سعيد ليلاز عنوان كرد
سهام عدالت و صندوق‌هاي ETF حباب بورس را تركاند
گروه اقتصادي
سعيد ليلاز، كارشناس اقتصادي معتقد است تاثير آزادسازي سهام عدالت و عرضه ETF توسط دولت در بازار سرمايه باعث از بين رفتن حباب در اين بازار شد. به اعتقاد او دولت با عرضه به‌موقع توانست چندين هزار سهامدار جديد خرده‌پا كه دارايي كوچكي داشتند و آن دارايي‌ها هم در معرض نابودي بودند، نجات دهد. هر چند آزادسازي سهام عدالت و ETF توسط دولت اقدام بزرگي براي عمق بخشيدن به بازار سرمايه محسوب مي‌شود اما ورود سرمايه‌داراني كه از الفباي بازار سرمايه آگاهي چنداني ندارند، مي‌تواند سبب فراز و فرودهاي ناگهاني و شديد شود.
هر چند ليلاز در گفت‌و‌گو با ايسنا به اين بعد اشاره‌اي نكرد و اقدام دولت را به صورت كلي مهم و ارزشمند تلقي كرد. اين كارشناس اقتصادي در بخشي از صحبت‌هاي خود، كرونا را عامل توقف بازارها دانست. اما روي ديگر شيوع كرونا در كشور، روي آوردن مردم به مهارت‌هايي است كه در فضاي مجازي امكان معامله آن وجود داشت. به عبارت ديگر از يك طرف بازارهاي موازي راكد شد و از طرف ديگر بازار بورس رونق گرفت، زيرا فرد بدون نياز به حضور مي‌توانست معامله انجام دهد. او در ادامه توضيح مهارت‌هاي فردي افراد در شرايط كرونا گفت: «به دليل اقبال به بورس، پيش‌بيني من اين بود كه شاخص كل بورس در ارديبهشت ماه از مرز ۶۰۰ هزار واحد گذر خواهد كرد اما در همان ماه به مرز يك ميليون واحد هم نزديك شد. البته بايد توجه داشت به جز ركود در بازارهاي موازي و افزايش رويكرد مردم به معاملات اينترنتي، عامل ديگري كه در صعود بورس تاثير داشت و دارد رشد شديد نقدينگي است، به‌طوري‌كه در سال ۱۳۹۸ متوسط رشد نقدينگي بيش از ۲۸درصد بوده و اين به منزله وجود ۱۵۰۰ ميليارد تومان نقدينگي جديد در روز است. در اين راستا زماني كه بازارهاي موازي راكد شدند، اين نقدينگي به سمت بازار بورس سرازير شد.»
هر چند ليلاز اقبال زياد مردم به بازار سرمايه را باعث ايجاد التهاب در ارديبهشت ماه مي‌داند و خاطرنشان كرد: «از نيمه ارديبهشت به بعد بازار ملتهب شد و با يك خطر اجتماعي شديد رو به رو شديم زيرا تعداد كثيري از مردم طبقات پايين شروع به فروختن دارايي‌هاي با ارزش خود كرده و به سمت بازار سرمايه هجوم بردند. اين درحالي بود كه سرمايه‌داران بزرگ اواخر ارديبهشت از بازار خارج شدند. در آن مقطع و شرايط دولت با ورود به بازار هم در قالب عرضه سهام چند بانك و شركت و همچنين آغاز فرآيند آزادسازي سهام عدالت، نه تنها خطر سقوط بازار بورس را منتفي كرد بلكه بين ۸۰۰ هزار تا يك ميليون سهامدار جديد خرده‌پا كه دارايي‌هاي كوچك آنها در معرض نابود شدن بود را هم نجات داد. در نتيجه اين سياست درست بازار بورس هم به ثبات رسيده و جلوي رشدهاي عجيب آن گرفته شده است. اين اقدام دولت جلوي سقوط وحشتناك بورس را گرفت و اين امكان را براي مردم فراهم كرد كه با خريد سهام دولتي در نقطه ايمني قرار بگيرند.» اين كارشناس اقتصادي در ادامه با تاكيد بر اينكه دولت با عرضه درست سهام عدالت و سهام دولتي در زمان درست چند كار بزرگ انجام داد، توضيح داد: نخست آنكه جلوي تلاطم‌هاي بازار را گرفت. در روزهاي پرتلاطم بازار ثروت‌هاي هنگفت يك‌شبه از جيب يكي به جيب ديگري منتقل مي‌شد. دوم اينكه جلوي سقوط احتمالي بازار بورس را گرفت. سقوطي كه ممكن بود يكي، دو ميليون سهامدار خرد را دچار آسيب كند و اين موضوع تبعات اجتماعي و سياسي درپي داشت. سوم اينكه مقدار زيادي سهام دولتي را با قيمت عادلانه و بدون رانت‌خواري به صاحبان اصلي برگرداند و همچنين جلوي التهابات اقتصادي را از طريق جذب نقدنيگي به صورت سالم گرفت، به‌طوري‌كه در حال حاضر شاهد ثبات نسبي در بازار ارز، طلا، خودرو و بورس هستيم. ليلاز به اين سوال كه آيا رشد بازار سرمايه حباب دارد يا خير پاسخ داد: اينكه سهام يك يا چند شركت خاص حباب داشته باشد بايد بررسي شود اما فكر مي‌كنم رشد شاخص كل تا ۱۲۰۰ هزار واحد عجيب نيست. چنانچه بخواهيم متناسب با نرخ رشد نقدينگي بسنجيم و ميزان كل معاملات بورس تهران معادل ۱۵ تا ۲۰درصد توليد ناخالص داخلي ايران شود صعود شاخص تا ۱۲۰۰ هزار واحد تا اواخر تير ماه اتفاق عجيبي نيست. درواقع حباب در بازار شكل گرفته بود اما دولت با عرضه به‌موقع و عادلانه حباب را تركاند. او تاكيد كرد: هيچ زماني به اندازه يك تا دو ماه اخير توده مردم به بازار سرمايه اقبال نشان نداده بودند و اين خطر را جدي مي‌كرد كه اگر فروپاشي در بازار بورس اتفاق دهد، سرمايه‌داران بزرگ ممكن بود بخشي از سود به دست آورده را از دست دهند اما توده مردم سرمايه كمي كه داشتند را از دست مي‌دادند. بايد از تازه‌واردها به بازار سرمايه بخواهيم يا با علم وارد بازار سرمايه شوند يا سهام دولتي كه توسط دولت عرضه مي‌شود را با قيمتي مناسب خريداري كنند.