توافق كاهش توليد اوپك پلاس تا ماه دسامبر تمديد شد
خوش‌بيني اوپك به سال آينده
گروه اقتصادي
آخرين نشست مجازي كشورهاي صادركننده اوپك و هم‌پيمانانش با موافقت همه اعضا براي تداوم كاهش توليد تا ماه دسامبر به پايان رسيد. در اين نشست آخرين تصميم براي كنترل بازار كه در تاريخ 12 آوريل 2020 براي كاهش سه مرحله‌اي نفت از بازار گرفته شد، مورد حمايت طرفين قرار گرفت و تمديد شد. بر اساس نتايج آخرين نشست اوپك پلاس، قرار است در ماه‌هاي آگوست و سپتامبر كاهش توليد روزانه ۸ ميليون و ۵۴۰ هزار بشكه در روز براي اعضاي اوپك پلاس اعمال شود.
پيش از اين، توافق عرضه نفت توسط اوپك و هم‌پيمانانش بر كاهش روزانه 9.7 ميليون بشكه بود؛ رقمي بالغ بر 10درصد عرضه جهاني نفت كه با توجه به برخي خوش‌بيني‌ها در خصوص آينده اقتصاد، رقم كاهش عرضه نفت به 7.7 ميليون بشكه در روز رسيد. اما با توجه به عدم پايبندي كامل برخي اعضا، كاهش توليد بيشتر خواهد بود. طبق نشست اخير كميته نظارتي وزيران اوپك پلاس، كاهش توليد ۹.۷ ميليون بشكه در روز ديگر تمديد نخواهد شد و در عوض، توليدكنندگان نفت اوپك پلاس، قرار است محدوديت عرضه را به ۷.۷ ميليون بشكه در روز كاهش دهند، اما كاهش توليد در واقع بيشتر خواهد بود، زيرا كشورهايي كه طي ماه‌هاي گذشته به تعهدات‌شان عمل نكردند، قرار است تا سپتامبر به جبران پرداخته و توليدشان را به ميزان بيشتري كاهش دهند. اوپك پلاس برآورد كرده كه مجموع كاهش توليد نفت اين گروه در ماه‌هاي آگوست و سپتامبر بايد حدود ۸.۵ ميليون بشكه در روز باشد زيرا عراق، نيجريه، آنگولا، روسيه و قزاقستان بايد براي جبران عدم پايبندي در ماه‌هاي گذشته، توليدشان را به ميزان بيشتري كاهش دهند. كاهش 9.7 ميليون بشكه‌اي كه در اجلاس قبلي اوپك اجرايي شد تا ماه جولاي معتبر و قرار است كشورهايي كه توليدات‌شان را كاهش نداده‌اند تا ماه سپتامبر روزانه 400 هزار بشكه كمتر توليد كنند. با وجود اينكه در توافق آوريل، قرار بود كاهش توليد نفت تنها تا پايان آوريل 2022 ادامه يابد اما وزير انرژي عربستان معتقد است نگراني‌ها در خصوص شيوع كرونا همچنان ادامه دارد و موج دوم اين ويروس حتي مي‌تواند مخرب‌تر عمل كند. بنابراين ممكن است انقضاي توافق كاهش توليد به ميزان 5.8 ميليون بشكه در روز به جاي آوريل، انتهاي 2022 باشد.
به گفته عبدالعزيز بن سلمان، وزير انرژي عربستان سعودي كاهش توليد نفت زماني بر بازارها موثر خواهد بود كه بيش از 7.7 هزار بشكه در روز برسد. وزير انرژي عربستان همچنين وعده داده كه «اين كشور در ماه آگوست، افزايش صادرات نفت نداشته باشد و بشكه‌هاي مازاد به مصرف داخلي برسد.» الكساندر نواك، وزير انرژي روسيه هم در اين نشست اظهار كرد كه تسهيل محدوديت عرضه اين گروه از ماه آينده منطقي و مطابق با روند بازار است و تقاضاي جهاني براي نفت پس از اينكه در آوريل تحت تاثير تبعات پاندمي ويروس كرونا سقوط كرد، رو به افزايش است.
اوپك اخيرا در گزارشي عنوان كرده كه در سال جاري ميلادي روزانه ۹ ميليون بشكه از تقاضا براي نفت كاسته شده؛ اما با خوش‌بيني اضافه كرده كه در سال آينده ميلادي ۷ ميليون بشكه در روز به تقاضاي بازار جهاني نفت اضافه خواهد شد. اوپك پيش‌بيني كرده كه نياز به نفت خام در سال آينده ميلادي با 25 درصد افزايش به‌طور متوسط 29.8 ميليون بشكه در روز، بالاتر از حد مورد نياز در سال 2019 باشد. اگرچه اين افزايش توليد و عرضه نفت اوپك تا حدي ناشي از بهبود تقاضاي جهاني نفت است، زيرا پيش‌بيني مي‌شود كه در سال آينده ميلادي رشد اقتصادي كشورهاي نوظهور از سر گرفته شود، اما يك عامل بزرگ‌تر باعث عقب‌ماندگي رقباي اوپك مي‌شود و آن ركود اقتصادي ايالات متحده و رشد محدود توليد در سال 2021 خواهد بود. اوپك در اولين ارزيابي دقيق خود از بازار نفت در سال آينده ميلادي اعلام كرده: تقاضاي جهاني نفت 7 ميليون بشكه در روز يا 7.7 درصد رشد خواهد كرد و به‌طور ميانگين به روزانه 97.72 ميليون بشكه نفت خواهد رسيد. هرچند، حتي اگر چنين ارقامي نيز براي تقاضاي نفت جهاني محقق شود؛ فاصله زيادي با تقاضاي نفت جهاني در سال 2018 و 2019 ميلادي و پيش از شيوع كرونا ويروس در دنيا و كاهش مسافرت‌ها وجود دارد.
