آمده است: «روز ۲۷ ژانويه ۲۰۲۰ (برابر با ۷ بهمن ۱۳۹۸) يك پرداخت اوليه براي محموله‌اي از دارو به مقصد ايران، به طور آزمايشي مورد تاييد قرار گرفت. هدف ساز و كار تجاري انسان‌دوستانه سوييس حصول اطمينان از آن است كه صادركنندگان و شركت‌هاي تجاري در زمينه غذا، بخش‌هاي دارويي و پزشكي مستقر در سوييس از يك كانال پرداخت مطمئن از طريق يك بانك سوييسي برخوردار شوند كه به وسيله آن پرداخت‌ها در ازاي صادرات آنها به ايران تضمين مي‌شود.»به گزارش فارس، سوييس همچنين ادعا كرده اين ساز و كار با همكاري نزديك «مقامات مربوطه در ايالات متحده امريكا و ايران و نيز بانك‌ها و شركت‌هاي برگزيده سوييسي» ايجاد شده است. مطابق اين ادعا، «وزارت خزانه‌داري امريكا تضمين‌هاي لازم را براي بانك‌هاي دست‌اندركار فراهم خواهد كرد تا اطمينان يابند امكان انجام معاملات مالي در راستاي قوانين ايالات متحده وجود دارد.»صفحه توييتر سفارت سوييس در ايران نيز در پيامي به زبان فارسي درباره اين كانال نوشت: «نقطه عطف مهم پس از اولين پرداخت موفق براي محموله دارويي، به طور آزمايشي و آماده شدن بستر ساز و كار مالي جهت تحويل كالاهاي انسان‌دوستانه، تامين اقلام كشاورزي، غذايي، دارويي و تجهيزات پزشكي. با تشكر از تمامي مقامات ايراني، سوييسي و امريكايي+ نهادهاي مرتبط».دولت امريكا سنت ديرينه‌اي در كارشكني در مبادلات كالاهاي بشردوستانه با ايران دارد. واشنگتن آبان‌ماه سال جاري به دليل صدور دستورالعملي جديد كه عملا مبادلات اقلام بشردوستانه با ايران را غيرممكن مي‌كرد به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. خزانه‌داري امريكا، آبان ماه با اعمال دستورالعمل‌هايي موسوم به «تمهيدات خاص نوع ۵» تهران را در زمره قلمروهاي قضايي موجد نگراني‌هاي خاص از لحاظ پولشويي قرار داده و نهادها و سازمان‌هاي مالي را به اتحاذ تدابيري ويژه در مراودات مالي با طرف‌هاي مرتبط با ايران، از جمله در مبادلات اقلام بشردوستانه با ايران ملزم كرد. تدبير خاص نوع ۵ به شبكه اجرايي جرايم مالي اجازه مي‌دهد در صورتي كه تشخيص دهد حساب كارگزاري يا حساب payable-through كه قرار است براي يك بانك خارجي يا به نيابت از آن افتتاح شود به نحوي با يك قلمرو «موجد نگراني‌هاي پولشويي» مرتبط است، براي افتتاح آن حساب‌ها در داخل امريكا محدوديت‌هايي اعمال كند.
وزارت خزانه‌داري امريكا روز پنجشنبه در بيانيه‌اي اعلام كرد كه وزارت خزانه‌داري اين كشور تكميل مبادلات مالي اوليه براي بيماران ايران از طريق يك كانال مربوط به اقلام بشردوستانه در سوييس را اعلام مي‌كند. دولت ترامپ در يك سال و نيم گذشته به شدت از سوي محافل حقوق بشري براي وضع تحريم‌هاي يك جانبه عليه ايران به گونه‌اي كه حتي ارسال دارو به ايران نيز به دليل مسدود شدن ارتباط‌هاي مالي و بانكي ديگر كشورها با تهران غيرممكن است، مورد انتقاد قرار گرفته است. «ميخاييل اوليانوف» ديپلمات و نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در وين به بيانيه سفارت سوييس در ايران مبني بر راه‌اندازي و اجرايي شدن «كانال مبادلات انسان‌دوستانه با ايران» واكنش نشان داد و در اين واكنش، از تحريم‌هاي امريكا عليه ايران به شدت انتقاد كرد. اوليانوف نوشت: «البته اين يك خبر خوب است اما فقط به اين موضوع بينديشيد. ما داريم تامين مواد دارويي و غذايي به افراد نيازمند در ايران را جشن مي‌گيريم و تحقق اين كار به يك ساز و كار ويژه مالي نياز داشت. حتي در قرون وسطي هم اين اقلام به صورتي عادي تامين مي‌شدند.»
اينستكس اجرايي مي‌شود؟
همزمان با ادعاهاي جديد سوييس و امريكا درباره به راه‌اندازي كانالي براي ارسال اقلام بشردوستانه به ايران، پايگاه اينترنتي شبكه «دويچه وله» خبر از اجرايي شدن بخش‌هايي از ساز و كار مالي ميان ايران و اروپا موسوم به اينستكس داد. يك منبع وابسته به اينستكس به دويچه وله خبر داده است كه طرح‌هايي براي رسيدن به توافق درباره اين ساز و كار ويژه مالي با ايران وجود دارد و به زودي اين توافق اجرايي مي‌شود. براساس ترجمه خبرگزاري فارس، اين منبع كه نخواست نامش فاش شود، گفت: «ما بايد به يك توافق برسيم تا زمينه‌اي براي آينده فراهم شود.» اين منبع ناشناس همچنين تاكيد كرده كه «بي‌اعتمادي دوجانبه ايران و اروپايي‌ها» سبب كاهش قابل توجه مذاكرات درباره اجرايي كردن اينستكس شده است. منبع وابسته به اينستكس به اين رسانه آلماني گفت: «ايراني‌ها درباره اين موضوع كه بعد از اولين تراكنش مالي (از طريق اينستكس) تجارت بيشتري (بين دو طرف) انجام خواهد شد، مردد بودند و به همين دليل تهران در اين باره كه (راه‌اندازي اينستكس) فقط يك آزمايش نيست و بايد معامله‌ها و توافقات بيشتري برنامه‌ريزي شود به تضمين نياز دارد.» به گفته وي، انجام تداركات و مقدمات اينستكس خيلي طول كشيده چرا كه «ايران هم بايد با همه انواع ابعاد مرتبط با اين مكانيسم مالي با كشورهاي اروپايي موافقت كند و اين موضوع متاسفانه زمان بسياري مي‌گيرد.» به‌رغم ادعاهاي اين منبع ناشناس «ساشا لومان» عضو انديشكده «بنياد آلماني براي مسائل امنيتي و بين‌المللي» درباره چرايي تاخيرهاي طولاني در اجرايي شدن اينستكس نظر ديگري دارد. لومان با اشاره به مسائل پيرامون اينستكس به دويچه وله گفت: «مي‌توان به اين جمع‌بندي رسيد كه (مكانيسم اينستكس) از حمايت كافي شخصيت‌هاي عاليرتبه برخوردار نيست.» «استيو منوشين» وزير خزانه‌داري امريكا دي ماه در يك كنفرانس خبري كه به منظور اعلام تحريم‌ها عليه ايران ترتيب داده بود، گفت: واشنگتن به اينستكس هشدار داده در صورتي كه هر گونه تعاملي با ايران انجام دهد در معرض خطر تحريم‌هاي امريكا قرار مي‌گيرد.