ترجمه: هديه عابدي| «رند كورپوريشن» كه يك انديشكده غيرانتفاعي امريكايي در حوزه سياستگذاري جهاني است، مي‌گويد؛ وزير دفاع تركيه روابط نزديكي با ارتش امريكا دارد. گزارش اين انديشكده امريكايي درباره سياست خارجي تركيه، جنجال بزرگي را در اين كشور به راه انداخته است. براساس اين گزارش احتمال وقوع يك كودتاي نظامي جديد وجود دارد و وزير دفاع تركيه به‌شدت به ارتش امريكا نزديك است. اين گزارش كه ماه گذشته از سوي انديشكده «رند كورپوريشن» براي ارتش امريكا منتشر شد، ادعا مي‌كند كه تصميم دولت تركيه مبني بر اخراج صدها افسر نظامي پس از تلاش براي كودتاي نافرجام سال 2016 باعث نارضايتي زيادي در ارتش تركيه شده است.
براساس اين گزارش «فرماندهان رده‌هاي مياني از رهبري ارتش بسيار نااميدند و نسبت به اخراج شدن‌شان در ادامه پاكسازي پس از كودتا نگرانند. اين نارضايتي حتي مي‌تواند به كودتاي ديگري منجر شود و به نظر مي‌رسد رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه اين تهديد را جدي گرفته است.» از آنجا كه دادستان‌هاي تركيه دستور دستگيري نزديك به 700 نفر از جمله برخي پرسنل ارتش و دادگستري را صادر كرده‌اند، پليس تركيه هنوز هم حملاتي براي هدف قرار دادن مظنونين كودتا انجام مي‌دهد.
از زمان انتشار اين گزارش، چندين مقام جلساتي پشت درهاي بسته برگزار كرده‌اند تا در مورد امكان وقوع اين كودتا با يكديگر تبادل‌نظر كنند، اما در آنكارا بيشتر احساس مي‌شد كه اين فقط يك شايعه است، نه بيشتر. با اين حال، چندين روزنامه‌نگار طرفدار دولت، يافته‌هاي اين گزارش را جدي گرفته و مقالاتي را نوشتند مبني بر اينكه ممكن است كودتا در حال انجام باشد. حسن بصري يالچين، ستون‌نويس روزنامه صباح تركيه روز دوشنبه (28 بهمن) در مطلبي عنوان كرد كه همه بايد اين گزارش را جدي بگيرند، چراكه انديشكده رند مستقيما براي وزارت دفاع امريكا كار مي‌كند. او گفت: «هيچ‌كس نبايد به اين موضوع به عنوان تئوري توطئه نگاه كند. اگر نمي‌بينيد كه چگونه همه اينها درنهايت از يك مركز واحد نوشته و هماهنگ شده است، من چيز ديگري نمي‌توانم بگويم. اگر كودتا اتفاق افتاد، تعجب نكنيد.» يوسف كاپلان، يك نويسنده محافظه‌كار در روزنامه يني شفق تركيه، روز دوشنبه پيش‌بيني كرد كه كودتاي بعدي به‌جاي اينكه از سوي پيروان فتح‌الله گولن، روحاني تركيه‌اي مستقر در پنسيلوانيا صورت گيرد، به دست گروه‌هاي كماليست و سكولاريست درون ارتش انجام خواهد شد.
گولن در 15 جولاي 2016 به طراحي كودتا متهم شد، البته خودش اين اتهام را رد مي‌كند. كماليست‌ها از آرمان‌هاي مصطفي كمال آتاتورك حمايت مي‌كنند، كسي كه جمهوري سكولار تركيه را تاسيس كرد و اولين رييس‌جمهور اين كشور بود.
وزير دفاع در شرايط ناخوشايند
اردوغان نيز چند روز گذشته را به اين موضوع پرداخت. او بدون اينكه مستقيم در مورد گزارش صحبت كند، گفت، مقاومت مردم تركيه در برابر كودتاي نافرجام سال 2016 بايد درسي براي همگان باشد.
او روز شنبه به روزنامه‌نگاراني كه او را در سفر به پاكستان همراهي كرده بودند، گفت: «مردم ما تجربه جدي و مهمي به دست آورده‌اند. دفعه بعدي آنها حتي نمي‌پرسند كه بايد از كشور خارج شوند يا بمانند و مقاومت كنند. همه به خيابان‌ها خواهند آمد.»
اردوغان، روز يكشنبه در يك سخنراني اشاره كرد كه حزب حاكم عدالت و توسعه (اي‌كي‌پي) با
10 ميليون نفر بيشترين اعضا را در تركيه دارد.
فرهاد اونلو، از نويسندگان حامي دولت، در توييتر خود نوشت: «آيا اين معنادار نيست كه اردوغان تعداد اعضاي حزب خود را اعلام كند در حالي كه شايعات كودتا با گزارش انديشكده رند افزايش يافته است؟»
اين گزارش حلوصي آكار، وزير دفاع تركيه را نيز در موقعيت بدي قرار داد و او در كشوري كه در حال حاضر حدود 90درصد از جمعيتش ديدگاه ضدامريكايي دارند، اكنون به عنوان فردي كه
در راستاي گسترش روابط ميان تركيه و امريكا فعاليت مي‌كند، شناخته مي‌شود.
براساس گزارش رند: «در اين آشفته‌بازار، حلوصي آكار همچنان يك رابط اصلي براي امريكا و ساير نظاميان خارجي است. او با حفظ سمت به عنوان رييس ستاد كل ارتش تركيه در سال 2017، در ماه جولاي 2018 نيز تحت سيستم جديد اجرايي به عنوان وزير دفاع منصوب شد و نشان داد كه تا مدتي به عنوان چهره برتر در امور دفاعي تركيه باقي خواهد ماند.» وزير دفاع تركيه، پس از چند هفته سكوت، در سخناني بيان كرد كه اين گزارش به شكلي غيرمنطقي مبهم بوده و اظهارات نسبت داده شده به ارتش تركيه بي‌پايه و اساس است. او گفت: «از اينكه مي‌بينيم برخي عبارات موجود در اين گزارش آگاهانه يا ناآگاهانه، فراگير شده و مورد استفاده قرار گرفته است، ناراحتيم.»
«فرهنگ خودبرتربيني» ارتش تركيه
اين گزارش همچنين ادعا مي‌كند كه دولت اردوغان پس از كودتاي نافرجام قبلي دانشگاه دفاع ملي را به عنوان نهاد مرجع آموزش نظامي براي ارتش تاسيس كرده است تا تكبر و خودبرتربيني ارتش تركيه را به عنوان پاسداران سكولاريسم از بين ببرد.در پاسخ، وزارت دفاع اظهار كرده است: «ارتش تركيه و زيرمجموعه‌هاي آن از قوانين و مقررات كشور و فرمانده كل آن، يعني رييس‌جمهور پيروي كرده‌اند.» خود آكار نيز هفته گذشته در مورد اين موضوع سخن گفت، اما اين سخنراني تلاش بيشتر او را براي رفع انتقادات نشان مي‌داد. او به يك روزنامه تركيه‌اي گفت: «گزارش رند درباره من، ارتش تركيه و دانشگاه دفاع ملي به شكلي ماهرانه تنظيم شده است تا با استفاده در محافل مختلف باعث ايجاد تفرقه ميان ما شود.» برخي ادعا كرده‌اند كه همه اين ماجرا تنها داستاني بوده براي اينكه مشكلات داخلي و خارجي دولت مانند اقتصاد و جنگ سوريه را از ذهن مردم و رسانه‌ها دور كنند و به حاشيه ببرند. منبع: Middle East Eye