تهران، دوباره به استقبال «كرونا» خواهد رفت ؟

گروه اجتماعي| صحبت‌هاي رييس‌جمهوري در جلسه ديروز ستاد ملي مقابله با كرونا و صدور مجوز لفظي رييس قوه مجريه براي از سر‌گيري فعاليت مشاغل غير ضروري و بازگشايي پاساژها و مراكز خريد از اول ارديبهشت، برنامه‌ريزي‌هاي مسوولان استاني براي كنترل چرخه ويروس كرونا با تعويق فعاليت مشاغل پرريسك و پرخطر را تغيير داد. 
حسن روحاني در حالي در جلسه ديروز ستاد ملي مقابله با كرونا، از سرگيري فعاليت اصناف غيرضروري را مجاز اعلام كرد كه بنا بر هشدارهاي چند باره فرمانده عمليات مديريت بيماري كرونا در كلان‌شهر تهران ظرف روزهاي گذشته، شرايط شهر تهران از بابت تعداد مبتلايان و تعداد فوت و همچنين ترددهاي غيرضروري و كم‌توجهي شهروندان به رعايت توصيه‌هاي خودمراقبتي پس از پايان تعطيلات نوروزي، بسيار نگران‌كننده ارزيابي شده است. عليرضا زالي، شامگاه 30 فروردين؛ اولين روز از اجراي طرح فاصله‌گذاري هوشمند در تهران و در حالي كه تا روزهاي پيش از آن، به دليل اجراي محدوديت‌هاي تردد و تعطيلي بسياري صنوف، حضور شهروندان در خيابان‌هاي شهر در مقايسه با ايام عادي در حد قابل توجهي كاهش يافته بود، هشدار داد: «افزايش 7‌درصدي بستري مبتلايان كوويد 19 در پايتخت و ثبت ۲۳۷ مورد بستري جديد كرونا در تخت‌هاي عادي و ۹۱ مورد در بخش‌هاي ويژه بيمارستان‌هاي تهران، تنها براي يك روز نگران‌كننده است. حتي تعداد بهبوديافتگان و ترخيصي‌هاي كوويد 19 هم نسبت به روزهاي قبل كاهش داشته و فقط 540 نفر به عنوان بهبود يافته از اين بيماري، از بيمارستان‌ها مرخص شده‌اند آن هم در حالي كه حالا، مراجعان با حال وخيم‌تري به بيمارستان‌ها مراجعه مي‌كنند. علاوه بر اين، شلوغي و تراكم جمعيت مسافران در متروي تهران نگران‌كننده است به خصوص كه تغيير زيرساخت‌هاي مترو در بازه زماني كوتاه براي كاهش شيوع اپيدمي كرونا امري محال و غير ممكن است، بنابراين، استفاده تمامي مسافران از ماسك، تجهيزات حفاظتي، رعايت فاصله اجتماعي و بهداشت فردي و كاهش تردد غيرضروري در شهر، مي‌تواند راهكار موثري براي قطع يا كاهش زنجيره كرونا باشد.»
ديروز صبح هم، معاون نظارت بر اماكن عمومي پليس امنيت تهران بزرگ، در دومين روز از اجراي طرح فاصله‌گذاري هوشمند در استان تهران كه به دليل همين هشدارها، يك هفته ديرتر از باقي استان‌ها شروع شده بود، اعلام كرد كه سراها و پاساژهاي مسقف بازار تهران و مگامال‌ها اجازه فعاليت ندارند. 
سرهنگ نادر مرادي در اين اعلام، به خصوص تاكيد كرده بود كه فعاليت و بازگشايي واحدهاي صنفي واقع در سراهاي مسقف و پاساژهاي بازار تهران ممنوع است و گفته بود: «شرط فعاليت صنوف كم‌خطر در پايتخت، ثبت‌نام در سامانه وزارت بهداشت و دريافت كد مجوز است و باشگاه‌هاي بدنسازي، سالن‌هاي ورزشي، تالارهاي پذيرايي، مراكز همايش، آرايشگاه‌هاي مردانه و زنانه، سالن‌هاي تئاتر و سينما، رستوران‌ها، قليان‌سراها، كافي‌شاپ‌ها و... در گروه صنوفي هستند كه همچنان فعاليت‌شان مجاز نيست و به‌خصوص، سراهاي مسقف در بازار تهران، مگامال‌ها و پاساژهاي مسقف با توجه به شرايطي كه امكان تجمع در آنها وجود دارد، فعلا مجاز به فعاليت نيستند اما فعاليت پاساژهاي روباز محدوديتي نداشته و طبق اعلام ستاد ملي مقابله با كرونا، فعاليت‌شان ممنوع نيست.»
