به نظر مي‌رسد برخي كسب و كارهاي غير ضروري به‌صورت غيررسمي فعاليت خود را آغاز كرده‌اند
خطر شيوع دوباره
گروه اجتماعي| به استناد آخرين آماري كه ديروز سخنگوي وزارت بهداشت از تعداد مبتلايان و متوفيان جديد كوويد 19 در كشور اعلام كرد، ظرف 24 ساعت گذشته، 1297 بيمار جديد شناسايي شده و 88 نفر از مبتلاياني كه در وضعيت وخيم ابتلا بودند، فوت كرده‌اند.
كيانوش جهانپور ديروز ظهر خبر داد كه تعداد كل مبتلايان كوويد 19 در كشور به ۸۴ هزار و ۸۰۲ نفر، تعداد بهبوديافتگان به 60 هزار و 965 نفر، تعداد بيماران بدحال به 3357 نفر و تعداد كل متوفيان كوويد 19 به 5 هزار و 297 نفر افزايش يافته است. با گذشت دو روز از اجراي فاصله‌گذاري هوشمند در استان تهران و حالا كه ظاهرا غير از اصناف غيرضروري همچون آرايشگاه‌ها، رستوران‌هاي داراي سالن پذيرايي يا فضاي كوچك كه خطر آلودگي به دليل ازدحام جمعيت را افزايش مي‌دهند، باشگاه‌هاي ورزشي و سالن‌هاي زيبايي، باقي مراكز خريد و عرضه خدمات عمومي و شهري، با دريافت مجوز از وزارت بهداشت، مجاز به فعاليت شده‌اند، نگراني متوليان سلامت از بابت پيك دوم بيماري و افزايش دوباره آمار مبتلايان و بيماران بدحال، شدت گرفته و وضعيت شهر تهران، همچنان در راس اين نگراني‌هاست چون تصاوير و اخبار دريافتي دو روز گذشته از وضعيت تجمع در مراكز عمومي پايتخت نشان مي‌دهد كه توصيه‌هاي مسوولان بهداشتي و شهري درباره ضرورت خانه‌نشيني و رعايت خودداري از حضور غيرضروري در اماكن عمومي، تقريبا فراموش شده و حالا كه از طرح ترافيك هم خبري نيست، شهروندان با آزادي بيشتري حضور در سطح شهر را از سر گرفته‌اند. مشاهدات «اعتماد» از واگن‌هاي مترو و تردد با وسايل حمل و نقل عمومي هم چندان رضايتبخش نيست. با وجود آنكه در تمام واگن‌هاي مترو، صندلي‌ها با برچسب‌هاي هشدار دهنده، علامت‌گذاري شده و مسافران هم، اين فاصله‌گذاري را در هنگام نشستن تقريبا رعايت مي‌كنند، اما متروي تهران، ظرف دو روز گذشته و به دنبال بازگشايي اغلب مغازه‌ها و مراكز خريد، با افزايش 3 برابري مسافر نسبت به ايام نوروز روبرو شد. چنان‌كه ديروز رييس كميسيون حمل و نقل شوراي شهر تهران با گزارشي از آخرين وضعيت جابه‌جايي مسافر با مترو گفت: «در حالت عادي، مترو ۲ ميليون مسافر در روز داشت اما در نوروز امسال تعداد سفرهاي مترو به ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار كاهش پيدا كرد. در هفته قبل و با توجه به آغاز فعاليت بخشي از مشاغل، تعداد مسافران مترو به حدود ۳۷۰ هزار نفر رسيد و روز گذشته اين رقم به ۴۷۶ هزار مسافر افزايش پيدا كرد آن هم در حالي كه اين روزها، طرح ترافيك اجرا نمي‌شود و ترافيك تهران هم در مقايسه با مدت مشابه سال قبل، افزايش ۷۰ درصدي داشته است.»نتيجه اين تعداد افزايش مسافر، يك اتفاق ساده و البته نگران‌كننده است؛ حجم مسافر در ايستگاه‌هاي شمال و نزديك به مبدا چندان زياد نيست اما هر چه به مركز و جنوب شهر و قطب تجمع و سكونت طبقات اقتصادي ضعيف نزديك مي‌شويم، بر حجم مسافران افزوده مي‌شود. مسافراني كه به دليل رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي براي نشستن روي صندلي‌ها، چاره‌اي جز ايستادن در راهروي واگن‌ها ندارند و تراكم ايجاد شده بر اثر ايستادن تعداد زياد مسافران، قطعا باعث نقض رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي مي‌شود و بدتر آنكه بسياري از راهبران مترو، در زمان ورود به ايستگاه با شدت ترمز كرده و تعادل مسافران را بر هم مي‌زنند كه در اين شرايط هم، چاره‌اي نيست جز اينكه مسافر براي حفظ تعادل خود، به ميله‌ها و دستگيره‌ها اتكا كند و همين اتفاق، حتما انتقال آلودگي را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر اين، تصاويري كه ديروز از بازار بزرگ تهران در خبرگزاري‌ها منتشر شد نشان مي‌داد كه حالا، خوشبختانه بازار سبزه‌ميدان پس از يك ماه تعطيلي اجباري، بازگشايي شده اما ازدحام جمعيت در گذرهاي داخلي بازار، متاسفانه حكايت از اين داشت كه جمعيتي كه براي خريد اقلام غيرضروري مثل پوشاك و جواهر و حتي قدم زدن و تفريح، به بازار هجوم برده‌اند، ظاهرا تمام توصيه‌هاي هشداردهنده را از ياد برده و اين روزها را مانند ديگر ايام، عادي تلقي كرده‌اند.
