خديجه چنگيز، نامزد جمال خاشقجي در گفت‌وگو با گاردين مي‌گويد دنيا نتوانست عربستان را به جرم قتل اين روزنامه‌نگار در تركيه مجازات كند.
چنگيز مي‌گويد: جهان نتوانست عربستان سعودي را به خاطر قتل خاشقجي مجازات كند، اكنون آنها «تشويق شده‌اند كه هر كار مي‌خواهند بكنند.»
خديجه چنگيز كه يك محقق و فعال تركيه‌اي است، مي‌گويد: اكنون كه يك‌سال از قتل وحشيانه خاشقجي در كنسولگري عربستان در استانبول مي‌گذرد، عدم تحريم اين كشور از سوي غرب، اين پيام را به آنها مي‌دهد كه «هر كاري دل‌شان بخواهد مي‌توانند انجام دهند و بعد به راحتي قسر در بروند.»
او گفت: «به دليل اينكه اين افراد به سزاي اعمال‌شان نرسيدند و به دليل اينكه دنيا بي‌توجه به مسير خود ادامه مي‌دهد، آنها مي‌توانند هر كار دل‌شان مي‌خواهد انجام دهند.»
چنگيز در واشنگتن با گاردين مصاحبه كرد، جايي كه قرار بود به عنوان ميهمان‌گري كانولي، نماينده حزب دموكرات كنگره، در جلسه روز سه‌شنبه «سخنراني وضعيت كشور امريكا» شركت كند. كانولي خواستار توقف فروش اسلحه به سعودي‌ها و بسته شدن احتمالي موسسات ديپلماتيك سعودي در امريكاست.
اين خانم 37 ساله در مصاحبه خود از خاطرات زندگي‌اش از 2 اكتبر سال 2018 مي‌گويد؛ زماني كه خاشقجي، روزنامه‌نگار واشنگتن پست براي پس گرفتن اسناد مورد نياز ازدواج‌شان وارد كنسولگري عربستان شد، اما هرگز نتوانست از آنجا خارج شود.
تحقيقات آگنس كالامارد، بازپرس ويژه سازمان ملل در قتل‌هاي غيرقانوني، بعدها ثابت كرد خاشقجي به دست يك گروه قاتل سعودي و در يك حركت از پيش تعيين شده غيرقانوني، كشته شده است. هركدام از سازمان‌هاي اطلاعاتي امريكا به‌طور جداگانه و با درجه اطمينان متوسط تا زياد، اين را تاييد كرده‌اند كه دستور قتل را محمد بن سلمان، وليعهد سعودي صادر كرده است.
تحقيقات بعدي و گزارشي در نيويورك تايمز نشان داده است كه بن سلمان ايده شليك «گلوله» به خاشقجي را در اوايل سال 2017 مطرح كرده است. دولت عربستان ادعا مي‌كند اين قتل اقدامي «خودسرانه» بوده و فرمان آن از سوي بن سلمان صادر نشده است. وليعهد سعودي در مصاحبه‌اي گفت: «مسووليت كامل اين رويداد را بر عهده مي‌گيرد، به ويژه كه اين قتل به دست افراد سعودي انجام شده است.»
چنگيز از زمان وقوع قتل، شوك و غم و اندوه فراوان خود را بيان كرده و گفته بود احساس مي‌كند «مدت زيادي است كه از زندگي جدا شده است.» اما اكنون به نظر نمي‌رسد از زندگي دور شده باشد.
با وجود اينكه او حس ترس از امنيت خود را عنوان مي‌كند، اما كلماتش نشان‌دهنده نياز او به عدالت و خشم او از عدم موفقيت جهان در متهم كردن عربستان به قتل مردي است كه او دوست مي‌داشت.
او مي‌گويد: «آنها تشويق مي‌شوند كه حتي كار خود را گسترش دهند. اگر الان اتفاقي براي من يا شخص ديگري بيفتد، آنها چه احساسي خواهند داشت؟ دنيا مسوول است؛ آن هم مسووليتي مضاعف.»
چنگيز بيشتر غرب – از سازمان ملل گرفته تا امريكا و بريتانيا- و پاسخ آنان به اين قتل را مقصر مي‌داند. در حالي كه جهان چنگيز را تنها شريكي غمگين مي‌بيند كالامارد معتقد است چنگيز «شخصيتي فرمانده» دارد. هنگامي كه آنها براي اولين بار باهم ديدار كردند، چنگيز حدود 20 دقيقه از بازپرس فرانسوي در مورد پيشينه و اهداف وي سوال كرد.
كالامارد مي‌گويد: «او سوالات مهمي مي‌پرسيد، با خود گفتم اگر بخواهم با او مصاحبه كنم، بايد از اين آزمون سربلند بيرون بيايم. پس از آن ما جلسه‌اي طولاني و مثمر ثمر داشتيم و اين براي تحقيقات من اهميت داشت. خديجه خيلي مهم‌تر از يك قرباني يا نامزد جمال خاشقجي است. او باهوش و شجاع است، هنجارشكني كرده و همچنان به مسير خود ادامه مي‌دهد.»
عمر عبدالعزيز، يكي از مخالفان رژيم آل سعود و همكار نزديك خاشقجي در كانادا، شكايتي را عليه يك شركت اسراييلي به نام «ان اس او» مطرح كرده و مي‌گويد عربستان سعودي با استفاده از فناوري ساخت اين شركت توانسته به گوشي تلفن همراه او نفوذ كند. اين اقدام درست در زماني اتفاق افتاده كه او و خاشقجي در پيام‌رسان واتس‌اپ صدها پيام با يكديگر رد و بدل مي‌كردند. شركت اسراييلي اين ادعا را تكذيب و تصريح كرده كه هيچ‌گاه از اين فناوري براي حمله به شخص خاشقجي استفاده نشده است.
چنگيز مي‌گويد جهان بايد جلوي استفاده از اين جاسوس‌افزارها را بگيرد. وي با اشاره به استفاده دولت‌ها از فناوري‌هاي جاسوسي براي انجام اقدامات غيرقانوني، اين پرسش را مطرح مي‌كند كه آيا اين كار يك جرم بين‌المللي محسوب نمي‌شود؟
در ماه دسامبر دادستاني عربستان اعلام كرد پنج نفر به مرگ محكوم شده‌اند و سه نفر ديگر نيز به دليل نقشي كه در قتل خاشقجي ايفا كردند زنداني مي‌شوند. فعالان حقوق بشر اين دادگاه محرمانه را يك اقدام نمايشي خواندند و به‌شدت از آن انتقاد كردند. اين دادگاه سه مقام ارشد از جمله سعود القحطاني مشاور بن سلمان را از كليه اتهامات تبرئه كرد. قحطاني همان كسي بود كه به اتهام طراحي و اجراي نقشه قتل خاشقجي در فهرست تحريم‌هاي امريكا قرار گرفته است.
چنگيز نتيجه دادگاه را قاطعانه رد كرده و مي‌گويد: اگر بن سلمان واقعا آن‌طوركه در مصاحبه‌اش ادعا كرده مسووليت‌پذير بود، چرا توضيح نداد به چه علت پنج نفر را به اعدام محكوم كرده است؟ اين افراد چه كساني هستند؟ بقيه افراد دخيل در اين قتل چه مي‌شوند؟ آيا واقعا فكر مي‌كنند ما نتيجه چنين دادگاهي را بدون هيچ توضيحي مي‌پذيريم؟ از يك سو بن سلمان ادعا مي‌كند مسووليت‌پذير است و از سوي ديگر از زير بار مسووليت فرار مي‌كند.