با وجود اين اظهارات كه ظاهرا به دليل اعلام نشدن تصميمات جديد ستاد ملي مقابله با كرونا به نيروي انتظامي بود، حسن روحاني در صحبت‌هايي كه پيش از ظهر ديروز در جمع اعضاي ستاد ملي مقابله با كرونا داشت، از سرگيري فعاليت مشاغل غيرضروري و بازگشايي بازارها و پاساژهاي مسقف را بلامانع اعلام كرد و گفت: «قرار شد مشاغل با ريسك متوسط مانند مغازه‌داراني كه در جايي مثل بازار يا پاساژ مشغول فعاليت هستند، از اول ارديبهشت، كارشان را با رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي  شروع كنند و ساعت فعاليت‌شان هم از صبح تا ساعت 6 بعدازظهر باشد. البته اگر در پاساژ يا بازار، يك شغل پرريسك مانند رستوران يا قهوه‌خانه وجود دارد، آن شغل بايد همچنان تعطيل بماند، مگر اينكه مثلا آن رستوران غذا درست كند و به بيرون بدهد، نه اينكه مردم براي صرف غذا آنجا تجمع كنند و كنار هم بنشينند. بنابراين، مشاغل پرريسك همچنان بسته و تعطيل مي‌مانند تا شرايط آينده را ببينيم.»
از روز شنبه و به دنبال پايان مرحله اول ثبت نام صاحبان مشاغل و اصناف غيرضروري در سامانه دريافت مجوز فعاليت وزارت بهداشت و در حالي كه طبق تاكيدات مسوولان وزارت بهداشت، مقرر بود آن دسته از مشاغل غير ضروري كه ريسك ترددها و تجمعات غير ضروري را تشديد نمي‌كنند، با دريافت كد و مجوز فعاليت، اجازه بازگشايي داشته باشند، اما روز شنبه، تقريبا اغلب مغازه‌ها در شهر تهران، فعاليت خود را از‌سر گرفتند. ازدحام و صف فشرده متقاضيان دريافت سيم كارت رايگان از اپراتور همراه اول در مقابل دفاتر خدمات تلفن همراه در روز شنبه، يكي از مصداق‌هاي نگران‌كننده بي‌توجهي به توصيه‌ها و هشدارهاي چند باره مسوولان وزارت بهداشت درباره پرهيز از هرگونه تجمع خياباني و عمومي بود كه حتي سخنگوي ستاد حمايت كرونا را به گلايه شديد واداشت و حسين ميرزايي با ارسال توييتي از نحوه توزيع رايگان سيم‌‌كارت اين اپراتور ميان متقاضيان دريافت تسهيلات يك ميليون توماني گلايه كرد و نوشت: «تشويق مردم براي دريافت حضوري سيم‌كارت رايگان باعث ازدحام و به خطر افتادن جان سرپرستان است كه در گروه سني پرخطر هستند.»
در دومين دور از اجراي طرح فاصله‌گذاري هوشمند هم مشاهدات «اعتماد» از خيابان‌هاي جنوب و مركز شهر نشان مي‌داد كه بسياري صنوف غير ضروري مثل فروشندگان ظروف و لوازم لوكس، روغن‌گيري‌ها، پارچه‌فروشي‌ها، فروشندگان كفش و لباس، كركره‌هاي خود را بعد از گذشت بيش از 30 روز تعطيلي اجباري، بالا زده‌اند كه البته به نظر مي‌رسد اين اتفاق، ربط مستقيم و غيرقابل اعتراض به شرايط نامساعد اقتصادي صاحبان اين مشاغل داشته كه از روزهاي پاياني اسفند، ايام اوج درآمدزايي خود را، با تعطيلي اجباري سپري كردند. 
