سهم پول در رشد نقدينگي پررنگ‌تر شد
نقدينگي در هر فصل 6.5 درصد رشد مي‌كند
گروه اقتصادي| حجم نقدينگي در دوازده ماه منتهي به آذر سال جاري به دو هزار و 262 هزار ميليارد تومان رسيده كه نشان‌دهنده افزايش 28.2 درصدي نقدينگي نسبت به دوازده ماه منتهي به آذر سال گذشته است. نقدينگي براي اولين‌بار در خرداد سال جاري به 2000 هزار ميليارد تومان رسيده بود كه آمارهاي اخير نشان مي‌دهد طي دو فصل نقدينگي 13 درصد افزايش يافته است. آنچه افزايش نقدينگي را به عنوان عاملي نگران‌كننده براي اقتصاد بدل مي‌كند، رشد اقتصادي منفي 7.6 درصدي تا پايان آذرماه است. در شرايطي كه نرخ رشد اقتصادي منفي است، افزايش نقدينگي به معناي اهرمي براي بالا بردن قيمت‌ها و ناتواني اقتصاد در هدايت نقدينگي به سمت فعاليت‌هاي مولد را نشان مي‌دهد. در خرداد سال جاري كه نقدينگي از مرز 2000 هزار ميليارد تومان عبور كرد، نرخ تورم 37.6 بود و در آذر ماه نيز به 40 درصد رسيد. اگر روند فعلي نقدينگي افزايش يابد، چه بسا نرخ تورم نيز جهش‌هاي ديگري تجربه كند.
روند فزاينده نقدينگي
مانده نقدينگي در دوازده ماه منتهي به آذر سال جاري نسبت به آذر سال گذشته رشد 28.2 درصدي داشته است. اين در حالي است كه نقدينگي در مدت مشابه سال گذشته 1784 هزار و 580 ميليارد تومان بود كه نسبت به سال 96 افزايش 22.1 درصدي داشته است. آمارهاي جديد بانك مركزي حاكي از شتاب رشد نقدينگي در سال جاري است. به صورت كلي دو منبع مهم براي افزايش پايه پولي و در نتيجه نقدينگي وجود دارد كه در هر دو ردپاي نظام بانكي ديده مي‌شود. منبع اول خالص دارايي‌هاي بانك مركزي است كه بدهي دولت و سيستم بانكي به بانك مركزي در اين دسته‌بندي قرار مي‌گيرد. مورد دوم نيز جريان خلق اعتبار از سپرده‌هاي بانكي است. در بخش ديگري از آمار اقتصادي دارايي خارجي بانك مركزي حدود 495 هزار ميليارد تومان اعلام شد كه نسبت به آذر سال گذشته 6.7 درصد افزايش يافت. اما نكته نگران‌كننده افزايش 101 درصدي بدهي دولت به بانك مركزي است كه در پايان آذرماه به 88 هزار و 60 ميليارد تومان رسيد. بدهي دولت به بانك مركزي يكي از مهم‌ترين شاخص‌هاي تغيير پايه پولي است كه مي‌تواند بر تورم تاثير بگذارد. از آذر 97 تا آذر سال جاري نرخ تورم 12 درصد افزايش داشته است. اما نكته مهم گزارش اخير در كاهش بدهي بانك‌ها به بانك مركزي است، به گونه‌اي كه با 25.6 درصد كاهش به 111 هزار ميليارد تومان رسيد.
سپرده‌هايي كه پول خلق مي‌كنند
در بخشي از اين گزارش سپرده‌هاي بخش غير دولتي 2209 هزار ميليارد تومان برآورد شده كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 28.5 درصد افزايش داشته است. اما سهم پول از كل نقدينگي اعلام شده، حدود 263.4 هزار ميليارد تومان بود. اما سهم شبه پول از كل نقدينگي حدود 1889 هزار ميليارد تومان اعلام شد. سهم پول از كل نقدينگي در آذر سال گذشته 244.4 هزار ميليارد و سهم شبه‌پول نيز حدود 1520 هزار ميليارد تومان بود. به نظر مي‌رسد رشد «سهم شبه پول از نقدينگي» سريع‌تر از رشد «سهم پول از نقدينگي» باشد، چراكه در يك‌سال گذشته شبه پول با رشد 24 درصدي به رقم آذرماه سال جاري رسيد. شبه پول همان سپرده‌هاي غيرديداري مدت‌دار و اوراق مشاركت است كه رقم‌شان در آخرين گزارش ارايه شده افزايش چشمگيري داشته است. به عنوان مثال سپرده‌هاي جاري با 56 درصد افزايش به 310 هزار ميليارد تومان و سپرده‌هاي مدت‌دار نيز با 24.2 درصد افزايش به 1744 هزار ميليارد تومان رسيد. با وجود رشد منفي تا آذر ماه سال جاري به نظر نمي‌رسد افزايش سپرده‌ها راهي بخش‌هاي مولد توليد شده باشد به همين دليل انتظار مي‌رود تا پايان سال جاري علاوه بر افزايش تورم، رشد توليد ناخالص نيز كاهش يابد.