نتايج يك نظرسنجي كه ديروز منتشر شد نشان مي‌داد كه طاقت تهراني‌ها از رعايت قانون و عمل به توصيه‌هاي مسوولان، به سر رسيده و در نظرسنجي كه ستاد مديريت كرونا در كلانشهر تهران انجام داد، 38 درصد پاسخگويان، از ادامه قرنطينه خانگي و خانه‌نشيني خسته شده و مايل بوده‌اند هر چه سريع‌تر امكان آزادانه مراجعه به مراكز تجاري و خريد و باشگاه‌هاي ورزشي و آرايشگاه‌ها و پارك‌ها و مراكز تفريحي و اماكن مذهبي و نماز جماعت را داشته باشند.
خبر بدتر و نگران‌كننده‌تر، هشدار پليس شهري و جاده‌اي نسبت به افزايش ترافيك بين شهري و خيابان‌هاي پايتخت در روزهاي پاياني هفته بود. ديروز مديرعامل شركت كنترل ترافيك تهران از افزايش ۷۰ درصدي ترافيك تهران نسبت به روزهاي عادي خبر داد و رييس مركز اطلاعات و كنترل ترافيك راهور ناجا هم پيش‌بيني كرد كه پايان هفته و به دنبال پايان محدوديت تردد بين استاني، سفرهاي برون‌شهري افزايش پيدا كند. مجموع اين اخبار و اعلام‌ها، يك نتيجه بسيار نااميد‌كننده دارد؛ اغلب مردم ايران، نه تنها تمايلي به رعايت قوانين و توصيه‌هاي مسوولان ندارند و دور زدن اين بايدها و هشدارها را نوعي زرنگي فرض مي‌كنند، تا وقتي با زبان زور با آنها صحبت نشود، حتي به قيمت حفظ سلامت خود و خانواده‌شان هم حاضر نيستند براي يك مدت كوتاه و بدون ترس از جريمه و مجازات، قانونمند بمانند و عادات منسوخ و كهنه‌شان را بازبيني كنند.
از جمله اينكه محمد آسايي، رييس گروه جمع‌آوري اطلاعات و مستندات كرونا هشدار داد: «روند ابتلا به كوويد 19 در اكثر استان‌ها نزولي بوده و اين اتفاق، نشان‌دهنده رفتار مناسب مردم در نيمه اول فروردين است. اما مرحله بعدي بيماري بستگي به رفتار مردم دارد و اگر مردم دستورالعمل‌هاي بهداشتي را به درستي رعايت نكنند، ممكن است تعداد مبتلايان بيشتر شود و در صورت چنين اتفاقي، برخي دستورالعمل‌ها، بازنگري و سختگيرانه‌تر خواهد شد.»
ايرج حريرچي، معاون كل وزارت بهداشت هم گفت: «رفتار ويروس كرونا مشخص نيست و نمي‌توان تاريخي براي كنترل يا پايان آن در نظر گرفت. هيچ تضميني براي ادامه منحني كاهشي ابتلا به كرونا وجود ندارد و با وجود آنكه در ۱۰ روز اخير در اكثر استان‌ها شيوع بيماري كوويد ۱۹ روند نزولي داشته اما نه ما و نه هيچ كشور ديگري نمي‌تواند اعلام كند كه بيماري و شيوع كرونا را كنترل كرده است. ما رفتار اين ويروس را نمي‌شناسيم و اطلاع ما از كرونا حدود چهار ماه است و هنوز به مرحله كنترل هم نرسيده‌ايم. پس مردم نبايد جو زده شوند و همچنان بايد شعار در خانه ماندن را رعايت كنند چون در غير اين صورت و با افزايش ترددها، ممكن است دوباره به حالت گذشته برگرديم.»
