نذر خون را جدي بگيريد

گروه اجتماعي|وضعيت سفيد كم‌كم بر شهرهاي كشور حاكم مي‌شود ولي هنوز آژير قرمز كمبود خون از صدا نيفتاده است. به‌نظر مي‌رسد مسوولان توانسته باشند طبق زمان‌بندي شيوع ويروس كرونا را كند كنند اما با شروع ماه مبارك رمضان اتفاقي ديگر براي خون كشور در حال وقوع است. شيوع ويروس كرونا ميزان مراجعه به مراكز اهداي خون را به‌شدت كاهش داد و اين در حالي بود كه از نيمه دوم سال 1398 نيز به دلايلي روند اهدا خون كند شده بود. حالا با حلول ماه مبارك رمضان و براساس تجربه قبلي انتظار مي‌رود اهداي خون به ميزان 20 درصد كاهش يابد. اين در حالي است كه وضعيت برخي استان‌هاي كشور كه اتفاقا در رتبه‌هاي بالاي اهداي خون بوده‌اند نامناسب گزارش شده است. براي نمونه در سيستان و بلوچستان كه بيش از 3هزار بيمار تالاسمي وجود دارد با شروع ماه مبارك رمضان اهداي خون 60درصد كاهش يافته است. در سال‌هاي گذشته نيز شاهد اين كاهش اهدا بوده‌ايم اما مشكل اينك اين است كه به سبب شيوع كرونا از يك سو اهداي خون كاهش يافته و از سوي ديگر به سبب پلاسمادرماني بيماران مبتلا به كوويد19 نياز به واحدها و فرآورده‌هاي خوني بيشتر شده است. اما فقط استان سيستان و بلوچستان نيست كه با كاهش اهداي خون مواجه است. استان كرمان نيز كاهش اهداي خون را از زمان شروع ماه مبارك رمضان تجربه كرده است تا آنجا كه روح‌الله ميرزايي مديركل انتقال خون استان كرمان در اين باره به ايسنا گفته است: بحران كرونا باعث كاهش شديد اهداكنندگان خون در استان كرمان شده بود و حدود ۴۰ درصد كاهش اهداكننده خون داشتيم.
در همين حال مجتبي قهرمان رضاييه مديركل انتقال خون آذربايجان غربي نيز فراخواني براي اهداي‌خون داده و از دارندگان گروه‌هاي خوني منفي خواستار اهدا شده است. او به ايسنا گفته است: شيفت كاري مراكز اهدا‌ي‌خون را به دو نوبت افزايش داده‌ايم تا بعد از افطار نيز مردمي كه توان اهداي خون دارند بتوانند براي اهدا مراجعه كنند. 
پيش‌تر و در سال‌هاي گذشته نيز با توجه به كاهش اهداي خون در ماه مبارك رمضان بحث «نذرخون» مطرح مي‌شد كه بيشتر در شب‌هاي قدر در ماه مبارك رمضان مورد توجه قرار مي‌گرفت ولي اينك مسوولان سازمان انتقال خون تاكيد دارند براي اداي نذر خود تا شب‌هاي قدر صبر نكنيد. 
استان‌ها نيازمند خون و استان‌هاي پيشرو در اهدا 
براساس آنچه سخنگوي سازمان انتقال خون كشور اعلام كرده است در فروردين امسال ۳ استان در صدر اهداي خونِ كشور قرار گرفته‌اند. بشيرحاجي‌بيگي با بيان اينكه بيشترين ميزان خون اهدايي در كشور در فروردين ماه مربوط به استان‌هاي تهران، فارس و مازندران بوده، گفته است: استان‌هاي بوشهر، هرمزگان، خراسان شمالي و خراسان جنوبي بيشترين ميزان رشد اهداي خون را در فروردين ماه امسال نسبت به مدت مشابه در سال قبل داشته‌اند.