ديروز هم، ساعاتي بعد از اظهارات رييس‌جمهوري، رييس اتاق اصناف تهران از بازگشايي پاساژها و بازارهاي مسقف پايتخت از اول ارديبهشت خبر داد و گفت: « طي مكاتبات و پيگيري‌هاي مستمر اتاق اصناف تهران از ستاد ملي مقابله با كرونا، ديروز (يكشنبه) مصوب شد تا پاساژها و بازارهاي مسقف از تاريخ يكم ارديبهشت ماه فعاليت خود را آغاز كنند. پيرو اين مصوبه، ساعت فعاليت پاساژها و بازارهاي مسقف تا ساعت ۱۸ (۶ بعدازظهر) خواهد بود و اين مراكز بايد پس از اين ساعت، واحدهاي خود را تعطيل كنند. تمامي واحدهاي صنفي كم‌خطر مستقر در بازار تهران، پاساژها و بازارهاي مسقف بايد نسبت به ثبت‌نام در سامانه salamat.gov.ir اقدام و كد مجوز بهداشت را دريافت و در واحد صنفي خود نصب كنند چراكه فعاليت اين واحدها بدون ثبت‌نام و دريافت كد مجوز، غيرمجاز خواهد بود.»
به دنبال اين اظهارات، براي معاون نظارت بر اماكن عمومي پليس امنيت تهران بزرگ هم چاره‌اي نماند جز آنكه اظهارات صبحگاهي خود را نقض كرده و اعلام كند كه: «با تصميم ستادملي مقابله با كرونا، پاساژها و مراكز بخش‌هاي مسقف بازار تهران مي‌توانند از اول ارديبهشت فعاليت‌شان را آغاز كنند.» 
از دو هفته قبل، وزارت بهداشت در اعلام آمار روزانه مبتلايان و متوفيان جديد كوويد 19، تفكيك استاني مبتلايان و متوفيان را حذف كرد كه البته اين تغيير رويه، تا امروز، معايب و مزايايي هم به دنبال داشت. مزيت اين اتفاق، مقابله با خوش‌بيني‌هاي كاذب درباره كنترل بيماري در بعضي استان‌ها و تلقي وضعيت «سفيد» از استان‌هايي بود كه به زعم مسوولان وزارت بهداشت، وضعيت‌شان به هيچ‌وجه سفيد نبوده بلكه صرفا به دليل مراجعه نكردن بيماران داراي علائم اوليه، تلقي اين بود كه تعداد مبتلايان در اين استان‌ها كاهش يافته و اين تلقي، مي‌توانست زير پا گذاشتن توصيه‌ها و هشدارها توسط ساكنان استان را سبب شود و شرايط را به يك وضعيت غيرقابل كنترل و مهار گسيخته تبديل كند. اما مزيت حذف اعلام تفكيك استاني هم دقيقا از همين نگرش نشأت مي‌گرفت، به اين معنا كه حالا با اعلام آمار كلي از تعداد مبتلايان و متوفيان و منحصر شدن گزارش از وضعيت پايتخت به هشدارهايي كه تا امروز هم از شدت آنها كاسته نشده، همچنان اين ترس در آن اقشاري كه بيماري را جدي نگرفته‌اند يا تصور مي‌كنند دولت، از سر تفريح مشغول سياه‌نمايي است يا اينكه ويروس كرونا، فقط كلون خانه همسايه‌ها را مي‌كوبد يا بدتر از همه، كرونا اصلا بيماري در آن حد نگران‌كننده‌اي نيست كه دولت اين‌طور بوق و كرنا برايش به دست گرفته، جدي و پررنگ باشد. هرچند اگر منظور مسوولان وزارت بهداشت از حذف آمار تفكيكي بنا به شرايط استان‌ها، همين هدف بوده نتايج نظر‌سنجي‌هايي كه مركز افكارسنجي دانشجويان ايران و ستاد مديريت بيماري كرونا در كلان‌شهر تهران انجام داده‌اند، هنوز اين هدف را برآورده نمي‌كند. ديروز و بنا به استناد نتيجه نظرسنجي مركز افكارسنجي دانشجويان ايران از جمعيت نمونه 1563 نفري در سطح كشور، اعلام شد كه ۵۶ درصد مردم، موافق تداوم خانه‌نشيني و محدوديت رفت‌وآمد تا از بين رفتن ويروس كرونا هستند اما ۳۹.