درباره اهميت نمايش آنلاين فيلم‌ها
خروج مطمئن يا نامطمئن
احمد طالبي‌نژاد
قضيه نمايش آنلاين فيلم‌ها در شبكه خانگي تازگي ندارد و پيش از اين هم در دنيا اكران فيلم‌ها از طريق آنلاين صورت گرفته است. از جمله مي‌توان به كمپاني نت‌فيليكس اشاره كرد كه اساسا ساختار آن به گونه‌اي طراحي شده كه خود اين مجموعه آنلاين نمايشي عريض و طويل فيلم توليد مي‌كند و ساخته‌هايش را از طريق فضاي مجازي و آنلاين به مخاطبان ارايه مي‌دهد. البته كه از اكران فيلم‌ها به صورت آنلاين در جهان زمان زيادي نمي‌گذرد، اما هر چه كه هست مسبوق به سابقه است و به امروز و ديروز مربوط نيست. اما در ايران براي اولين‌بار كانون كارگردانان سينماي ايران پيشنهاد نمايش فيلم‌ها را به صورت آنلاين مطرح كرد و به گمانم چند فيلم هم قرار بود در اين چرخه قرار بگيرند كه قرعه به نام فيلم حاتمي‌كيا افتاد. به نظر من نمايش آنلاين فيلم‌ها در فضاي مجازي اتفاق مباركي است آن هم در شرايطي كه نزديك به صد و خرده‌اي فيلم هنوز به نمايش در نيامده و معلوم هم نيست در آينده و در چرخه اكران چه سرنوشتي پيدا خواهند كرد. نمايش فيلم‌ها در سامانه آنلاين و فضاي مجازي در اين وانفسا افق روشني براي سينماي ايران ترسيم مي‌كند و اين اميد را به وجود مي‌آورد كه فيلم‌ها در فضاي مجازي و اينترنتي بيشتر ديده شوند.
كاملا طبيعي است كه در اين بازار فضاي مجازي و آنلاين، فيلم‌هاي تجربي امكان نمايش يا ديده شدن نخواهند داشت براي اينكه متقاضي چنين فيلم‌هايي از اساس كمتر از فيلم‌هاي عامه‌پسند است. تجربه هم ثابت كرده با تمام تلاشي كه گروه هنر و تجربه در سال‌هاي اخير داشته سالن فيلم‌هاي اين گروه خلوت‌تر از سالن‌هاي عمومي بوده است و اين مشكل براي فيلم‌هاي تجربي وجود دارد، اما به هر جهت نمايش آنلاين فيلم‌ها امكاني است كه بايد استفاده شود به ويژه آنكه اگر روزي روزگاري بيماري كرونا نابود شود و سالن‌هاي سينما باز شود براي نمايش فيلم‌ها جنگي به پا مي‌شود كه چه فيلمي در اولويت اكران قرار بگيرد. بحث رقابت نمايش فيلم‌ها به صورت آنلاين و در فضاي مجازي با صدا و سيما هم همواره مطرح بوده و اين مساله مسبوق به سابقه است. اين جدالي است كه سال‌ها بين صدا وسيما و شبكه نمايش خانگي وجود داشته و دارد اينجا با قاطعيت بايد گفت كه در اين جدال قطعا شبكه نمايش خانگي پيروز است و صدا وسيما قافيه را باخته است. خصوصا در عيد امسال كه غير از سريال پايتخت كه آن هم نااميد‌كننده بود و بعضي سريال‌هاي عامه‌پسند، صدا و سيما چيزي براي اين رقابت نداشت. اين سريال‌هاي عامه‌پسند هم متاسفانه محبوب آن دسته از مردم هستند كه يا به فضاي مجازي يا ماهواره دسترسي ندارند. خود صداوسيما هم آمار دارد و مي‌داند كه نه كسي به آنها اعتماد دارد و نه برنامه‌هاي‌شان براي مردم جذاب است. آن دسته از مردم هم كه به تماشاي برنامه‌هاي صدا وسيما مي‌نشينند از سر ناچاري و با غر زدن زياد است. مشكل از آنجايي ناشي مي‌شود كه براي مردم در شهرهاي كوچك و روستاها حرف اول را صداوسيما مي‌زند و اين كار را سخت مي‌كند. آنچه اهميت دارد، اين است كه امكان نمايش آنلاين فيلم‌ها في‌نفسه خوب است و ممكن است براي چند فيلم اول با استقبال مواجه شود قطعا فيلم‌هاي كارگرداناني نظير حاتمي‌كيا با استقبال مواجه مي‌شود چه حاتمي‌كيا را قبول داشته باشيم يا نداشته باشيم، فيلمش در شبكه نمايش خانگي احتمالا با اقبال مخاطب مواجه خواهد شد. فيلم جديد مسعود كيميايي «خون شد» هم احتمالا همين موقعيت را پيدا خواهد كرد. مي‌خواهم بگويم هفت، هشت فيلم ابتدايي اين جريان با استقبال مواجه مي‌شوند ولي به مرور براي مردم اين روند عادي مي‌شود. آنچه مسلم است اينكه به نظر من هيچ‌گونه نمايش فيلمي جاي نمايش فيلم در سالن سينما را نمي‌گيرد. وقتي در سالن سينما مي‌نشيني و در كنار پنجاه، صد يا دويست نفر ديگر فيلم مورد علاقه‌ات را مي‌بيني و با آنها در حس تماشاي فيلم مشترك هستي اين همدلي و اين حس مشترك بسيار لذت‌بخش است و اين حس فقط و فقط در سالن سينما امكان‌پذير است و قطعا در خانه كنار خانواده اين حس دست‌يافتني نخواهد بود. البته من تماشاي فيلم از طريق سامانه آنلاين را نمي‌پسندم و با اين جريان مخالفم چون سينما رفتن نوعي آيين فرهنگي است و نگرانم با گسترش اين شبكه مردم سينما رفتن را ترك كنند. اين روزها سريع‌ترين امكان دسترسي پيش روي مردم است و مردم مي‌توانند در لحظه به جهان سفر كنند، اما اين سرعت به نظرم آدم‌ها را تنها‌تر مي‌كند.