كسي به نفت خام نياز ندارد

شيوع كرونا همچنان مهم‌ترين و بزرگ‌ترين بحران حال حاضر جهان است. ويروسي كه باعث كاهش 3 درصدي كيك اقتصاد جهاني مي‌شود. با وجود اينكه نهادهاي بين‌المللي مانند صندوق بين‌المللي پول، سازمان ملل و سازمان بهداشت جهاني بر ايجاد «همكاري جهاني» براي انطباق با شرايط جديد و نظم نويني كه بعد از پاندمي كرونا بر جهان حاكم مي‌شود، تاكيد داشته و آن را لازمه گذار از اين دوران مي‌دانند، به نظر مي‌رسد راهكارهاي ارايه شده كمتر مورد توجه قرار بگيرد، چراكه با قوت گرفتن شايعه ساختگي بودن ويروس كرونا در لابراتوارهاي چيني و اهتمام امريكا به اثبات آن، قيمت در بازارهاي نفت و طلا نوسان كرد تا دورنماي بهبودي اقتصاد جهان در 2021 در هاله‌اي از ابهام فرو رود. روز يكشنبه ترامپ بر اين موضوع تاكيد كرد كه به باور او «اشتباه» در چين سبب شيوع اين بيماري شده هر چند همچنان مداركي براي اثبات ندارد. به نظر مي‌رسد جنگي تلخ بين چين و امريكا در خصوص منشا كرونا در حال شكل‌گيري است كه البته پايه‌هاي آن از چند روز قبل به وجود آمده و اظهارات نيروهاي افراطي در هر دو كشور نيز به آتش آن مي‌افزايند. اين آتش نه تنها دو اقتصاد بزرگ جهان كه بازارهاي مالي، طلا و نفت را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد. از سوي ديگر گزارش‌ها نشان مي‌دهد به دليل تعطيلي‌هاي گسترده چند ماه اخير ذخاير نفتي كشورها تا بدان جا افزايش يافته كه اجازه پهلو گرفتن نفتكش‌ها در بنادر مهمي چون كاليفرنيا صادر نمي‌شود. با طولاني شدن دوره مديريت و مهار بيماري توسط اقتصادهاي توسعه يافته همچنين وضع تعرفه‌هاي بيشتر بر كالاهاي چيني توسط امريكا، سرگرداني نفتكش‌ها نيز مدت زمان زيادي به طول انجامد.

نهادهاي ميانجيگر از بين مي‌روند

چين از ابتداي هفته جاري (ديروز) استفاده از ارز ديجيتال خود را در 4 شهر مهم آغاز كرد. اين ارز كه اي-آرام-بي نام دارد، اولين ارز ديجيتالي است كه به صورت گسترده توسط يك اقتصاد بزرگ مورد استفاده قرار مي‌گيرد. برخي كارشناسان معتقدند با اين اقدام بسياري از تحريم‌ها امريكا همچنين وضع تعرفه بر كالاهاي چيني مي‌تواند بي‌اثر يا كم اثر شود. اين اقدام در پي تحركات برخي مقامات عاليرتبه دولت ترامپ براي اتخاذ موضعي تهاجمي‌تر در خصوص منشا ويروس كرونا صورت گرفت. رييس‌جمهور و وزير خارجه امريكا هفته گذشته بر اين موضوع تاكيد كردند كه ويروس كرونا منشا آزمايشگاهي دارد. پس از اظهارات اخير، برخي مقامات كاخ سفيد نيز ضمن فشار بر ترامپ از او خواستند با يك دستورالعمل اجرايي صندوق بازنشستگي دولتي را از سرمايه‌گذاري در شركت‌هاي چيني منع كند. كارشناسان معتقدند اين دستورالعمل مي‌تواند جريان سرمايه به آن سوي اقيانوس آرام را با مشكلاتي همراه كند. اما اين تمام ماجرا نخواهد بود چراكه مايك پمپئو، وزير خارجه امريكا نيز در پيامي دستور شكل‌گيري نهادي اطلاعاتي براي ردگيري منشا اين ويروس در آزمايشگاه‌هاي چيني را صادر كرد. با وجود اينكه چيني‌ها بارها عنوان كردند منشا اين ويروس حيواني و از خفاش است، اما امريكا از آن براي پيشبرد اهداف اقتصادي و البته سياسي استفاده خواهد كرد. اما اين رقابت زماني شكل حياتي‌تري به خود مي‌گيرد كه چين، اولين كشوري باشد كه به واكسن ويروس دسترسي پيدا مي‌كند. در اين صورت اين كشور جايگاه خود را در جهان به عنوان كشور قدرتمند هم از لحاظ كنترل و مهار بيماري و از منظر كشف واكسن تثبيت مي‌كند. برخي معتقدند كوويد 19 باعث ورود به مرحله جديدي از رابطه ميان امريكا و چين شده است. به گونه‌اي كه مارپيچي رو به پايين در همكاري ميان دو كشور، افزايش خصومت، شكل‌گيري تفكر مجموع صفر كه سود و زياني ندارد همچنين شكست نهادهاي ميانجي از ويژگي‌هاي اين مرحله به حساب مي‌آيند. در نهايت به نظر مي‌رسد از هم‌گسيختگي تفاهم تجاري كه در آغاز سال 2020 با امضاي توافق تجاري به تحقق پيوست، دور از ذهن نباشد. به خصوص اينكه ترامپ از مدت‌ها پيش به دنبال قطع زنجيره وابستگي توليد كالاهاي صنعتي در چين است.

