ماجراجويي خطرناك در ادلب

بعد از نزديك به 10 روز درگيري در استان ادلب، دولت تركيه شدت هشدارها و تهديدهاي خود را براي افزايش تنش‌ها در اين بخش از خاك سوريه افزايش داده است. در شرايطي كه ارتش سوريه، به پيشروي خود از شرق استان ادلب براي تسلط كامل بر بزرگراه كليدي M-4 ادامه مي‌دهد، دولت تركيه هشدار داده است كه به عمليات تا بيرون انداختن كامل ارتش سوريه از استان ادلب ادامه مي‌دهد. رييس‌جمهور تركيه گفته است كه تا پيش از پايان ماه جاري ميلادي، يعني تا 18 روز ديگر، نظاميان سوريه را به مواضع پيشين خود عقب خواهد راند و در صورت وارد شدن «كوچك‌ترين آسيب به سربازان تركيه» در هر جاي سوريه كه بخواهد عمليات نظامي عليه ارتش سوريه انجام مي‌دهد. هر چند تصور مي‌شد كه مذاكره مستقيم ميان روساي جمهوري روسيه و تركيه، بتواند اندكي از حجم درگيري‌ها ميان ارتش تركيه و ارتش سوريه بكاهد، اما اردوغان بعد از گفت‌وگوي تلفني صبح چهارشنبه با پوتين، تهديدهاي ادعاهاي خود را بار ديگر تكرار كرد تا نگراني در مورد يك جنگ تمام عيار ميان تركيه و نظاميان سوريه در ادلب همچنان ادامه داشته‌باشد. همزمان دولت ايالات متحده امريكا هم اعلام كرده است كه در درگيري‌هاي اخير از «متحد خود در ناتو» يعني تركيه حمايت مي‌كند. جيمز جفري، فرستاده ويژه دولت امريكا در امور سوريه، براي «انجام هماهنگي‌هاي لازم» به آنكارا سفر كرده است. رويدادهاي اخير در ادلب، خبر از نشانه‌هايي از وقوع يك جنگ تازه در سوريه مي‌دهد كه در صورت آغاز مي‌تواند بيش از 3 ميليون نفر جمعيتي را كه اكنون در اين استان ساكن هستند، در معرض آسيب‌هايي شديدتر از آنچه تاكنون قرار داشتند قرار دهد. همزمان رويارويي ميان تركيه و روسيه در سوريه، كه در كنار ايران سه ضامن آتش‌بس در اين كشور بر اساس توافق آستانه در دو سال گذشته بودند، مي‌تواند درگيري‌ها در سوريه را وارد فاز تازه‌اي كند.

رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه، تهديد كرده است اگر يك بار ديگر نيروهاي ارتش تركيه در خاك سوريه هدف قرار بگيرند، ديگر خود را محدود به انتقام در محدوده استان ادلب يا تفاهمنامه سوچي نمي‌داند، بلكه در سراسر سوريه ارتش اين كشور را هدف قرار خواهد داد. اين اظهارات اردوغان در حالي بيان مي‌شود كه به گفته مقام‌هاي تركيه و روسيه، روساي جمهوري اين دو كشور روز گذشته تلفني با يكديگر صحبت كرده‌اند و به گفته كرملين «در مورد پيگيري روند صلح سوريه» با هم رايزني كردند. همزمان كرملين خبر داده است كه در حال حاضر رييس‌جمهور روسيه قصدي براي گفت‌وگوي تازه با همتاي سوري خود ندارد، اما ارتش‌هاي دو كشور در ارتباط مستمر با يكديگر قرار دارند. به گفته مولود چاوش اوغلو، وزير خارجه تركيه، قرار است به زودي يك هيات نظامي تركيه به روسيه سفر كند تا با مقام‌هاي مسكو در مورد مناقشات اخير در ادلب گفت‌وگو كند.

آمادگي امريكا براي كمك به آنكارا

همزمان جيمز جفري، نماينده ويژه دولت امريكا در امور سوريه گفته است كه امريكا‌ آماده دفاع از تركيه، متحد عضو ناتو، در صورت هر تهديدي از سوي روسيه و سوريه است. مايك پمپئو، وزير خارجه ايالات متحده امريكا، در توييتي خبر داد كه جيمز جفري، نماينده ويژه امريكا در امور سوريه را مامور سفر به تركيه كرده است تا در صورت نياز «گام‌هاي لازم براي همكاري در مقابل حملات بي‌ثبات‌كننده اخير» برداشته‌شود. جيمز جفري از روز سه‌شنبه براي گفت‌وگو در مورد مناقشه جاري در ادلب به آنكارا سفر كرده است. در شرايطي كه در ماه‌هاي گذشته، روابط ميان واشنگتن و آنكارا به دليل خريد سامانه‌هاي موشكي اس400 از روسيه دچار تنش‌هايي شده‌بود، اما به نظر مي‌رسد كه دولت امريكا به‌شدت از اقدام تركيه در رويارويي با ارتش سوريه با پشتيباني روسيه در ادلب رضايتمند است و آمادگي دارد تا در قالب ناتو يا مستقلا از اين اقدام تركيه حمايت كند.

