جلب مشاركت مردمي
توسط محيط‌بانان
واحد جمشيدون
محيط‌بانان نوك پيكان حفاظت از زيستگاه‌ها هستند، آنها در خط مقدم حفاظت قرار دارند و به دليل شرايط خاص شغلي خود با جوامع محلي ارتباطاتي دوسويه و بعضا متفاوت را تجربه مي‌كنند. از طرفي محيط‌بانان ناچار به مواجهه با شكارچيان غيرمجاز و تخريب‌كنندگان طبيعت هستند، اين افراد ممكن است لزوما از جوامع محلي نباشند اما به هر شكل ارتباط محيط‌بانان با آنها دايما به شكل تعقيب وگريز، دستگيري و ممانعت از ادامه فعاليت و ارجاع به مراجع قضايي است. از طرف ديگر جوامع محلي هستند كه اغلب نسبت به زيستگاه احساس مسووليت دارند لكن در اكثر موارد نمي‌دانند كه چگونه بايد به محيط زيست كمك كنند.
محيط‌بانان مي‌توانند با ايجاد پايگاه اجتماعي ميان مردم، در اجراي وظايف محوله خود بسيار كارآمدتر و موفق‌تر عمل كنند. بديهي است كه مشاركت اجتماعي يك داد و ستد دوسويه است، در واقع مشاركت افراد را برمي‌انگيزد تا در كوشش‌هاي گروه خود مسووليت بپذيرند و زماني اين امر تحقق مي‌يابد كه بي‌تفاوتي و بي‌مسووليتي جاي خود را به احساس وابستگي، هم‌سرنوشتي و مسووليت‌پذيري بدهد.
يكي از روش‌هاي موثر در جلب مشاركت مردم محلي، ايجاد بستر مناسب جهت جوشش فعاليت‌هاي داوطلبانه است تا امكان فعاليت براي علاقه‌مندان به محيط زيست هميشه فراهم باشد. تشكيل سازمان‌هاي مردم‌نهاد با موضوع حمايت و حفاظت از محيط زيست به عنوان بازوي توانمند محيط‌بانان در منطقه يكي از نتايج اين كار است. جهت دستيابي به اين مهم اولا بايد ارتباط في‌مابين مردم و محيط‌بانان نزديك و نزديك‌تر شود، به شكلي كه محيط‌بانان از روش‌هايي نظير شركت در مراسمات محلي‌ها، مشاركت در حل مسائل و مشكلات محلي، ايفاي نقش فعال در مسابقات و جشنواره‌هاي محلي و ... استفاده كنند. اين نوع فعاليت‌ها، افزايش سرمايه اجتماعي (خصوصا اعتماد عمومي) را در پي خواهد داشت. يكي از تجارب موفق در جلب مشاركت مردمي، تالاب كاني‌برازان مهاباد است كه مجموعه فعاليت‌هاي ظرفيت‌سازي، آموزش، مشاركت و آگاهي‌افزايي طي سال‌ها منجر به كاهش شكار و تخريب، توسعه گردشگري و بوم‌گردي، تشكيل 2 تعاوني و 2 سمن در روستاهاي حاشيه اين تالاب شده است. مشاركت مردم در برگزاري جشنواره‌هاي مختص تالاب، پاكسازي دسته‌جمعي تالاب و پيگيري حقابه و امكانات تالاب توسط محلي‌ها در كشور زبانزد است. تالاب كاني برازان در 30 كيلومتري شمال شهرستان مهاباد و استان آذربايجان غربي با مساحت بيش از 927 هكتار، جزو تالاب‌هاي بااهميت بين‌المللي بوده و در كنوانسيون رامسر هم ثبت شده است. به علاوه اولين سايت پرنده‌نگري كشور در تالاب كاني برازان قرار دارد و به عنوان منطقه شكار ممنوع و پناهگاه حيات وحش تحت مديريت سازمان حفاظت محيط زيست است. نبايد فراموش كرد كه طي سال‌هاي اخير كه اكثر تالاب‌هاي كشور در معرض نابودي قرار داشتند، تالاب كاني برازان با همت مردم محلي زنده بود.
رييس هيات‌مديره انجمن حمايت از حيات وحش تالاب كاني برازان