يكي از مشكلات خون كشور رغبت كمتر زنان به اهداي‌خون است. يكي از اتفاقاتي كه در سال 1398 براي خون كشور افتاد اين بود كه مشاركت زنان در اهداي خون كاهش يافت. در سال گذشته سهم زنان از اهداي خون فقط 4.3 درصد از اهداكنندگان بود. اين در حالي است كه هر فردي كه بالاي 50كيلوگرم وزن داشته باشد مي‌تواند پيش‌قدم اهداي خون شود به شرط آنكه بيماري خاصي نداشته باشد، تتو و حجامت هم نكرده باشد و از داروهاي بدنسازي نيز استفاده نكرده باشد.  با اين وصف بايد به 9 استاني كه بيشترين نياز خوني را دارند اشاره كنيم. سيستان و بلوچستان، مازندران، گيلان، فارس، خوزستان، كرمان، تهران، هرمزگان و بوشهر استان‌هايي هستند كه با كمبود منابع خوني مواجهند. 
سيستان و بلوچستان چرا با بحران منابع خون مواجه شد؟
وقتي سهيلا خسروي مديركل انتقال خون سيستان و بلوچستان در گفت‌وگو با ايرنا ،وضعيت اهداي‌خون در فروردين 98 و 99 را با هم مقايسه كرد از وجود 3هزار بيمار تالاسمي در اين استان خبر داد و گفت: ميزان خون اهدايي در سيستان و بلوچستان فقط 60درصد نياز اين استان را تامين مي‌كند.   او گفته بود: در فروردين ۹۸ چهار هزارو ۶۷۳ و امسال پنج هزارو چهار واحد خون در استان اهدا شده است. از ابتداي سال ۶ هزارو ۳۹۰ نفر به پايگاه‌ها و مراكز سازمان انتقال خون در سراسر استان مراجعه كردند كه از اين تعداد پنج هزارو ۴۳۹ نفر مرد و ۹۵۱ نفر زن بودند. از اين تعداد پنج هزارو چهار نفر موفق به اهداي خون شدند كه چهار هزارو ۴۳۸ نفر مرد و ۵۶۶ نفر زن بودند. به گفته خسروي متوسط مصرف ماهانه سيستان و بلوچستان ۱۰ هزارو ۹۵۶ واحد خون و فرآورده خوني است و اين در حالي است كه بيش از سه هزارو ۲۰۰ بيمار تالاسمي دراين استان وجود دارد كه ۶۸ درصد خون‌هاي اهدايي براي اين بيماران مصرف مي‌شود. مديركل انتقال خون سيستان و بلوچستان دارا بودن حداقل وزن ۵۰ كيلوگرم، نداشتن سابقه رفتار پرخطر، پايين نبودن فشار خون، دارا بودن حداقل ۱۸ سال تمام و حداكثر ۶۰ سال تمام، برخورداري از سلامت كامل و مبتلا نبودن به كم‌خوني را از شرايط لازم براي اهداكنندگان خون عنوان كرد. از منظر كارشناسان در سيستان و بلوچستان با توجه به ثبت نشدن برخي ازدواج‌ها به صورت رسمي و در نتيجه عدم دريافت مشاوره و انجام نشدن آزمايش‌هاي قبل از ازدواج و همچنين وجود نگرش‌هاي منفي در زمينه سقط جنين همچنان روند رو به رشد تعداد مبتلايان به بيماري تالاسمي ماژور ادامه دارد.
به بحران نرسيديم ولي نياز جدي داريم 
 پيمان عشقي، رييس سازمان انتقال خون كشور وقتي از راه‌اندازي سامانه رصد روزانه دريافت خون و فرآورده‌هاي خوني در كشور خبر داد، گفت: ذخاير خون در دوران شيوع ويروس كرونا هيچ‌وقت به مرز بحران نرسيد و اميدواريم رمضان امسال نيز با همراهي اهداكنندگان نوع دوست، در تأمين خون دچار مشكل نشويم. او كاهش آمار اهداي خون در ماه رمضان را به‌طور معمول ۲۰ درصد ذكر كرد و افزود: به دليل شروع انجام اعمال جراحي انتخابي از اول ماه رمضان درخواست خون و فرآورده‌هاي خوني از سوي بيمارستان‌ها افزايش مي‌يابد.