درگذشت مهدي اخوان لنگرودي در 75 سالگي
بهار از دستاي من پر زد و رفت *
بهمن فاطمي
محمدمهدي اخوان اقدم معروف به مهدي اخوان لنگرودي، شاعر و نويسنده، ديروز در ۷۵ سالگي در اتريش از دنيا رفت. او بيش از يك ماه در بيمارستاني در اتريش بستري بود.
اخوان لنگرودي صاحب آثاري چون «سپيدار، چوب و عاج، آبنوس بر آتش، خانه، ساليا و...» در حوزه شعر و «آنوبيس، درمان، پنجشنبه سبز، ارباب پسر، در خم آهن، الا تيتي و توسكا» در زمينه ادبيات داستاني اعم از رمان و قصه كوتاه است. جداي از آثار خلاقه او كتابهاي ديگري هم دارد كه از آن ميان ميتوان به «يك هفته با شاملو، خدا غم را آفريد، نصرت را آفريد، از كافه نادري تا كافه فيروز، اي دل بمير يا بخوان (ترجمه شعرهاي خوان رامون خمينس و...» را نام برد. بهزاد موسايي گفتوگوي مفصلي با او انجام داده كه حاصلش كتابي است به نام «ببار اينجا بر دلم.» محمود پاينده لنگرودي بر اولين كتاب شعر او مقدمه نوشته بود و اين در تشويق و معرفي او به جامعه ادبي موثر بود.
اخوان لنگرودي زاده لنگرود بود و تا پايان متوسطه را در آن شهر گذراند. پس از فراغت از دانشگاه ملي ايران در سال 1351 براي ادامه تحصيل در مقطع دكترا به اتريش رفت. از ديگر چيزهايي كه ميتوان در مورد اخوان لنگرودي گفت اين است كه او در زمره شاعران نسل دوم دهههاي چهل و پنجاه به شمار ميرفت. كافهنشينيهاي ادبي و روشنفكري در سالهاي دهه 20 زندگياش، او را از موقعيت معاشرت با شاعران و نويسندگان بنام آن دو دهه و كساني چون جلال آلاحمد، نصرت رحماني، منوچهر آتشي و... برخوردار كرده بود؛ معاشراتي كه حاصلش چند كتاب بود و يكي از آنها «از كافه نادري تا كافه فيروز.» كتابي كه روايتي از معاشرات و مراودات دهههاي 40 و 50 به دست ميدهد. كتابي 223 صفحهاي كه اخوان لنگرودي روايت خود را در آن بر ارتباط شاعران و نويسندگان متمركز كرده است.
اخوان لنگرودي علاوه بر آن كتابهاي ديگري هم دارد كه حاصل همان معاشرات و كافهنشينيهاست يا دستكم يك پاي در آن كافهنشينيها دارد. آن كتابها عبارتند از: «يك هفته با شاملو»، «خدا غم را آفريد، نصرت را آفريد» و...
از اين سوابق و معاشرات ادبي كه بگذريم، بيراه نيست اگر بگوييم فرهنگ پاپ در ايران يكي از آثار اخوان لنگرودي را بيش از او ميشناسد، چراكه بسياراني از مخاطبان موسيقي پاپ و علاقهمندان كوروش يغمايي و آثارش كه سطر به سطر ترانه معروف «گل يخ» را از برند، نميدانند كه ترانهسراي اين قطعه مهدي اخوان لنگرودي است:
«...بهار از دستاي من پر زد و رفت/ گل يخ توي دلم جوونه كرده/ تو اتاقم دارم از تنهايي آتيش ميگيرم/ اي شكوفه توي اين زمونه كرده/ چي بخونم جوونيم رفت و صدام رفته ديگه/ گل يخ توي دلم جوونه كرده»
گويا قرار است اخوان لنگرودي همانجا در اتريش كنار برادرش به خاك سپرده شود؛ يادش اما در ايران زنده است.
* عنوان مطلب برگرفته از ترانه «گل يخ» مهدي اخوان لنگرودي است.