در بخش ديگري از گزارش اوپك، نياز روزانه جهاني به نفت اوپك در سال جاري ميلادي حدود 23.8 ميليون بشكه تخمين زده شده كه حدود 5.6 ميليون بشكه كمتر از پارسال بود. اين كاهش در تقاضا به دليل شيوع كرونا و نامعلوم بودن پيامدهاي آن است. با وجود كاهش حدود 10 ميليون بشكه‌اي توليد نفت طي 3 ماه انتظار مي‌رود مصرف جهاني در سال جاري ميلادي نيز به‌طور متوسط 8 ميليون بشكه كمتر از سال گذشته شود. گزارش‌هاي اوپك از وضعيت بازار نفت نشان مي‌دهد كه تا پايان سال 2021 حدود 98.72 ميليون بشكه يا 7.7 درصد از تقاضاي نفت از بازار كاهش يابد. با اين وجود اوپك پيش‌بيني مي‌كند كه تا پيش از به پايان رسيدن سال 2020 حدود 100 هزار بشكه به تقاضاي نفت در روز افزوده شود كه براي اين ائتلاف كافي نيست.
آينده نامعلوم است
از ابتداي سال جاري ميلادي، شيوع كوويد19 در دنيا موجب شد تا بازار نفت به‌طور مداوم شاهد كاهش قيمت باشد؛ به‌طوري كه در ماه آوريل قيمت نفت به ۱۶ دلار در هر بشكه رسيد؛ اين قيمت پايين‌ترين قيمت نفت در بيش از دو دهه گذشته بوده است. همچنين قيمت نفت تگزاس براي قراردادهاي آتي نيز به دليل اشباع بازار به زير 40دلار در هر بشكه سقوط كرد. البته در حال حاضر بهاي هر بشكه نفت ۳۹ تا ۴۲ دلار است و اين ارقام در مقايسه با سقوط به زير ۱۶ دلار و حتي براي ساعاتي به زير صفر، در نوع خود احياي بازار تلقي مي‌شود.
روز گذشته رويترز گزارشي را به نقل از تحقيقات داخلي اوپك منتشر كرد كه نشان مي‌دهد اگر موج دوم شيوع ويروس كرونا باعث وضع مجدد قرنطينه در سراسر جهان شود، اهداف مذكور به مخاطره خواهند افتاد. چنين سناريويي تقاضا براي نفت را در سال ۲۰۲۰ به ميزان ۱۱ ميليون بشكه در روز كاهش خواهد داد و از همه مهم‌تر، باعث اشباع ذخاير نفت مي‌شود كه معيار اصلي اوپك براي بررسي كارآمدي كاهش توليد است. در اين تحقيق كه براي نشست روز چهارشنبه كميته نظارتي مشترك وزيران اوپك پلاس آماده شده بود، آمده است: بايد توجه داشت كه در اين سناريو، مجموع ذخاير نفت در سال ۲۰۲۰ به ركورد بي‌سابقه ۱.۲۱۸ ميليارد بشكه صعود خواهد كرد. چنين آماري معادل نگه‌داشتن بيش از ۱۲ روز توليد جهاني نفت در ذخاير به دليل تقاضاي ضعيف است. بر اساس گزارش رويترز، تحت چنين سناريويي، ذخاير نفت در سه ماهه سوم كاهش پيدا نخواهد كرد و در سه ماهه چهارم تنها اندكي كاهش پيدا مي‌كند و حدود ۱۴۹ ميليون بشكه بالاتر از ميانگين پنج ساله ذخاير در كشورهاي صنعتي سازمان توسعه و همكاري اقتصادي (OECD) مي‌ماند.
با وجود اينكه بسياري از كشورها از قاره امريكا تا آسيا و خاورميانه گرفتار موج‌هاي ديگر اين ويروس شده‌اند، اما اوپك معتقد است در صورتي كه موجي از شيوع مجدد كرونا آغاز شود كه كل جهان را مانند چهار ماه پيش تحت تاثير قرار دهد، احياي اقتصادها زمان بيشتري مي‌برد و در اين صورت است كه طرح‌هاي مطرح و اجرا شده به احياي اقتصادي ضربه زده و باعث مي‌شود طرح كاهش بي‌سابقه توليدش براي متوازن كردن بازار شكست بخورد.