نشانه‌هاي ورود ارز
مرتضي افقه
نرخ دلار روز گذشته با كاهشي بيش از سه هزار تومان به كانال 22 هزار وارد شد. شايد برخي گمان كنند كه اين رفتار دلار و ريزشي چنين ناگهاني قدري عجيب به نظر مي‌رسد اما با توجه به شرايط و تطبيق با واقعيت، نه تنها ريزش دلار عجيب نيست بلكه روند افزايشي آن نيز دور از واقعيت نبوده و نيست، چراكه تقاضاي دلار در كشور چه از سوي افراد حقيقي براي مصارف شخصي و چه براي افرادي كه به كار تجارت و صادرات مشغولند بدون كاهش ادامه دارد. اما متناسب با اين تقاضا عرضه به اندازه كافي نيست. بنابراين افزايش نرخ دلار ناگزير است.
هر چند براي اين افزايش دلايل متعددي مطرح مي‌شود كه يكي از آن، پوشش كسري بودجه دولت است. اگرچه بانك مركزي وجود «تعمد» در افزايش نرخ ارز را انكار كرده اما همچنان برخي نگراني‌هايي در خصوص سياست‌هاي دولت در قبال دلار وجود دارد؛ اينكه دولت تسليم آن دسته از اقتصادداناني شده باشد كه طرفدار رهايي يا آزاد شدن نرخ ارز هستند. البته چند موضوع و اظهارنظر نيز به اين نگراني دامن زده است. به عنوان مثال چندي پيش آقاي همتي تاكيد كرد كه در بازار ارز دخالت نمي‌كند و از ارزپاشي نيز خبري نيست. پس از اين صحبت‌ها شتابي در قيمت دلار رخ داد. البته در آن زمان قدري از عرضه ارز محدود شده بود كه به افزايش قيمت‌ها دامن زد. پايين آمدن قيمت دلار نيز بستگي زيادي به ارز وارد شده به كشور دارد. البته نبايد از اين نكته غافل شد كه ريزش اخير در بازار ارز نيز تحت تاثير اظهارات اخير آقاي همتي باشد. رييس كل بانك مركزي معتقد است با ورود ارز به كشور كنترل بر بازار نيز راحت‌تر خواهد شد. اين صحبت‌ها باعث شد آن دسته از افرادي كه دستي در كار ارز دارند، مانند متقاضيان ارز، كارگزاران و حتي دلالان باورشان شود كه ارزهاي بلوكه شده در كره جنوبي راهي ايران مي‌شود و قيمت‌هاي دو روز گذشته، سقف بوده و منتظر قيمت‌هاي پايين‌تري باشند. از سوي ديگر صادركنندگان نيز با پايان يافتن مهلت بازگشت ارزها درصدد بازگرداندن آنها به كشور هستند. اين دو عامل در كنار هم باعث ايجاد نشانه‌هايي دال بر ورود ارز به كشور شد. با ظهور اين نشانه‌ها افرادي كه عمدتا دلال‌ها هستند به بازار آمدند تا ارزهاي خود را به قيمت بالاتري به فروش رسانند. اما اگر روند بازگشت ارز به كشور ادامه پيدا نكند، مجددا به روند افزايشي نرخ ارز بازمي‌گرديم. در پايان مجددا لازم است بر اين نكته تاكيد شود كه افت سه هزار توماني نرخ ارز در يك روز قابل توجيه است. هر چند بخشي از افت و خيزهاي اخير دلار رواني بوده اما اگر دست‌اندركاران بازار ارز به اين نتيجه برسند كه بانك مركزي به ارز دسترسي پيدا كرده و از سوي ديگر صادركنندگان نيز ارزهاي خود را به كشور بازگردانده‌اند، روند كاهش قيمت‌ها ادامه خواهد يافت در غير اين صورت مجددا شاهد خيز قيمت‌ها خواهيم بود.