۱۲۰ گود پرخطر در تهران

حميدرضا خالدي| مهرماه سال 93 براي اولين‌بار با مطرح شدن فرونشست زميني در خيابان ايران زمين سعادت‌آباد، موضوع گودهاي پرخطر رسانه‌اي شد. در آن سال به سبب نيمه‌كاره رها شدن گود عظيمي كه قرار بود بابك زنجاني در آن مجتمعي تجاري بسازد، بخش‌هايي از خيابان‌هاي فرعي ايران زمين نشست كرد و حتي ديواره برخي خانه‌ها ترك برداشت. همين مساله بهانه‌اي شد براي ورود شوراي شهر دوره چهارم به موضوع گودهاي پرخطر. از آن زمان تاكنون آمارهاي متفاوتي از گودهاي پرخطر پايتخت اعلام شده ولي به نظر مي‌رسد ارايه اين آمار و گزارش‌هاي ناشي از آن نه تنها تاثيري در كاهش تعداد اين گودها نداشته كه هر سال به همان تعدادي كه برايشان تعيين تكليف مي‌شود، تعداد ديگري هم به جمع‌شان افزوده مي‌شود!

در آن سال‌ها دليل وجود گودهاي پرخطر به طولاني شدن پروسه صدور پروانه ربط داده مي‌شد، اما بعد از ريزش چند گود پرخطر، مديريت شهري تصميم گرفت جداي از پايش لحظه‌اي، تعداد زيادي از اين گودهاي پرخط را پر كند. گودهاي تهران با هر روشي كه ايجاد شده باشند، در زماني مشخص بايد تعيين تكليف شوند اما در شرايطي كه پروژه به دليل انواع موانع در روند اجرايي، تخلف يا حتي مشكلات مالي يا هر دليل ديگري ساليان سال متوقف مي‌ماند، كم‌كم تبديل به كابوسي براي شهر و به خصوص همسايگان اين گودها مي‌شود. طبق قانون در صورتي‌ كه اجراي پروژه از برنامه زمان‌بندي عقب افتاده باشد و گود براي زمان زيادي رها شده بماند، تا دوره‌اي امكان مقاوم‌سازي وجود دارد، ناظر و پيمانكار بايد نسبت به شرايط نگران‌كننده گود تصميم‌گيري و در صورت لزوم نسبت به پركردن گود اقدام كنند. اما اگر به هر دليلي ايمن‌سازي از سوي مالك انجام نشد، شهرداري مي‌تواند براي تامين ايمني مردم به مساله ورود پيدا كند و به حساب و هزينه مالك اقدامات ايمني را زير نظر ناظر انجام دهد. با اين حال و با وجود تمام تدابير قانوني انديشيده شده، باز هم هر سال به تعداد اين گودها افزوده مي‌شود.

سال 94، اقبال شاكري، به عنوان يكي از اعضاي شوراي چهارم كه موضوع گودهاي پرخطر تهران را پيگيري مي‌كرد در مورد موانع پيش‌رو براي حل مشكل گودهاي پرخطر گفته بود: ماده ۵۵ قانون شهرداري‌ها، به شهرداري‌ها اجازه داده تا در هر نقطه‌اي كه احتمال بروز خطر وجود دارد، نسبت به رفع خطر اقدام كنند. ما هم مستند به همين ماده در بودجه سال‌هاي ٩۴ و ٩۵ اجازه اقدام در مورد اين گودها را به شهرداري تهران داديم. بر اين ‌اساس شهرداري تهران در مورد پركردن اين گودها و موارد ديگر مقاوم‌سازي با هزينه مالك اقدام مي‌كند و در مواردي كه مالك مشخص نيست هم در صورت وجود خطر با هزينه‌هاي شهرداري اقدام خواهد كرد.

