نيويورك تايمز: ايران كاري نمي‌كند كه شانس پيروزي ترامپ در انتخابات بيشتر شود
بي‌صبري ترامپ براي توافق بزرگ
شهاب شهسواري
ادعاي آمادگي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا براي معامله بزرگ ادعايي با ايران - كه بعد از اعلام خبر آزادي يك زنداني امريكايي و اخراج او از خاك ايران مطرح شد - منشأ تازه‌ترين انتقادها از نحوه مديريت او در كاخ سفيد و در آستانه برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري امريكا شده است. آن هم در شرايطي كه مقام‌هاي ارشد دستگاه سياست خارجي دولت او در پاسخ به رسانه‌ها در مورد مبناي دعوت جديد ترامپ از ايران براي مذاكره اظهار بي‌اطلاعي مي‌كنند. يك رسانه امريكايي با اشاره به توييت ترامپ در تشكر از دولت جمهوري اسلامي ايران و دعوت از تهران براي انجام يك «معامله بزرگ» پيش از انتخابات اين اقدام را «يك دعوت شفاف از يك دشمن براي اثرگذاري در نتيجه انتخابات پيش رو» توصيف مي‌كند.
پمپئو و هوك، بي‌خبر از سياست ترامپ
برايان هوك، رييس كارگروه اقدام عليه ايران در وزارت خارجه امريكا در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد دلايل مطرح شدن پيشنهاد جديد از سوي رييس‌جمهور امريكا براي توافق ميان تهران و واشنگتن تا پيش از انتخابات رياست‌جمهوري، اظهار بي‌اطلاعي كرده است. به نوشته روزنامه نيويورك‌تايمز اين مقام مسوول در وزارت خارجه امريكا در پاسخ به نيويورك تايمز گفته است كه «بهتر است سوال در اين مورد از كاخ سفيد مطرح شود.»
بي‌اطلاعي مقام‌هاي وزارت خارجه امريكا از انگيزه‌هاي ترامپ براي دعوت از ايران براي مذاكره، نشان از شكاف قابل توجه در دستگاه سياست خارجي امريكا در استراتژي سياست خارجي دولت اين كشور در مقابل ايران دارد. در حالي كه مايك پمپئو، وزير خارجه اين كشور از تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي عليه ايران تا سال ۲۰۳۱ سخن مي‌گويد و برايان هوك، فرستاده ويژه او در امور ايران مي‌گويد: «نه معافيت از تحريم، نه تغيير سياست و نه فرستادن پول نقد» در برنامه‌هاي پيش روي امريكا نيست. رييس‌جمهور اين كشور مدعي مي‌شود كه اگر تا پيش از انتخابات ايران پاي ميز مذاكره بيايد، مي‌تواند امتيازات خيلي بيشتري از او بگيرد. اين شكاف زماني نمايان‌تر شد كه روز جمعه، وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران در پيامي كه در شبكه اجتماعي توييتر منتشر كرد از «تلاش‌هاي برخي زيردستان» رييس‌جمهور امريكا «براي جلوگيري از تبادل بشردوستانه زندانيان» خبر داد. اين موضوع كه وزير خارجه ايران از شبكه‌هاي اجتماعي استفاده مي‌كند تا به رييس‌جمهور امريكا در مورد اقدامات مخرب و سنگ‌اندازي‌هاي «زيردستانش» اطلاع دهد، به نظر نشان‌دهنده نوعي اختلاف نظر عميق و ناآگاهي بخش‌هاي مختلف حكومت امريكا از عملكرد يكديگر است.
گزارش آژانس و سياست فشار حداكثري
تحليلگران معتقدند كه فقدان دستاوردهاي قابل اتكا در سياست خارجي باعث شده است كه ترامپ براي دستيابي به توافقي بزرگ با ايران تا پيش از انتخابات و استفاده از آن به عنوان امتياز تبليغاتي در انتخابات، بعد از دو سال اجراي بي‌نتيجه سياست فشار حداكثري بي‌صبر شود. اين شكست زماني عيان‌تر مي‌شود كه متن گزارش فصلي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نشان مي‌دهد ايران در سه ماه گذشته ميزان ذخاير اورانيوم غني شده خود را ۵۰ درصد افزايش داده و اكنون بيش از ۸ برابر زماني كه ترامپ فرمان خروج از برجام را امضا كرد، اورانيوم غني شده در اختيار دارد. اين در حالي است كه به گفته كاظم غريب‌آبادي، سفير و نماينده دائم ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، اين گزارش تاييد مي‌كند كه ايران تمام همكاري‌هاي نظارتي و تعهدات راستي‌آزمايي فعاليت‌هاي هسته‌اي خود را اجرا كرده است. گزارش جديد آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نشان مي‌دهد كه همكاري‌هاي ايران با آژانس در طول ماه‌هاي گذشته بدون هيچ تغييري ادامه داشته است. يكي از بندهاي حساس گزارش پيشين مديركل آژانس كه به عدم ارايه اطلاعات كافي از سوي ايران در مورد كشف مقاديري آثار راديواكتيو در يك مكان اعلام نشده اشاره كرده بود، در گزارش اخير تغيير كرده است و در آن اشاره مي‌شود كه ايران اطلاعات خود را در اين مورد در اختيار آژانس قرار داده است.
