ارزش افزوده‌اي كه در صنايع پايين دستي پتروشيمي ايجاد مي‌شود همواره مورد توجه كارشناسان اين صنعت بوده است؛ سرمايه‌گذاري و به كار‌گيري دانش در اين بخش نه تنها افزايش سودآوري و جلوگيري از خام فروشي را درپي دارد بلكه ضمن اشتغالزايي و توليد محصول نهايي از خروج ارز نيزجلوگيري مي‌كند. شيمي‌بافت از شركت‌هايي است كه با توليد محصولات تخصصي با حمايت شستا و شركت سرمايه‌گذاري صنايع پتروشيمي به عنوان سهامدار عمده در اين بخش حضور دارد . شيمي بافت با توليد محصولات پايين دستي و نيز ورود به توليد انحصاريMEK توانسته كشور را از ورود اين محصول بي‌نياز سازد. ضمن اينكه اين شركت در سال گذشته ۸۰ درصد محصولات خود را در بازارهاي داخلي و ۲۰ درصد نيز در بازارهاي صادراتي به فروش رسانده است. براي بررسي آخرين اقدامات و تحولات شيمي بافت با مهندس سيد محسن شمس گفت‌وگويي داريم كه در ادامه مي‌خوانيد.
توليدات تخصصي و دستيابي به محصولات با ارزش افزوده ويژگي شيمي بافت است . در مورد اين محصولات و بازارمشتريان شيمي بافت توضيح مي‌دهيد كه چگونه اين محصولات نياز كشور را برطرف مي‌سازند؟
MTBE به عنوان ماده موثر در توليد بنزين پالايشگاه‌ها و MEK (متيل اتيل كتون) به عنوان يكي از مواد مورد نياز در صنايع مختلف از توليدات اصلي شركت شيمي‌بافت هستند و در كنار آن محصولات جانبي از جمله رافينت و الكل سنگين نيز در شيمي بافت توليد مي‌شود. در سال 91 توليد MEK در كشور آغاز و با افزايش ظرفيت 50 درصدي كه در شركت ايجاد شده در حال حاضر كل نياز 2500 تا 300 هزار تني اين محصول را در كشور تامين مي‌كنيم. ضمن اينكه با برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته در سال جهش توليد طي 3 ماهه سال 99 توانستيم 60 درصد افزايش توليد را در مقايسه با مدت مشابه سال قبل در توليد MEK شاهد باشيم و اولين محموله صادراتي اين محصول را براي بار اول فروختيم.
سال 98 را چگونه سپري كرديد؟ پيش بيني‌هاي شركت محقق شد؟
سود خالص شيمي‌بافت در سال مالي ۹۸ با رشد 90 درصدي نسبت به مدت مشابه سال قبل به مبلغ 156 ميليارد و 895 ميليون تومان رسيد و جمع درآمدهاي عملياتي شركت نيز نسبت به سال گذشته ۶۸ درصد افزايش يافته است. به‌طوري كه در سال 98 معادل ۱۰۰درصد بودجه توليد محصولات MTBE
و رافينتII محقق شد و در زمينه محصول MEK نيز از بودجه فراتر رفته و ۱۱۵ درصد به نسبت بودجه توليد شد كه با رشد ۳۱ درصدي آن نسبت به سال 97 روبه رو بود، سبب شد از روند واردات اين محصول به كشور براي حمايت از توليد داخلي جلوگيري شود كه از موفقيت‌هاي سال ۹۸ اين شركت در زمينه توليد محصولات بوده است.
