ماه بخشيدن و بخشيدن شدن
نيوشا طبيبي
۱- مادرم نمي‌توانستند و نمي‌توانند كه روزه بگيرند، رمضان كه مي‌آيد، با تمام توشه و توان خود، سفره‌هايي برپا مي‌كنند و روزه‌داران غريب و آشنا و همسايه و فاميل و حتي رهگذر را بر سر اين خوان مي‌نشانند. اعتقاد دارند كه بركت اين سفره‌هاي رمضاني را شمارش نمي‌توان كرد. اين رسم در سال‌هايي كه من در خانه پدر و مادرم زندگي مي‌كردم با شدت بيشتري برقرار بود. هر افطار تمام دوستانم كه روزه‌دار بودند در خانه ما جمع مي‌شدند و مادرم از خوشحالي اين سفره‌داري ويژه به شوق مي‌آمدند و شكر نعمت ميزباني روزه‌داران مي‌كردند. اين شيوه در بسياري از خانه‌هاي ايراني برقرار بود. سفره‌هايي ساده اما با مهر و خورندگاني فراوان. امروز هم اطعام روزه‌داران و ضيافت‌هاي افطار برقرار هستند - تا پيش از كرونا برقرار بودند - با اين تفاوت كه در بسياري از اين سفره‌ها، تجمل و اسراف قاعده معمول شده بودند.
۲- ماه مبارك رمضان با بخشيدن و بخشيده شدن پيوند دارد. وقت خوبي است كه آدمي از آنچه دارد به ديگران ببخشد، چنانكه خداوند متعال وعده فرموده‌اند كه در اين ايام گنهكاران پشيمان را مي‌بخشد. اين رمضان با رمضان‌هاي ديگر - شايد در طول چندين قرن گذشته، به كل متفاوت است. ديگر نمي‌شود سفره‌هاي افطار بر پا كرد و از صائمين غريبه و آشنا درخواست كرد كه بر سر آن بنشينند. اين وضع در بسياري از كشورهاي اسلامي برقرار است. از اين حيث اين رمضان «چيزي» كم دارد. رمضان ضيافت و شادي بزرگي است، وقت تقسيم رحمت الهي است كه نماد آن در سفره‌هاي رمضاني متجلي مي‌شود.
۳- رمضان در كشورهاي عربي چنانكه در بعضي از آنها ديده‌ام با شكوه و وجدي خاص برپا مي‌شود. مردم از هفته پيش از آغاز ماه مبارك، تدارك مي‌كنند. متمولين و خيرين جلوي در خانه‌هاي‌شان به رسم اعراب قديم، خيمه‌هايي براي اطعام برپا مي‌كنند. ورود به اين خيمه‌ها هيچ ترتيب و آدابي ندارد. همين كه اشتهايي باشد در باز است. در سفره وزير و افسر و كارگر پاكستاني و هندي و فيليپيني دور هم نشسته‌اند و افطار خود را باز مي‌كنند. حتي براي وعده سحر كساني كه بر سر اين سفره‌ها مي‌نشينند، ميوه و شيريني آماده كرده‌اند كه با خود ببرند. ضرباهنگ روزهاي پاياني ماه شعبان در اين كشورها مثل روزهاي پاياني اسفند در ايران است.
رمضان در ايران با تامل و آرامش بيشتري برپا مي‌شود. وقتي است براي نگاه به درون. زماني كه لاجرم ما را كمي كندتر و آرام‌تر مي‌كند. اما به نظر مي‌رسد كه براي جوان‌ترها لازم است تمهيدي بينديشيم تا آن شور و شعف ناشي از بخشيدن و بخشيده شدن را در اين ماه خاص احساس كنند. شايد اين مدخلي باشد براي آشتي دادن بسياري از جوان و نوجوان‌هاي‌مان با مفاهيم ديني و معنوي. بايد تدبيري كرد كه افراد تا جوان هستند مفهوم و فلسفه اين زندگي «ميني‌ماليستي» توصيه شده در ايام رمضان را دريابند. ساده‌زيستي و كم‌خوري براي رشد كردن، براي گذر كردن. حلاوت نخوردن به قصد تهذيب نفس و درك مفهوم گرسنگي محرومان، اگر به درستي بين نوجوان‌هاي‌مان جا باز كند، ما نسلي انسان‌دوست و پاكيزه و اهل معنا پرورانده‌ايم. كار البته دشوار است. نماياندن دنيايي ديگر از مهرباني و معنا به جوان، در مقابل آن زندگي پرزرق و برقي كه سرمايه‌داري و غرب آن را پيشنهاد مي‌كند، كار سختي است. اما شايد امسال فرصت نادري براي تجديدنظر باشد. در شيوه بهره بردن ما از رمضان. شايد امسال كه سفره‌هاي پر تجمل پراسراف برقرار نيستند، تامل كنيم و ديگر اينچنين رفتار نكنيم. شايد از سال ديگر آن شادماني معطوف به بخشيده شدن و بخشيدن را بتوانيم در رسم و سنت رمضاني‌مان متجلي كنيم. ان‌شاءالله.