سال ۱۴۰۰ چه در انتظار صندوق‌هاي راي است؟
از معيشت تا كرونا
اسفند ماه ۱۳۹۸ جمهوري اسلامي ايران كم‌ترين مشاركت انتخاباتي به عنوان يكي از مهم‌ترين مشاركت‌هاي سياسي شهروندان را طي ۴ دهه اخير تجربه كرد. رقم مشاركت مردم در انتخابات مجلس يازدهم بنابر آمار اعلامي مراجع رسمي ۴۲ درصد و در تهران به عنوان پايتخت و مركز سياسي كشور 26 درصد بود. از اسفند ماه ۹۸ تاكنون شايد زماني در حدود ۴ ماه گذشته باشد اما سرعت تحولات در كشور چنان بالاست كه حتي مقايسه مجموعه شرايط از اين ماه تا ماه آينده و شايد از امروز تا فردا با هم توفير دارد. از همين روي نمي‌توان تنها با خط‌كش انتخابات اسفند و ميزان مشاركت و شرايط حاكم بر اين انتخابات، پيش‌بيني كرد كه انتخابات آتي كه قرار است سال ۱۴۰۰ برگزار شود، چگونه خواهد بود. قطعا وقتي هر دو سال يك بار كه انتخاباتي مهم در كشور برگزار مي‌شود هر چه به روز راي‌گيري نزديك مي‌شويم، تحليل رفتار انتخاباتي جريان‌هاي سياسي و شهروندان و پيش‌بيني آن آسان‌تر مي‌شود اما اگر به انتخابات پيش رو از پشت عينك «امروز» بنگريم با تصويري خوشايند روبه‌رو نخواهيم شد.
كرونا همه ابعاد زندگي فردي و اجتماعي ما را تحت تاثير قرار داده و ادامه‌دار بودن آن احتمالا بر انتخابات نيز تاثير مي‌گذارد و از ديگر سو شرايط معيشتي و اقتصادي نيز بر رفتار انتخاباتي شهروندان موثر است. در اين حال كنشگري اصولگرايان كه مجلس را قبضه كرده‌اند و تصميم مهم سياسي اصلاح‌طلبان براي دوره سيزدهم رياست‌جمهوري جملگي پارامترهاي مهمي هستند كه در انتخابات بعد تاثيرگذار خواهند بود؛ بنابراين چندان دور از انتظار نيست كه محمدرضا باهنر، سياستمدار كاركشته و پارلمانتاريست اصولگرا بگويد «شرايط انتخابات سال ۱۴۰۰ قابل پيش‌بيني نيست.»
او اخيرا گفت‌وگويي با خبرآنلاين داشته و در اين مصاحبه تاكيد كرده كه عملكرد مجلس يازدهم بر انتخابات رياست‌جمهوري تاثيرگذار است اما «اينكه اين تاثير مثبت است يا منفي، جذاب است يا دافعه دارد را بايد به عهده عملكرد مجلسي‌ها بگذاريم.» او همچنين معتقد است، مشاركت پايين در انتخابات قبل را نمي‌توان به دليل ترس از كرونا گذاشت؛ چراكه به گفته او اين موضوع نوعي خودفريبي است؛ كما اينكه «شلوغي‌هاي آبان و گرفتاري‌هاي امنيتي» و «فشار به اقشار كم‌درآمد» نيز در اين اوضاع بي‌تاثير نبوده است. ضمن اينكه باهنر باور دارد، شرايط انتخاباتي كشور به گونه‌اي است كه «كانديدا با يك جمله يا يك متلك يا يك بگم يا نگم يك ميليون راي بالا يا پايين كند...» و اگر شوراي نگهبان «كوتاه بيايد» حتما يك «شومن» در تلويزيون انتخاب مي‌شود؛ بنابراين پيش‌بيني انتخابات ۱۴۰۰ آن هم با توجه به مجموعه شرايط ذكر شده از نظر باهنر امكان‌پذير نيست.
همزمان با انتشار اين مصاحبه اما دو فعال سياسي اصلاح‌طلب با ايسنا در مورد انتخابات رياست‌جمهوري مصاحبه كرده و از تاثير «كرونا» بر اين انتخابات گفته‌اند. سيدافضل موسوي، عضو شوراي مركزي حزب كارگزاران سازندگي معتقد است كه «مشاركت كم و پيروزي پوپوليست‌ها از طريق بيان وعده‌هاي دروغين مي‌تواند از آثار كرونا بر انتخابات باشد.» همزمان حسين نوراني‌نژاد، سخنگوي حزب اتحاد ملت نيز با تاكيد بر اينكه كرونا بر همه ابعاد زندگي ما تاثيرگذار بوده و بر تصميمات سياسي نيز بي‌تاثير نيست، گفته با اينكه سياسيون جلسات حزبي را از طريق فضاي مجازي برگزار مي‌كنند و از قضا راندمان كاري‌شان هم بهتر شده اما نمي‌توان ناديده گرفت كه اولويت‌ها نزد جامعه و مردم پس از كرونا تغيير كرده و مسائل معيشتي از اهميت بسزايي برخوردار است. سخنگوي حزب اتحاد ملت همچنين معتقد است كه «بايد از حالا انديشيد اگر شرايط كرونايي به همين شكل بماند، شكل اجرايي انتخابات چگونه مي‌شود؛ چراكه پيش‌بيني‌هاي لازم بايد از حالا صورت گيرد.» موضوعي كه از قضا با عنوان برگزاري «انتخابات الكترونيك» در دستوركار وزارت كشور قرار دارد هرچند شوراي نگهبان همراهي لازم را با اين شيوه برگزاري انتخابات نشان نداده است.