در مورد محصول MEK (متيل اتيل كتون) و دلايل اهميت آن در صنايع بيشتر توضيح دهيد، آيا توليد اين محصول از بازار كافي برخوردار است؟
اين محصول به نوعي حلال است كه مي‌تواند در صنايع مختلف از چرم تا روغن به كار گرفته شود؛ تأمين MEK تا قبل از راه‌اندازي شيمي تكس از طريق واردات بوده كه عمدتا از طريق كشور چين انجام مي‌شد اما در سال 98 كمترين ميزان واردات با همكاري بانك مركزي و وزارت صنايع شكل گرفت. با اين حال نه تنها چالشي براي مصرف‌كننده پيش نيامد بلكه توانست اين محصول را با قيمت مناسب تهيه كند؛ همچنين با حمايت از توليد داخلي شاهد حفظ توليد و اشتغال نيز بوديم . توجه شما را به اين نكته جلب مي‌كنم كه در سال 96 قيمت MEK توليد داخل 6 هزار تومان بود و قيمت وارد‌كننده 17 هزار تومان، در سال 97 قيمت داخلي به 27 هزار تومان رسيد و قيمت وارد‌كننده 40 هزار تومان و در سال 98 قيمت ما 30 هزار تومان و قيمت وارد‌كننده 35 هزار تومان بود. اين موضوع نشان مي‌دهد شايد وارد‌كننده اين محصول را با كيفيت و قيمت پايين‌تر از چين مي‌توانست وارد كند اما درنهايت با توجه به قيمت بازار اين محصول را با قيمت بالاتر عرضه مي‌كرد و براي مصرف‌كننده نهايي قيمت واردات تفاوتي نداشت. با جايگاهي كه شيمي بافت در حال حاضر با عرضه MEK قابل رقابت و كيفيت بالاتر دارد، تامين بازار داخلي اين محصول موجب جلوگيري از تخصيص و خروج ارز 4200 توماني از طريق اين محصول شده است.
صادرات و فروش محصولات شركت در بازارهاي خارجي به چه صورت انجام مي‌شود؟
شيمي بافت يك شركت صادرات محور است و در راستاي شفاف‌سازي و رقابت صحيح تمام محصولات صادراتي را در بورس عرضه مي‌كنيم؛ براين اساس رافينت و MTBE در بورس انرژي و MEK در بورس كالا عرضه مي‌شوند . در همين حال تمام فروش داخلي را نيز از طريق انتشار آگهي روزنامه انجام مي‌دهيم. اين در حالي است كه مهم‌ترين بازارهاي صادراتي محصولات شيمي بافت كشورهاي افغانستان و عراق هستند كه سال گذشته توانستيم 20 ميليون دلار فروش صادراتي در بودجه 98 محقق كنيم. در همين حال تمام ارز حاصل از درآمد صادرات سال ۹۸ در سامانه نيما به صرافي‌هاي بانكي عرضه شد و از افتخارات ما بوده كه توانستيم بانك مركزي را در مديريت ارز كشور به سهم خود همراهي كنيم.
در سال 98 شاهد ادغام شيمي تكس در شركت شيمي بافت بوديم، اين ادغام چه مزايايي براي اين شركت داشت؟
به منظور اصلاح ساختار دو شركت اين اقدام صورت گرفت؛ زيرا به دليل برخي مشكلات فني و بازرگاني شيمي تكس زيان ده بود و در راستاي هم افزايي با حفظ نيروي انساني اين دو شركت ادغام شدند كه اين امر بخش‌هاي بازرگاني و فني اين شركت‌ها را تقويت كرد. با افزايش توان فني و بازرگاني و انجام تعميرات و اورهال تجهيزات قديمي كارخانه شيمي تكس از سوي متخصصان شركت تا 80 درصد ساعات توقف كارخانه در سال 98 نسبت به سال 97 را كاهش داديم كه در نتيجه نزديك به يك هزارتن بيشتر محصول توليد شد. واحدهاي پتروشيمي در يك سال 8 هزار ساعت توليد مي‌كنند و با اين اقدامات توانستيم 2600 ساعت از ميزان توقف را كاهش داده و به ساعات فرآيند توليد اضافه كنيم.
