مذاكرات مقدماتي بغداد - واشنگتن به صورت مجازي برگزار مي‌شود
در تلاش براي رسيدن به توافق استراتژيك
ميثم سليماني
بيش از 17 سال از حمله نظامي امريكا به عراق و اشغال نظامي اين كشور مي‌گذرد. در اين سال‌ها اگرچه حكومت در اختيار عراقي‌ها قرار گرفت و دولت‌ها با شيوه‌هايي دموكراتيك تغيير پيدا كردند اما واقعيت آن است كه نوع رابطه ميان عراق و امريكا در طول اين سال‌ها هنوز شفاف و روشن نشده است. هنوز مشخص نيست كه عراق كماكان تحت اشغال امريكا قرار دارد يا خير. اگر بگوييم خير، پس تكليف حجم زيادي از سربازها و پايگاه‌هاي نظامي امريكايي كه در عراق حضور دارند، چيست؟ آيا عراق تحت قيوميت امريكاست؟ در پاسخ به اين سوال نيز اگر بگوييم خير باز اين سوال ايجاد مي‌شود كه آيا ارتش و نيروهاي امنيتي عراقي توان دفاع كامل از مرزهاي خود را دارند؟
همزمان عراق و امريكا بارها تلاش كردند به توافقاتي امنيتي دست پيدا كنند و در دوره رياست‌جمهوري باراك اوباما نيز اين اتفاق رخ داد. اكنون چه نيازي احساس شده كه دولت‌هاي واشنگتن و بغداد تصميم بگيرند يك بار ديگر پشت يك ميز بنشينند تا به يك توافقنامه امنيتي جديد دست پيدا كنند.
طبق آخرين خبرها در اواسط ماه ژوئن نمايندگان امريكا و عراق به صورت ويديوكنفرانس كليد اولين دور از مذاكرات امنيتي را خواهند زد. بناست مذاكرات با عنوان «گفت‌وگوي استراتژيك» انجام شود و انتظار مي‌رود در اين گفت‌وگوها، آينده حضور نظامي ايالات متحده در عراق در دستور كار قرار گيرد و دو طرف در اين زمينه به نتيجه مشتركي دست پيدا كنند. پيش‌تر مايك پمپئو، وزيرخارجه ايالات متحده اعلام كرده بود كه اين مذاكرات توسط امريكا پيشنهاد شده و بناست كليه موضوعات استراتژيك ميان دو كشور را در بر گيرد. او تاكيد كرد كه اين مذاكرات در چارچوب چگونگي بهترين نوع حمايت از عراق مستقل خواهد بود. نخست‌وزير جديد عراق مصطفي الكاظمي نيز مذاكراتي به طور خلاصه با مايك پمپئو در خصوص اين توافق داشته اما دفتر او هيچگونه جزيياتي در مورد گفت‌وگوي تلفني ارايه نداده است.
فارس به نقل از روزنامه صباح و از قول يك منبع مطلع خبر داد: گفت‌وگوهاي راهبردي ميان دو كشور شامل 3 محور خواهد بود. يكي از اين محورها تاكيد بر حمايت نظامي از عراق در جنگ با گروهك‌هاي داعشي و تعهد به محافظت از تاسيسات خارجي كه در عراق فعاليت دارند، خواهد بود. همچنين طرف عراقي قصد دارد در خصوص حمايت‌هاي امريكا در مهار كرونا با مقامات اين كشور گفت‌وگو كنند.
به نوشته اهرام آنلاين، شناخت رويكردهاي احتمالي هر طرف براي حل مسائل مهم در روابط ميان عراق و امريكا بسيار دشوار است اما اين مذاكرات احتمالا چشم‌اندازي را براي مسير احتمالي در روابط آينده ايجاد خواهد كرد. همچنين از سخنان پمپئو و بيانيه سفارت امريكا در بغداد به نظر مي‌سد كه واشنگتن در اين ديدار ويديوكنفرانسي قصد دارد، دستور‌العمل و چارچوب‌هاي مشاركت استراتژيك امريكا و عراق را به شكلي پايدار و بلندمدت ارايه دهد.
با چنين ديدگاهي احتمالا واشنگتن به دنبال چارچوبي براي روابط خود با بغداد است كه بتواند سطح فعلي همكاري را حفظ و يك نظم را براي آينده ايجاد كند. با اين وجود فراتر از يك ديپلماسي دوجانبه سوالات متعددي درباره چگونگي برخورد دولت ترامپ با موضوع حضور ايران در عراق به شكل جدي وجود دارد. چراكه اكنون امريكايي‌ها نيز به خوبي مي‌دانند در مواردي نفوذ ايران در عراق به مراتب بيش از آنهاست و نمي‌توانند بدون در نظر گرفتن ملاحظات ايران به يك توافق استراتژيك با عراق دست پيدا كنند.
