معرفي دبير و شوراي سياستگذاري جشنواره تئاتر فجر و چند ابهام
اندر حكايت مكرر مرغ و تخم‌مرغ
علي جعفري فوتمي
با معرفي اعضاي شوراي سياستگذاري و دبير، سي و نهمين جشنواره بين‌المللي تئاتر فجر رسما كار خود را آغاز كرد. با حكم سيدمجتبي حسيني، معاون امور هنري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، هوشنگ توكلي، ايرج راد، مريم معترف، حسين مسافرآستانه، قادر آشنا (مديركل هنرهاي نمايشي) و برزين ضرغامي (مديرعامل سازمان زيباسازي شهر تهران) به عنوان اعضاي شوراي سياستگذاري و بنا به پيشنهاد مديركل هنرهاي نمايشي و تاييد شوراي سياستگذاري جشنواره و با حكم سيدمجتبي حسيني، حسين مسافرآستانه دبير سي و نهمين جشنواره بين‌المللي تئاتر فجر شد.
اينكه باتوجه به شرايط ناشي از شيوع بيماري كوويد19 و تعطيلي اجراي تئاتر در كشور و همچنين شرايط خاص اقتصادي دوره سي و نهم جشنواره چگونه، با چه كيفيت و در چه سطحي برگزار خواهد شد فعلا موضوع اين يادداشت نيست، بلكه در اين چند خط به طرح چند ابهام درباره شوراي سياستگذاري باتوجه به آيين‌نامه اجرايي جشنواره مصوب 27/03/1397 خواهم پرداخت. با اين يادآوري كه بعد از انتشار آيين‌نامه طي يادداشتي مفصل و مبسوط اشكالات فراوان آيين‌نامه مذكور را اعلام كرده بودم (چنانچه بسياري از همكاران من نيز چنين كرده بودند) اما به‌رغم آنكه وفق بند سوم بخش ج (ضوابط كلي) از فصل اول آيين‌نامه راه براي بررسي، بازنگري و اصلاح آيين‌نامه باز است؛ تاكنون كوچك‌ترين اقدامي در اين باره صورت نگرفته است.
1- در آيين‌نامه اعضاي شوراي سياستگذاري
7 نفر به شرح ذيل ذكر شده است: ﻣﻌﺎون ﻫﻨﺮي وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﯽ، ﻣديرﮐﻞ ﻫﻨﺮﻫﺎي نمايشي (رييس ﺟﺸﻨﻮاره)، دبير ﻫﻨﺮي جشنواره و ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻨﺮي (از ميان اﻫﺎﻟﯽ ﺗﺌﺎﺗﺮ، اﺳﺎتيد ﻣﺒﺮز و ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ و داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ پيشنهاد رييس ﺟﺸﻨﻮاره و ﺣﮑﻢ ﻣﻌﺎون ﻫﻨﺮي). از سوي ديگر دبير هنري جشنواره (همان كه سابقا با عنوان دبير جشنواره مي‌شناختيم) ﺗﻮﺳﻂ رييس ﺟﺸﻨﻮاره و ﭘﺲ از ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎ ﻣﻌﺎون ﻫﻨﺮي وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﯽ، ﺑﻪ ﺷﻮراي سياستگذاري پيشنهاد ﻣﯽﺷﻮد. در ﺻﻮرت تاييد دبير پيشنهادي ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮرا، ﺣﮑﻢ او ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﺎون ﻫﻨﺮي ﺻﺎدر ﻣﯽﺷﻮد. اشكالات همين چند جمله بر هر كسي كه صاحب اندك دانش حقوقي است، واضح و مبرهن است. درحالي كه مطابق ماده دو از بند الف فصل اول آيين‌نامه دبير هنري خود يكي از اعضاي شوراي سياستگذاري است چگونه مي‌تواند پيش از انتخاب خود به عنوان دبير، انتخاب خودش را به عنوان دبير در شوراي سياستگذاري تاييد كند؟!
2- اگر قرار بر اجراي همين آيين‌نامه سراسر اشكال هم باشد، بديهي است كه انتخاب و صدور احكام اعضاي شوراي سياستگذاري جشنواره بايد بر انتخاب و صدور حكم دبير هنري جشنواره تقدم داشته باشد تا شوراي سياستگذاري براي تاييد پيشنهاد رييس جشنواره در انتخاب دبير هنري حداقل امكان تشكيل يك جلسه داشته باشد. درحالي كه بنا بر آنچه در اخبار رسمي مندرج در سايت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي آمده است نخستين جلسه شوراي سياستگذاري جشنواره، صبح روز چهارشنبه
۱۱ تير ماه با حضور اعضاي شورا و معاون امور هنري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي برگزار و احكام اعضاي شورا و دبير جشنواره اعطا شد.
3- حال يك بار ديگر به نام و سمت اعضاي شوراي سياستگذاري جشنواره سي و نهم دقت كنيد: 1- مجتبي حسيني به عنوان معاون امور هنري 2- قادر آشنا به عنوان مديركل هنرهاي نمايشي و رييس جشنواره 3- حسين مسافرآستانه به عنوان دبير هنري جشنواره 4- هوشنگ توكلي 5- ايرج راد 6- مريم معترف 7- برزين ضرغامي (مديرعامل سازمان زيباسازي شهرداري تهران). به نظر مي‌رسد هوشنگ توكلي، ايرج راد و مريم معترف به عنوان ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻨﺮي به عضويت شورا درآمده‌اند اما فارغ از پاسخ به اين پرسش كه ظاهرا در نگاه مديران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به جز همين نام‌هاي بسيار محترم اما سال‌هاي سال تكرار شده نام هيچ هنرمند ديگري كه هم شناخته شده و هم مورد اعتماد جامعه هنري باشد، وجود ندارد. در مورد دكتر برزين ضرغامي كه هم‌اكنون مديرعامل سازمان زيباسازي شهرداري تهران است و بيش از اينكه اصلا چهره هنري شناخته شده و مورد اعتماد جامعه هنري باشد مديري كاملا دولتي در مناصب مختلف است (عضو هيات علمي جهاد دانشگاهي كشور، معاون فرهنگي و هنري سازمان زيباسازي شهر تهران، مديركل مركز فعاليت‌هاي قرآني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، مشاور اجرايي معاونت فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، عضو هيات‌مديره و معاون موسسه نمايشگاه‌هاي فرهنگي ايران، مديرعامل خانه انديشمندان و دبير و عضو شوراي سياستگذاري كتاب شهرداري تهران و مدير اسبق اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان تهران) اين سوال به ذهن مي‌آيد كه انتخاب ايشان به عنوان عضو شوراي سياستگذاري جشنواره وفق كدام بند از آيين‌نامه اجرايي جشنواره صورت گرفته است؟
سخن پاياني اينكه همچنان مهم‌ترين ايرادات آيين‌نامه اجرايي جشنواره به جاي خود باقي است. بديهي است تا زماني كه اين اشكالات اصلاح نشود در مرحله به مرحله برگزاري جشنواره با مشكل مواجه خواهيم شد. مگر اينكه معاون امور هنري و مديركل هنرهاي نمايشي قيد اجراي برخي مفاد آيين‌نامه را بزنند (چنانچه در دو سال گذشته چنين كردند) و به آنچه خود صلاح مي‌دانند، عمل كنند.
روزنامه‌نگار و عضو كانون
ملي منتقدان تئاتر ايران