نفت، روي نفتكش‌ها، قيمت بر مدار كاهشي

روز گذشته و با بازگشايي بازارهاي بين‌المللي، قيمت تحويل نفت خام امريكا با كاهش 1.46 دلاري به 18 دلار و 27 سنت رسيد. نفت برنت نيز با كمي اصلاح قيمتي نسبت به روز جمعه به مدار 25 دلار و 54 سنت بازگشت.

با وجود اجرايي شدن پيمان اوپك پلاس براي كنترل بازار نفت و حذف نزديك به 10 ميليون بشكه از بازار، همچنان واكنش قابل توجهي در قيمت نفت مشاهده نمي‌شود. نامعلوم بودن آينده كشف واكسن كرونا همچنين زمان بازگشت فعاليت‌هاي كارخانه‌اي و توليدي در كشورهاي با شيوع بالا از جمله موارد اثرگذار بر بازار نفت است. اما بالا رفتن احتمال درگيري ديگري ميان چين و امريكا اميدهاي بازگشت قيمت نفت به پيش از شيوع كوويد 19 را نيز عملا از بين برده است. ميزان آشفتگي و سردرگمي بازار نفت علاوه بر قيمت‌ها، بر امتداد ساحل كاليفرنيا نيز قابل مشاهده است. جايي كه صدها نفتكش منتظر اجازه پهلوگيري و تخليه بار خود هستند. يك شركت داده امريكايي به نام «كپلر» معتقد است در حال حاضر 20 ميليون بشكه نفت در اين نفتكش‌ها وجود دارد. باوجود اينكه نگهداشتن اين ميزان نفت روي آب بهينه نيست و هزينه‌هايي دارد، اما كاهش شديد تقاضا نفت و سوخت باعث شده كه تقريبا هيچ ساحلي دستورهاي لازم را براي تخليه بار صادر نكند. اعتقاد فعلي فعالان بازار و كارشناسان اقتصادي نه تنها «اميد براي بهبود شرايط اقتصادي و به خصوص افزايش قيمت نفت» نيست، بلكه اين است كه «فعلا كسي نفت خام احتياج ندارد».

طلا، مامن روزهاي سخت

صحبت‌هاي ترامپ و دستور پمپئو براي كشف منشا ويروس كرونا در آزمايشگاه‌هاي چين، آتش زير خاكستر براي شدت يافتن تنشي است كه تنها 5 ماه پيش آتش‌بس آن اعلام و امضا شد. در اين راستا روز جمعه و پس از تهديد ترامپ به افزايش تعرفه بر كالاهاي چيني به دليل ويروس كرونا، قيمت طلا براي تحويل در ماه آينده افزايش يافت و به 1707 دلار رسيد. پمپئو نيز پس از سخنان رييس‌جمهور امريكا اذعان داشت كه وضع تعرفه قطعا يكي از گزينه‌هاي روي ميز براي مقابله با چين است. نگراني‌هايي را در سرمايه‌داران در خصوص آغاز مجدد جنگ تجاري ميان اين دو كشور دارند و با وجود سابقه امريكا در طولاني‌تر كردن جنگ تجاري به مدت 19 ماه، انتظار مي‌رود قيمت طلا همچنان بر مدار افزايشي باشد.