قتل يك شهروند سوريه توسط امريكا

همزمان با اين رويدادها يك كاروان گشت‌زني امريكايي در شهر قامشلي در شمال سوريه، در درگيري با نيروهاي حامي دولت سوريه يك شهروند غيرنظامي سوريه را كشته است. به نوشته رسانه‌ها، روز چهارشنبه يك كاروان گشت‌زني امريكايي در نزديكي شهر قامشلي، در شمال سوريه توسط يك ايست بازرسي متعلق به ارتش سوريه متوقف مي‌شود. در حالي كه خبرگزاري رسمي سوريه، سانا، خبر داده است اين ايست بازرسي در اختيار ارتش سوريه قرار داشت، سخنگوي ائتلاف تحت رهبري امريكا از حضور «شبه‌نظاميان متحد حكومت سوريه» در آن خبر مي‌دهد. بر اساس بيانيه ائتلاف تحت رهبري امريكا اين تيراندازي «در دفاع از خود» انجام شده است. به نوشته آژانس‌فرانس‌پرس، شاهدان عيني گفته‌اند كه به دليل گستردگي اعتراضات به حضور خودروي زرهي امريكايي، نظاميان اين كشور از رساندن كمك به اين خودرو ناتوان مانده‌اند و نهايتا، آشوب ايجاد شده توسط نظاميان امريكايي با حضور يه خودروي نظامي روسيه در محل خاتمه يافته است و نظاميان امريكايي توانسته‌اند محل را ترك كنند.

اردوغان: ديگر به هيچ توافقي متعهد نخواهم بود

رجب طيب اردوغان روز چهارشنبه در جمع نمايندگان حزبش، عدالت و توسعه، در پارلمان تركيه گفت: «اگر كوچك‌ترين آسيبي به سربازان ما در پايگاه‌هاي ديدباني در ادلب يا هر جاي ديگر سوريه برسد، من اعلام مي‌كنم كه بدون توجه به توافق سوچي، در هر كجاي سوريه سربازان رژيم را هدف قرار مي‌دهيم.» توافق سوچي، از سال 2018 بين روسيه و تركيه براي ايجاد ترتيبات كاهش تنش در استان ادلب، بر اساس روند سه‌جانبه آستانه ميان ايران، روسيه و تركيه، منعقد شد. بر اساس توافق سوچي، نظاميان تركيه با ايجاد پايگاه‌هاي ديدباني، مسووليت كاهش تنش و جلوگيري از حملات نيروهاي مسلح و گروه‌هاي تروريستي به نظاميان سوريه و روسيه را بر عهده داشتند. در طول دو سال گذشته، دمشق و مسكو، مرتبا تركيه را به ناتواني در اجراي مسووليت‌هايش بر اساس اين توافق معرفي مي‌كردند. تركيه بر اساس توافق سوچي، 12 مركز ديدباني در استان ادلب سوريه ايجاد كرده است. رييس‌جمهور تركيه گفت: «تركيه مصمم است كه نظاميان رژيم سوريه را از پايگاه‌هاي ديدباني تركيه در ادلب تا پايان ماه ميلادي جاري (فوريه) عقب براند. براي اين‌كار ما بدون ذره‌اي تعلل از زمين و هوا اقدام خواهيم كرد.» در طول 10 روز گذشته، نيروهاي تركيه دست كم دوبار زير آتش‌بار توپخانه ارتش سوريه قرار گرفته‌اند.

اظهارات اردوغان در شرايطي بيان مي‌شود كه متحد ملي‌گراي افراطي او، دولت باغچه‌لي نيز با حمايت از عمليات ارتش تركيه در ادلب، شرايط كنوني را فرصت مناسبي براي «رها شدن از شر اسد براي هميشه» توصيف كرده است. تركيه در ماه‌هاي گذشته و بعد از آغاز عمليات در شمال سوريه با ادعاي عقب راندن كردها از مرز اين كشور كه با دخالت امريكا و روسيه نهايتا متوقف شد و بعد از آن اعلام دخالت نظامي در ليبي عليه شبه نظاميان تحت فرمان خليفه حفتر، كه با دخالت روسيه و آلمان، فعلا كمتر از آن صحبت مي‌شود و حالا با افزايش حضور نظامي در ادلب، به‌شدت در حال افزايش آرايش تهاجمي خود در منطقه است.

كرملين: حملات به ارتش سوريه تاسف‌بار است

ديميتري پسكوف، سخنگوي كاخ كرملين، روز چهارشنبه در جمع خبرنگاران تاكيد كرد كه دولت روسيه قصد ندارد حملاتش را به گروه‌هاي مسلح در استان ادلب متوقف كند. پسكوف تاكيد كرد: «ما همچنان از اين واقعيت كه گروه‌هايي از درون استان ادلب به نيروهاي ارتش سوريه حمله مي‌كنند و زيرساخت‌هاي نظامي ما را هدف قرار مي‌دهند، اظهار تاسف مي‌كنيم. اين اقدامات غيرقابل قبول هستند و توافق سوچي را نقض مي‌كنند.» او همچنين در واكنش به اظهارات رييس‌جمهور تركيه كه روسيه را به كشتار مردم غيرنظامي متهم كرده‌بود، تاكيد كرد كه روسيه به اهداف غيرنظامي حمله نمي‌كند، بلكه تروريست‌ها را هدف قرار مي‌دهد. رجب طيب اردوغان، در سخنراني چهارشنبه خود مدعي شده‌بود: «رژيم [سوريه] با پشتيباني نيروهاي روسيه و شبه‌نظاميان تحت حمايت ايران، به صورت مستمر شهروندان غيرنظامي را هدف قرار مي‌دهند و به كشتار و خونريزي دست مي‌زنند.»