قمار انتخاباتي
منتقدان سياست كاخ سفيد در قبال ايران معتقدند كه ترامپ بختي براي توافق با ايران تا پيش از انتخابات رياست‌جمهوري ندارد، چرا كه از يك سو با خروج از توافق هسته‌اي چند جانبه، اعتماد به واشنگتن در عمل به تعهداتش را از بين برده و همزمان خودش هم در وضعيت پايدار و باثباتي در قدرت قرار ندارد. روزنامه نيويورك‌تايمز با اشاره به يك پيام منتسب به مشاور رييس‌جمهور اسلامي ايران و پيامي ديگر از حساب كاربري منتسب به دبير شوراي عالي امنيت ملي در شبكه‌هاي اجتماعي مي‌نويسد كه درخواست ترامپ براي مذاكره با تهران «قاطعانه از سوي مقام‌هاي جمهوري اسلامي رد شده است.» به نوشته اين روزنامه امريكايي مقام‌هاي ايران ترديد دارند كه ترامپ رييس‌جمهور امريكا باقي بماند و ترجيح مي‌دهند در مقابل تحريم‌ها ايستادگي كنند تا نتيجه انتخابات آبان ماه را مشاهده كنند. اين در حالي است كه به نوشته روزنامه نيويورك تايمز، مايك پمپئو، وزير خارجه ترامپ قصد داشت با استفاده از تركيب تحريم، انزواي ديپلماتيك و تهديد رويارويي احتمالي نظامي، ايران را پاي ميز مذاكره بكشاند.
هنري رم، پژوهشگر موسسه ارزيابي ريسك گروه اوراسيا به روزنامه نيويورك‌تايمز مي‌گويد كه به نظر مي‌رسد محاسبات تهران تغيير كرده است. اين تحليلگر مي‌گويد: «تصور مي‌كنم كه ايراني‌ها تابستان سال گذشته اطمينان داشتند كه ترامپ بار ديگر به عنوان رييس‌جمهور برگزيده مي‌شود. اما حالا قطعا تهران نمي‌خواهد هيچ امتيازي به ترامپ بدهد كه بخت او را براي انتخاب مجدد به عنوان رييس‌جمهور افزايش دهد. به اضافه اينكه اگر تحليل آنها درست باشد كه ترامپ شكست مي‌خورد و شخصي همچون جو بايدن جانشين او مي‌شود، قطعا شرايط متفاوتي در مقابل‌شان قرار خواهد گرفت كه بسيار پايدارتر است.» هنري رم معتقد است كه ايراني‌ها اعتقادي ندارند كه فشارها باعث مي‌شود تا ترامپ به توافقي بهتر براي ايران رضايت دهد، چرا كه به اعتقاد ايراني‌ها «هر توافقي با ترامپ بدون آينده است و رييس‌جمهوري ناپايدار مانند ترامپ نمي‌تواند يك توافق ماندگار با ايران امضا كند.»
تلاش براي اقدام ضدايراني در شوراي امنيت
همزمان با سردرگمي در واشنگتن در قبال ايران، سفير امريكا در سازمان ملل متحد از ارايه پيش‌نويس يك قطعنامه ضدايراني به متحدان امريكا و روسيه در شوراي امنيت سازمان ملل متحد خبر داد. در طول هفته‌هاي گذشته مقام‌هاي دستگاه سياست خارجي امريكا اعلام كرده بودند كه از همه امكانات و اهرم‌هاي اين كشور براي جلوگيري از لغو تحريم‌هاي بين‌المللي عليه تجارت تسليحات متعارف با ايران استفاده خواهند كرد. اين ادعاها تا جايي پيش رفت كه وزير خارجه امريكا مدعي شد بر اساس توافق هسته‌اي برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت كه امريكا از دو سال پيش به مشاركت در آنها پايان داده است، اين كشور حق دارد قطعنامه‌هاي پيشين شوراي امنيت عليه ايران را تجديد كند. به گفته مقام‌هاي امريكايي در صورتي كه اعضاي شوراي امنيت به طرح اين كشور براي تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي عليه ايران راي ندهند، درخواست بازگشت همه قطعنامه‌هاي پيشين شوراي امنيت بر اساس برجام را مطرح مي‌كند.سفير امريكا در سازمان ملل متحد، كلي كرافت روز گذشته در جمع خبرنگاران گفته است كه امريكا متن پيش‌نويس قطعنامه پيشنهادي‌اش براي تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي عليه ايران را در اختيار روسيه قرار داده است. روسيه و چين، دو عضو داراي حق وتو در شوراي امنيت سازمان ملل متحد پيش از اين اعلام كرده‌اند كه قصد ندارند با امريكا در سياست فشار حداكثري عليه ايران همكاري كنند. به گفته كلي كرافت پيش‌نويس اين قطعنامه پيشنهادي علاوه بر روسيه، در اختيار كشورهاي فرانسه، بريتانيا، آلمان و استوني قرار گرفته و به زودي به بقيه اعضاي شوراي امنيت هم ارايه خواهد شد.
بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت سازمان ملل متحد، تحريم‌هاي شوراي امنيت براي جلوگيري از تجارت سلاح‌هاي متعارف با ايران، ۴ ماه و نيم ديگر منقضي خواهد شد و ايران مي‌تواند به خريد و فروش سلاح‌هاي متعارف در بازارهاي بين‌المللي بپردازد.