«همدلي، تضميني براي موفقيت در عرصه بين‌المللي»
محمدحسين كبريا
بر هيچ ايراني پوشيده نيست كه امريكا و كشورهاي اروپايي از نخستين روزهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران، اقدامات خصمانه و بدعهدي‌هاي فراواني عليه مردم كشورمان داشته‌اند و برخي كشورهاي منطقه و رژيم صهيونيستي هم از هيچ تلاشي براي تحريك آنها در اين مسير فروگذار نبوده‌اند. بهرغم چنين روندي، جمهوري اسلامي ايران در بسياري از مواقع توطئه‌هاي دشمنان ايران اسلامي را خنثي كرده و آنها را در رسيدن به اهداف شوم خود در قبال مردم ايران ناكام گذاشته است. ناكامي دشمنان ايران اسلامي در قبال كشورمان زماني رقم مي‌خورد كه در داخل كشور، همدلي و همبستگي وجود داشته و تمامي اركان نظام و مردم كشورمان در يك مسير حركت كنند. در مقابل، آنچه موجب ناكامي ايران اسلامي و مردم كشورمان در رسيدن به اهداف عاليه نظام در عرصه داخلي و بين الملل مي‌شود، تفرقه و نبود انسجام ميان اركان نظام و مردم است. بلاترديد آنچه موجب سوءاستفاده دشمنان ايران در تقابل با ايران اسلامي مي‌شود، همين تفرقه و فقدان وحدت كلمه است. اين در حالي است كه بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران و پس از او رهبري معظم، هميشه بر وحدت كلمه و انسجام و يكپارچگي تاكيد داشته‌اند. فروش و حمل موفقيت‌آميز بنزين به ونزوئلا مي‌تواند نمونه خوبي براي اثبات فرضيه فوق‌الذكر باشد. در مورد ابعاد مختلف فروش بنزين از سوي ايران به ونزوئلا و حمل 19 هزار كيلومتري آن توسط 5 نفتكش ايراني و نهايتا تخليه موفقيت‌آميز محموله در بنادر ونزوئلا بهرغم تمامي تهديدات و مشكلات، بحث‌هاي فراواني صورت گرفته است. مي‌توان بعد ديگري را هم به آن ابعاد افزود و آن، موفقيت‌آميز بودن عمليات ذي‌ربط در سايه اتحاد، انسجام و همكاري و هماهنگي تمامي اركان نظام است. در وضعيت عادي، تعامل با كشورهاي جهان در زمينه‌هاي مختلف اقتصادي، تجاري، نظامي، سياسي، فرهنگي و ... وجود دارد و در چنين وضعيتي به‌طور مثال، صدور بنزين به ونزوئلا اهميت خاصي نمي‌تواند داشته باشد. اين اقدام زماني اهميت پيدا مي‌كند كه بدانيم به واسطه تروريسم اقتصادي امريكا، ايران و ونزوئلا تحت شديدترين تحريم‌هاي ظالمانه امريكا قرار دارند. امريكا در سايه همين سكوت مرگبار جامعه جهاني به ويژه كشورهاي اروپايي است كه سياست يك‌جانبه‌گرايي خود را پيش برده و با قلدري تمام اهداف استكباري خود را محقق مي‌كند. اقدام اخير ايران نشان داد كه حتي در چنين شرايط و وضعيتي هم مي‌توان به واسطه اتحاد و همبستگي داخلي، امريكا را ناكام گذاشت. بهتر است بدانيم كه از آغاز بارگيري محموله بنزين در سواحل ايران تا رسيدن نفتكش‌هاي حامل بنزين به سواحل ونزوئلا و تخليه آن، شاهد تهديدهاي فراواني از سوي رژيم تروريستي امريكا بوديم.