اين هشدارها، بايد گره بخورد به تصاوير زننده‌اي كه در ايام تعطيلات نوروز و پس از اجراي ممنوعيت تردد بين شهري و آغاز طرح فاصله‌گذاري اجتماعي در جاده‌ها شاهد بوديم تصاويري از رانندگاني كه تلاش مي‌كردند با بهانه‌هاي مضحك و دروغگويي، خود را بابت سفر تفريحي كه در پيش گرفته بودند، محق جلوه داده و پليس و ضابط قضايي را فريب دهند. شبكه خبر كه در آن ايام، معمولا هر شب يك گزارش خبري از اعمال قانون ممنوعيت تردد و سفرهاي بين شهري پخش مي‌كرد، اين فرصت را به مخاطبان مي‌داد كه شنونده و بيننده برخي از اين بهانه‌ها باشند: «فاميل اونقدر اصرار كردن، ديگه مجبور شديم راه بيفتيم، كار ضروري پيش اومد، كار واجب پيش اومد بايد مي‌رفتم، دارم ميرم پدرم رو از بيمارستان مرخص كنم و...» جالب هم بود كه همه كارهاي «ضروري» در شهرهاي مقصد گردشگري و مسافرپذير اتفاق افتاده بود و اين كارهاي «ضروري» يا حتي «ترخيص پدر از بيمارستان» بايد با حضور كل اعضاي خانواده و بقچه رختخواب‌ها انجام مي‌شد!
آغاز فعاليت زيرزميني برخي صنوف به دليل موجراني كه رحم ندارند
بنا بر اعلام معاون مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت، از روز 23 فروردين و به دنبال اجراي طرح فاصله‌گذاري هوشمند در سراسر كشور (غير از استان تهران كه با تعويق يك هفته‌اي وارد اين طرح شد) از مجموع سه ميليون واحد صنفي و صنعتي كشور، تاكنون دو ميليون واحد در سامانه وزارت بهداشت ثبت‌نام كرده و كد بازگشايي گرفته‌اند. محسن فرهادي، ديروز به ايرنا گفت كه فعاليت هر صنف فاقد مجوز وزارت بهداشت در شرايط فعلي ممنوع و غيرقانوني است. اين تاكيد در حالي است كه بنا بر شنيده‌هاي «اعتماد» با وجود آنكه طبق تاكيد دولت و مسوولان وزارت بهداشت و اتاق اصناف و نمايندگان وزارت صنعت، بازگشايي برخي اصناف غيرضروري و پرريسك مثل آرايشگاه‌هاي مردانه و زنانه، سالن‌هاي زيبايي و باشگاه‌هاي ورزشي، مطب‌هاي دندانپزشكي، قهوه‌خانه‌ها و سفره خانه‌هاي سنتي كه ازدحام جمعيت يا نقض فاصله 1.8 متري را سبب مي‌شوند، تا اطلاع ثانوي و تا زمان از نفس افتادن ويروس كرونا ممنوع است، شنيده‌هاي «اعتماد» ظرف دو روز گذشته حاكي از آن است كه برخي آرايشگاه‌ها، برخي مطب‌هاي دندانپزشكي و حتي سالن‌هاي زيبايي، چراغ خاموش و با كركره‌هاي نيمه افتاده، كار خود را از سر گرفته‌اند. حالا در سطح تهران، كركره‌هاي كاملا بسته، متعلق به قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌هاي سنتي است كه امكان ارايه خدمات بيرون بر ندارند. البته برخي صنوف هم كه فعاليت خود را به شكل پنهان و بدون دريافت مجوز از وزارت بهداشت از سر گرفته‌اند، مي‌گويند با اجاره‌بهاي سنگين ملك استيجاري و ركود بي‌وقتي كه در بهترين ايام رونق كسب، گريبان‌شان را گرفت، حالا چاره‌اي ندارند جز اينكه بدون بوق و كرنا و حتي بدون مجوز به كار بازگردند تا حداقل قادر به گذران يوميه و تامين بخشي از اجاره سنگين خود باشند. ولي با اين حال، شرايط به هيچ وجه دلگرم‌كننده نيست. ركود اقتصادي بر شانه اصناف و كسبه سنگيني مي‌كند و تا اين هنگام از ماه ارديبهشت، هيچ خبري از كمك دولت براي حمايت از اصناف آسيب ديده از كرونا هم نيست. شرايط فعلي شهر تهران كه به گفته مسوولان شهري و بهداشتي، سيبل پيك دوم كوويد 19 است، نگران‌كننده است اما دولت هم براي كاسبان گرفتار ركود سنگين اقتصادي، هيچ جايگزيني در دست ندارد كه آنها را دلگرم كند. حالا و در شرايطي كه آخرين سال دولت دوازدهم با رشد منفي اقتصادي به مصاف خواهد رفت، سيل حوادث طبيعي و بلاهاي پيش‌بيني نشده مثل كوويد 19، اين آخرين نفس‌هاي دولت را هم منقطع كرده است. دولت از يك سو مي‌خواهد خاطره خوش براي مردم بگذارد، از طرفي با موج كوويد 19 همراه مي‌شود و ناچار است مردم را وادار به خانه‌نشيني كند، از ان طرف پيكره اقتصاد كشور از شدت ركود و بيكاري و انباشت قسط‌ها و بدهي‌هاي اصناف ترك برمي‌دارد و از اين طرف سازمان بهداشت جهاني هشدار دوباره درباره احتمال تشديد شيوع كرونا مي‌دهد و اعلام عمومي به دولت‌ها دارد كه: «با برداشته شدن برخي از محدوديت‌ها در بسياري از كشورها زنگ خطر شيوع اين ويروس وجود خواهد داشت.»