به نوشته اهرام آنلاين احتمالا بخشي از مذاكرات آينده مربوط به تلاش‌هاي ايالات متحده براي اعمال فشار هماهنگ ديپلماتيك، اقتصادي و نظامي براي محدود كردن ايران و متحدانش در عراق است. از همين رو اين موضوع را مي‌توان بخشي از سياست فشار حداكثري واشنگتن در برابر ايران دانست. چراكه احتمالا امريكا علاقه‌مند است تا هر چه بيشتر نفوذ ايران در عراق را محدود كند. از همين رو براي دستيابي به چنين اهدافي واشنگتن بايد علاوه بر رسيدن به يك توافق استراتژيك با عراق يك استراتژي بزرگ‌تر در خاورميانه با برنامه‌هاي مشخص را ترسيم كند و يك نوع استراتژي روشن، جامع و كاربردي را در قبال عراق اعمال كند.
اما نكته اينجاست به غير از نداشتن يك استراتژي مناسب، محاسبات غلط و اشتباهات سياسي پي در پي دولت‌هاي امريكا نه تنها نتوانستند جلوي ايران را بگيرند بلكه با خلأهاي ژئوپوليتيكي فضا را براي نفوذ و پيشرفت ايران در منطقه باز كردند.
اما اگر امريكا بخواهد به يك روابط پايدار و منطقي با عراق دست پيدا كند بايد ماموريتي براي خود تعريف كند و اجازه دهد، عراق پس از سال 2003 روي پاي خود بايستد. اكنون بسياري معتقدند كه در اين راستا امريكايي‌ها وارد مذاكراتي جدي با عراق بر سر خروج نيروهاي امريكايي از عراق شوند.
گفته مي‌شود كه بحث و گفت‌وگوهاي جدي ميان كارشناسان امريكايي در مورد عراق وجود دارد و سوالات متعددي را نيز مطرح مي‌كنند كه آيا واشنگتن بايد سطح سابق كمك‌هاي نظامي خود در عراق را حفظ كند يا تنها نيروي محدودي را براي مشاوره نظامي و كمك‌هاي آموزشي در راستاي توسعه توانايي‌هاي نظامي عراق در آنجا نگه دارد. با اين حال هر چه باشد، امريكا بايد مسووليت خود براي كمك به عراقي‌ها براي بازسازي اين كشور كه بر اثر حمله امريكا به شدت آسيب ديده را برعهده بگيرد.
به نوشته صلاح نصراوي در اهرام آنلاين اگر واشنگتن مايل به ايجاد يك گفت‌وگوي راهبردي و سازنده با عراق است بايد از طريق تلاش براي دولت و ملت‌سازي در كشور وارد شود، تعهدي كه مدت‌هاست بدون هيچگونه راهبردي ناديده گرفته شده است. مذاكرات آينده بايد بر ايجاد مشاركت پايدار استراتژيك ميان دو كشور متمركز باشد و لزوما نبايد تمركز آن را روي ضديت با ايران قرار داد بلكه بايد به عراقي‌ها كمك كرد تا مشكلات خود را برطرف كنند.
اما در اين بين يك سناريوي محتمل را نمي‌توان در آستانه شروع مذاكرات ميان امريكا و عراق ناديده گرفت و آن رضايت ايران براي اين گفت‌وگوهاست. مجموعه شرايط نشان مي‌دهد يك نوع تعامل هدفمند در عراق شكل گرفته است. اگر به روند تعيين دولت جديد عراق بازگرديم، شرايطي مشابه سال 2014 ميان ايران و امريكا در عراق را مي‌توان متصور بود. فضايي تعاملي كه دولت بهترين عملكرد را از خود بروز داد. حالا نيز به نظر مي‌رسد با شروع به كار دولت جديد عراق و قرارداد تامين برق دو ساله بغداد تهران و شروع مذاكرات استراتژيك ميان امريكا و عراق را مي‌توان نشانه‌اي از آغاز فضاي تعاملي در عراق دانست كه اگر چنين سناريويي اجرايي شده باشد، مي‌توان ثمرات آن را در آينده عراق مشاهده كرد.
از طرفي ديگر دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده علاقه‌مند است تا پيش از انتخابات بتواند به اين توافق استراتژيك دست پيدا كند تا شايد بتواند از بحث خروج نيروهاي امريكايي از عراق و بازگشت سربازان به خانه بهره‌برداري لازم را ببرد.
هادي العامري از نمايندگي پارلمان عراق استعفا داد
هادي العامري، رييس ائتلاف الفتح و از رهبران الحشد الشعبي عراق روز گذشته به طور رسمي استعفاي خود را تسليم «محمد الحلبوسي» رييس پارلمان كرد. به نوشته السومريه نيوز، الحلبوسي نيز با درخواست او براي كناره‌گيري موافقت كرده است. در جلسه روز گذشته پارلمان براي رأي به وزراي باقي مانده مصطفي الكاظمي نيز «عبدالكريم يونس عيلان» به نمايندگي از هادي العامري رأي داد. در اين راستا وبگاه روسيااليوم مدعي شده است كه احتمال دارد هادي العامري به جاي «فالح الفياض» رياست هيات الحشد الشعبي را بر عهده بگيرد. ائتلاف الفتح در انتخابات پارلماني سال ۲۰۱۸ توانسته بود با كسب ۴۷ كرسي پس از ائتلاف سائرون به رهبري مقتدي صدر بيشترين آراء را به خود اختصاص دهد. گفتني روز گذشته همچنين پارلمان عراق به فواد حسين به عنوان وزيرخارجه عراق راي اعتماد داد.