اين عضو شوراي شهر تهران با اعلام اينكه در حال‌ حاضر در شهر تهران چهارهزار مورد گودبرداري صورت گرفته كه از اين ميان هزارو ۵٧٠ گود رها شده‌‌اند و بيش از ١۵٠ گود در مرحله پرخطر و بحراني قرار دارند، گفت: در حال‌حاضر تقريبا همه گودهاي پرخطر شهر تهران شناسايي و به‌طور مستمر بازديد مي‌شوند. شهر تهران امروز به يك كارگاه بزرگ ساختماني تبديل شده است. خانه‌هاي زيبا و استوار تخريب مي‌شوند تا به ‌جاي آنها برج‌ها بالا بروند. حتي در چند سال اخير به دليل تصويب طرح تفصيلي جديد كه با هدف كسب حداكثري درآمد از ساخت‌وساز در شهر تهران تهيه شده است، آپارتمان‌هاي نوساز به منظور افزايش طبقات در حال تخريب هستند. از نتايج زيانبار افزايش تراكم‌هاي ساختماني و احداث برج‌باغ‌ها در سطح اشغال محدود، افزايش عمق گودبرداري‌ها در ميان بافت‌هاي مسكوني شهر است. 4 سال بعد يعني در مردادماه امسال محمد سالاري، رييس كميسيون معماري و شهرسازي شوراي شهر تهران در آماري جديد، خبر از شناسايي 107 گود پرخطر از سوي كميسيون معماري و شهرسازي داده و گفته بود: براي ايمن‌سازي اين گودها و همچنين ساخت و ساز در آنها دستوراتي صادر شد.

120 نه 107

اما اين آمار باز هم تغيير كرد و ديروز مديركل معماري و ساختمان معاونت شهرسازي شهرداري تهران تعداد گودهاي پرخطر پايتخت را ۱۲۰ گود اعلام كرد.

مهدي صالحي در گفت‌وگو با ايسنا، درباره وضعيت گودهاي پايتخت با بيان اينكه بررسي‌هاي شهرداري تهران نشان داده است كه ۳۱۸ گود در تهران وجود دارد كه عمليات اجرايي در آن انجام نمي‌شود، اظهار كرد: از اين ميان ۱۲۰ گود با خطر بالا شناسايي شده است كه به صورت مداوم اين گودها پايش و رصد مي‌شود.

او با بيان اينكه گودهاي تهران تنوعي از مشكلات دارند و نمي‌توان يك علت خاص را براي رها شدن آنها عنوان كرد، گفت: اين گودها براي اجراي پروژه‌هاي ساختماني ايجاد شده‌اند؛ اما ممكن است در ميان راه مالك با مشكلات حقوقي يا بحران‌هاي مالي يا علت‌هاي ديگر روبه‌رو شود به همين دليل عمليات ساخت‌وساز در اين گودها انجام نمي‌شود و عمدتا اين گودها تنوعي از مشكلات را دارد.

مديركل معماري و ساختمان معاونت شهرسازي شهرداري تهران با بيان اينكه ما گود رها شده به اين معنا كه نظارتي بر آن نمي‌شود، در تهران نداريم، ادامه داد: علاوه بر شهرداري تهران، سازمان نظام مهندسي و... نيز به صورت مداوم وضعيت گودهايي كه عمليات اجرايي در آنها انجام نمي‌شود را پيگيري مي‌كنند، اما واقعيت اين است تا زماني كه اين گودها به تراز صفر - صفر نرسند خيال ما راحت نمي‌شود و بايد آنها را به صورت مداوم پايش كنيم.

صالحي در پاسخ به اين سوال كه چرا برخي از اين گودهاي پرخطر پر نمي‌شوند، اظهار كرد: واقعيت اين است كه پر كردن يك گود راه‌حل قطعي رفع خطر نيست؛ چراكه شرايط هر گود متفاوت است و بايد دستورالعمل‌هاي رفع خطر بسته به شرايط هر گود باشد و بايد بگويم كه حتي پر كردن گود با خاك اگر بدون رعايت شرايط كلي گود باشد، مي‌تواند خطرسازتر شود و البته دقت داشته باشيد كه رقم‌هاي زيادي براي پر كردن گودها بايد صرف كرد و شايد پر كردن گودها، از بودجه عمراني يك‌سال شهرداري نيز بالاتر برود. او با بيان اينكه تمامي گودهاي پايتخت را تحت نظر و پايش داريم، اضافه كرد: بر اساس پايش انجام شده بيشترين گودها در مناطق يك تا پنج، ۱۸ و ۲۲ است.