۶ درصد موافقند كه با وجود شيوع ويروس كرونا، فعاليت‌هاي اقتصادي از‌سر گرفته شود. نتيجه نظر سنجي ديگري هم كه ستاد مديريت بيماري كرونا در كلان‌شهر تهران با همكاري مركز افكارسنجي دانشجويان ايران بين ساكنان تهران انجام داد، فقط 49.1 درصد پاسخگويان، ويروس كرونا را خيلي خطرناك مي‌دانستند و فقط 30 درصد، از بابت ابتلاي خود يا يكي از اعضاي خانواده به كوويد 19 نگران بودند.  اين واكنش‌ها در حالي است كه بنا بر آخرين گزارش وزارت بهداشت درباره آمار جمعي مبتلايان، بهبود يافتگان و متوفيان كوويد 19 در كشور، حالا تعداد كل مبتلايان كوويد ۱۹ به 82 هزار و 211 نفر رسيده كه از كل اين تعداد، تا امروز 57 هزار و 23 نفر، بهبود يافته، 3 هزار و 456 نفر در وضعيت شديد اين بيماري قرار دارند و با وجود تداوم دو رقمي بودن تعداد روزانه فوت، از 30 بهمن ماه تا ظهر ديروز، 5 هزار و 118 نفر از مبتلايان، فوت كرده‌اند. 
بنا بر اعلام معاون فني سلامت محيط و كار وزارت بهداشت، در بازه زماني مهلت ثبت‌نام در سامانه وزارت بهداشت براي دريافت مجوز بازگشايي، صاحبان ۲ ميليون واحد توليدي و صنفي در اين سامانه ثبت‌نام كرده‌اند كه به گفته محسن فرهادي، واحدهاي صنعتي كوچك و صنفي، در رده اول رتبه‌بندي ثبت‌نام و مراكز تهيه و توزيع، در رتبه بعدي قرار گرفته‌اند. اعلام از سرگيري فعاليت و بازگشايي مشاغل پرخطر همچون بازارها و اماكن تجاري در حالي است كه حالا با تغيير رويه‌اي كه از ظهر ديروز و به دنبال حرف‌هاي رييس‌جمهوري، در تصميم‌گيري‌هاي كلان اعمال شده، تقريبا هيچ مغازه‌اي تعطيل نيست و همه‌چيز ظاهرا به شرايط پيش از شيوع ويروس كرونا بازگشته است. در چنين شرايطي؛ وقتي طرح ترافيكي وجود ندارد و تمام مغازه‌ها و مراكز خريد باز است و از ديروز، ممنوعيت ترددهاي بين استاني هم لغو شده، دعوت و خواهش از مردم براي در خانه ماندن و خودداري از ترددهاي غير‌ضروري و خودداري از سفر و در نهايت، اميد به حرف‌شنوي مردم و پايان حيات ويروس كرونا، يك تصور بي‌معناست چون با شرايط پيش رو؛ از سرگيري فعاليت صنوف غير ضروري و دامن زدن ترددهايي كه مي‌تواند خطر تجمعات متراكم را تشديد كند، تهران در روزهاي آينده با همان خطري كه فرمانده عمليات مديريت بيماري كرونا در كلان‌شهر تهران را ظرف روزهاي اخير به نگراني واداشته، رودررو خواهد شد. 

ساعاتي بعد از اظهارات رييس‌جمهوري  رييس اتاق اصناف تهران از بازگشايي پاساژها و بازارهاي مسقف پايتخت از اول ارديبهشت خبر داد و گفت: « طي مكاتبات و پيگيري‌هاي مستمر اتاق اصناف تهران از ستاد ملي مقابله با كرونا، ديروز (يكشنبه) مصوب شد تا پاساژها و بازارهاي مسقف از تاريخ يكم ارديبهشت ماه فعاليت خود را آغاز كنند. پيرو اين مصوبه، ساعت فعاليت پاساژها و بازارهاي مسقف تا ساعت ۱۸ (۶ بعدازظهر) خواهد بود و اين مراكز بايد پس از اين ساعت، واحدهاي خود را تعطيل كنند.