چه اقداماتي بعد از ادغام براي افزايش روند توليد صورت گرفت؟ در واقع نقاطي كه باعث اختلال در روند توليد شده بود چگونه شناسايي شد؟
با تغيير نوع خوراك، فلرينگ كارخانه تا 50 درصد كاهش يافت و با خريد كاتاليست با كيفيت نيز تبديل محصول مياني به نهايي تا 30 درصد با افزايش مواجه شد.مطالعه و انجام اين تغييرات باعث شد ميزان خريد اسيد سولفوريك تا 1500 تن در سال كاهش يابد و تمام اين روند در ميزان هزينه‌ها و بهاي تمام شده كارخانه موثر بود تا سود بيشتري ايجاد شود.در همين حال براي اطمينان از روند توليد و تجهيزات برج‌هاي شيشه‌اي مورد نياز را خريدار ي كرده و نيز با احياي 3.5 ميليارد تومان از تجهيزات مستعمل گام بزرگي را در كاهش هزينه‌ها برداشتيم. در حوزه HSE يا پروژه ضخامت‌سنجي توانستيم با انجام تعميرات به موقع و قبل از توقف آنها به دليل خوردگي اين تجهيزات را در مدار توليد حفظ كنيم. تمام اين اقدامات دستيابي به ركورد توليد MEK در كشور و بي‌نيازي از واردات بوده است كه به افزايش بازدهي منجر شده است.
با توجه به برنامه تعميرات (اورهال) در آبان ماه آيا اين موضوع ميزان توليد امسال شيمي بافت را تحت تاثير قرار نمي‌دهد و در بودجه پيش‌بيني شده است؟
بودجه پيش بيني شده بر اساس زمان لازم براي اورهال در نظر گرفته شده است. هر چند امسال براي برنامه افزايش و توليد بيش از ظرفيت برنامه‌ريزي كرده بوديم اما به دليل توقف دو ماهه به منظور اورهال اين افزايش توليد صورت نمي‌گيرد ولي مطابق بودجه توليد انجام خواهد شد. در اقدامي بي‌سابقه از بدو راه‌اندازي تاكنون پس از انجام مطالعات و عقد قرارداد با شركت‌هاي مشاور در زمينه طراحي و مهندسي اقدام به برنامه‌ريزي براي تعميرات اساسي مجتمع با نگاه ويژه بر روي مخازن خوراك و فرآيند محصول سايت ۱ شيمي بافت را انجام خواهيم داد.اين اقدامات در راستاي بالابردن ضريب ايمني به‌واسطه نصب كارآمدترين و در نوع خود پيشرفته‌ترين سيستم اعلام و اطفاء حريق مخازن ذخيره خوراك و محصول با سرعت عمل بالا و كمترين ضريب خطا، ايجاد طراحي جديد و تغيير در مسير ورودي و خروجي مخازن با نصب شيرهاي كنترلي است . با اين فرايند سطح hse بروز مي‌شود و تمام تجهيزات از بهترين برندهاي دنيا و برخي نيز از شركت‌هاي بازرگاني داخلي خريداري شده است.
با توجه به زيرساخت‌هاي موجود در شيمي بافت برنامه‌اي براي توليد بنزين نداريد ؟ چرا به توليد اين محصول اقدام نمي‌كنيد؟
يكي از مهم‌ترين برنامه‌هاي شيمي بافت در سال جاري اضافه كردن محصول جديد به سبد محصولات خود براي عرضه در بازارهاي صادراتي است؛ با توليد MTBE در واقع زيرساخت لازم براي اين منظور وجود دارد و به دليل حضور ما در بازارهاي صادراتي براي عرضه محصول نيز مشكلي نخواهم داشت؛ در حال حاضر در حال اخذ پروانه بهره‌برداري و مذاكره با اداره استاندارد و صنايع استان هستيم و پيش بيني ما اين است كه در نيمه دوم سال توليد هيدرو كربن سبك را آغاز كنيم.
در همين راستا با توجه به پروژه‌هاي توسعه‌اي كه در دست اجرا داريم برنامه افزايش سرمايه از محل مطالبات و آورده نقدي سهامداران به ميزان 100 ميليارد تومان در دستور كار شيمي بافت است كه با حمايت شستا و شركت سرمايه‌گذاري صنايع پتروشيمي به عنوان سهامدار عمده ان شاءالله اجرا خواهد شد.