بسياري از تحليلگران و صاحب‌نظران، برخورد نظامي امريكا يا توقيف نفتكش‌ها و حداقل جلوگيري از رسيدن نفتكش‌ها به مقصد و بازگرداندن آنها به سواحل ايران را پيش‌بيني مي‌كردند، ولي در نهايت امر، نفتكش‌ها بدون مشكل خاصي به مقصد رسيدند كه تحقير امريكا را به دنبال داشت. انسجام و هماهنگي‌هاي داخلي در كنار اقدام هر يك از مراكز داخلي بر اساس شرح وظايف خود و خودداري از دخالت‌هاي بي‌مورد در وظايف مراكز ديگر، اين موفقيت را رقم زد. دستگاه ديپلماسي شامل سفارت كشورمان در ونزوئلا هماهنگي‌هاي لازم را براي مذاكره مقامات ونزوئلايي با مقامات نفتي كشورمان انجام داد. مقامات وزارت نفت و شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي كشورمان طي مذاكره‌اي كه با مقام ونزوئلايي در تهران داشتند، به توافق رسيده و در قبال اخذ ضمانت‌هاي لازم براي دريافت ارزش پولي بنزين، قرارداد ذي‌ربط را امضا كردند. رييس دستگاه ديپلماسي طي نامه‌اي به دبيركل سازمان ملل و پيام‌هاي توييتري و موضع‌گيري‌هاي مختلف در زمينه عواقب اقدامات ايذايي امريكا، هشدارهاي لازم را داد. سفير سوييس به عنوان حافظ منافع امريكا در ايران به وزارت امور خارجه احضار شد و هشدار ايران را به امريكا منتقل كرد. نيروهاي نظامي كشورمان نسبت به هرگونه تعرض به نفتكش‌ها هشدار داده و عواقب آن را متوجه امريكا كردند. با توجه به اينكه رژيم تروريستي امريكا تنها يك صدا را از ايران دريافت كرد، نتوانست به تهديدات خود جامه عمل بپوشاند. شايد بتوان گفت كه براي اولين بار نه در مجلس شوراي اسلامي و نه در رسانه‌هاي كشور از جمله رسانه ملي، صداي هنجارشكنانه‌اي به گوش نرسيد و در اين مسير دستگاه ديپلماسي به واسطه انجام وظايف ذاتي خود مورد هجمه قرار نگرفت. اگر چنين رويكردي را در زمينه‌هاي مختلف ديگر چون برجام و CFT، FATF و ... داشتيم، امروز شاهد تروريسم اقتصادي امريكا، بي‌عملي اروپا و نتيجتا درد و رنج فراوان مردم كشورمان به ويژه در زمان پاندمي كرونا نبوديم. هرچند برجام مهم‌ترين دستاورد بين‌المللي ايران به واسطه ديپلماسي بود، ولي آنچه موجب ناكامي در بهره‌گيري از ثمرات آن شد، اختلافات و كارشكني‌هاي داخلي بود. مخابره پيام‌هاي غلط از داخل، رژيم تروريستي امريكا و ساير اعضاي برجام را قادر كرد تا از آن خارج شده يا نسبت به تعهدات خود بي‌توجهي كنند. برجام در كنار دشمنان سرسخت خارجي چون تندروهاي امريكايي، رژيم صهيونيستي، رياض و ابوظبي (چه در زمان مذاكرات مربوطه و چه پس از توافق)، دشمنان سرسخت داخلي داشت كه بدون توجه به منافع ملي، تنها به دنبال ضربه زدن به جناح مقابل بودند. مخالفان برجام كه كاسبان تحريم هم نام گرفتند، هرگز نمي‌خواستند وضعيت كشور به سروسامان برسد؛ به‌طوري كه در كنار اقدامات عملي چون حمله به سفارت و سركنسولگري‌هاي عربستان در ايران، يكي از مخالفان طي مصاحبه‌اي گفت: «كدام سرمايه‌دار غربي عاقلي حاضر است در ايران سرمايه‌گذاري كند؟» نتيجه پيام‌هاي ارسالي همان شد كه مخالفان خارجي و داخلي برجام به دنبال آن بودند: خروج ترامپ از برجام، بازگشت تحريم‌هاي ثانويه امريكا به اضافه تحريم‌هاي جديد، بي‌عملي اروپا و نهايتا تبديل برجام به شير بي‌يال و دم و اشكم. البته بايد متذكر شد كه اگر امروز امريكا مجراي قانوني براي بازرسي يا توقيف نفتكش‌هاي ايراني حامل بنزين پيدا نكرد، به بركت همان برجام و قطعنامه 2231 همراه برجام است كه كليه قطعنامه‌هاي قبلي شوراي امنيت سازمان ملل عليه ايران را ملغي كرد. يكي از قطعنامه‌هاي لغو شده قطعنامه 1929 بود كه به امريكا اجازه بازرسي كشتي‌هاي ايراني را در تمامي جهان مي‌داد. از ارسال موفقيت‌آميز بنزين به ونزوئلا اين پيام را مي‌توان دريافت كرد كه آنچه امروز براي مقابله با انواع و اقسام توطئه‌هاي دشمنان قسم خورده كشورمان، حياتي است، از سويي وفاق و وحدت ملي و از سوي ديگر سنجيده‌گويي و اتخاذ مواضع درست، دقيق و يكسان است. با چنين رويكردي مي‌توان از داشته‌ها و دستاوردها به نحو احسن بهره‌برداري و تهديدات و چالش‌ها را به فرصت تبديل كرد. وجود تفرقه و تداوم رفتار و گفتار نسنجيده، دقيقا نتيجه عكس خواهد داشت و فرصت‌ها هم به چالش تبديل خواهند شد.
كارشناس روابط بين‌الملل