طالبان آتش‌بس 3 روزه به مناسبت عيد قربان اعلام كرد
نظام خالص اسلامي؛ سوداي جديد طالبان
شهاب شهسواري
۲۰ سال بعد از فروپاشي آنچه طالبان از آن با عنوان «امارت اسلامي افغانستان» دولت خودخوانده اين گروه شبه‌نظامي در افغانستان ياد مي‌كرد حالا رهبر اين گروه در پيامي جديد به مناسبت عيد قربان از آمادگي گروهش براي مذاكرات با طرف‌هاي افغاني براي تشكيل يك نظام اسلامي جديد خبر داده است كه «امارت اسلامي» دولت خودخوانده او هم در آن شراكت دارد. «پس از خروج نيروهاي خارجي از افغانستان، امارت اسلامي مي‌خواهد زير چتر نظام خالص اسلامي، گام‌هاي جدي براي بازسازي و پيشرفت كشور برداشته شود.» اين بخشي از پيام ملا هيبت‌الله، رهبر طالبان است كه به مناسبت عيد قربان و اعلام آتش‌بس 3روزه طالبان با دولت افغانستان منتشر شده است. هيبت‌الله در پيام مبهم خود كه در آن اشاره به آمادگي شراكت طالبان در قدرت افغانستان شده است از تشكيل يك نظام حكومتي به زعم او اسلامي در افغانستان خبر داده است و مي‌گويد:«در آستانه حاكميت نظام اسلامي رسيده‌ايم.» او توپ عدم مذاكره را به دامن طرف‌هاي داخلي ديگر به جز طالبان انداخته و نوشته است:«جهت‌هاي داخلي موانع را از سر راه گفت‌وگوهاي بين‌الافغاني، بي‌درنگ بردارند و به‌جاي تقسيم منافع كوتاه‌مدت، مصالح علياي كشور را ترجيح دهند تا افغان‌ها ميان خود به از بين بردن عوامل موجود و بالقوه داخلي جنگ، اعاده صلح دايمي به كشور و نظام آينده اسلامي به تفاهم برسند.» رهبر طالبان هيچ توضيحي در مورد نظام مورد نظرش نداده و اعلام نكرده كه آيا اين حكومت جديد كه قرار است با مشاركت طالبان به جاي دولت كنوني افغانستان ايجاد شود به همان شيوه دولت امارت اسلامي افغانستان در دهه ۱۹۹۰ اداره خواهد شد يا گروه شبه‌نظامي طالبان برنامه جديدي براي حاكميت بر افغانستان تنظيم كرده است. گروه شبه‌نظامي طالبان از اسفند ماه گذشته كه امضاي معاهده مودت با دولت ايالات‌متحده امريكا تاكنون امتيازات زيادي با فشار دولت امريكا از دولت افغانستان دريافت كرده است از جمله اينكه هزاران شبه نظامي محكوم به حبس از اين گروه در افغانستان از زندان‌ها آزاد شده‌اند همچنين نيروهاي ائتلاف اشغالگر تحت رهبري امريكا كليه عمليات‌شان را عليه اين گروه در خاك افغانستان متوقف كرده‌اند. به علاوه اين امتيازات دولت ايالات‌متحده امريكا رسما عنوان اين گروه را با عبارت «امارت اسلامي افغانستان» پذيرفته و عملا به آنها به عنوان يك دولت در افغانستان رسميت بخشيده است. رهبر طالبان در پيامش از كندي آزادي محكومان شبه‌نظامي طالبان از زندان‌هاي افغانستان انتقاد كرده و آن را خلاف وعده‌هاي امريكا دانسته است و از امريكا خواسته كه به سرعت نام رهبران طالبان را از فهرست سياه شوراي امنيت سازمان ملل متحد خارج كند. امريكا در كنار همه امتيازهايي كه به قيمت خون مردم افغانستان براي دوستي با طالبان به اين گروه شبه‌نظامي داده است به رهبران اين گروه قول داده كه نظاميان خود را تا پايان ارديبهشت ماه سال آينده كاملا از خاك افغانستان خارج كند.
ادامه خشونت‌هاي طالبان
به رغم ايمن شدن طالبان و نيروهاي ائتلاف تحت رهبري امريكا از حملات يكديگر، شهروندان غيرنظامي و نيروهاي امنيتي افغان همچنان قرباني عمليات خشونت‌بار گروه شبه‌نظامي طالبان قرار مي‌گيرند. به گفته رييس‌جمهور افغانستان، اشرف غني از زمان امضاي معاهده صلح امريكا با طالبان تاكنون ۳۵۶۰ نيروي امنيتي دولت افغانستان توسط اين گروه شبه نظامي كشته و ۶۷۸۱ نفر ديگر هم بر اثر خشونت‌ها مجروح شده‌اند. رييس‌جمهور افغانستان كه روز سه‌شنبه در چهارمين نشست مقام‌هاي عاليرتبه كشورهاي كمك‌كننده به افغانستان موسوم به «سام» سخنراني مي‌كرد، تاكيد كرد:«هيچ شواهدي وجود ندارد كه طالبان رابطه خود را با شبكه القاعده و سايرگروه‌هاي تروريستي قطع كرده باشند.» به گفته رييس‌جمهور افغانستان در 6 ماه گذشته ۷۷۵ غيرنظامي افغان بر اثر حملات مستقيم طالبان كشته و ۱۶۰۹ نفر زخمي شده‌اند. در اين مدت طالبان دست‌كم ۶۸۹ غيرنظامي افغان را ربوده يا به اسارت گرفته‌اند.
آتش‌بس 3 روزه عيد قربان
گروه شبه نظامي طالبان، روز سه‌شنبه با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد كه به مناسبت عيد قربان 3 روز آتش‌بس عمومي اعلام مي‌كند. در بيانيه طالبان آمده است:«به همه مجاهدين امارت اسلامي هدايت داده مي‌شودكه در 3 روز و شب عيد مبارك اضحي ازطرف خود هيچ نوع عمليات را عليه دشمن اجرا نكنند.» اين دومين آتش‌بس طالبان در سال جاري و بعد از امضاي پيمان مودت با دولت ايالات‌متحده امريكاست. صديق صديقي، سخنگوي رياست‌جمهوري افغانستان با استقبال از اين اقدام طالبان از دستور رييس‌جمهور، اشرف غني براي رعايت آتش‌بس از جانب نظاميان و نيروهاي امنيتي افغانستان خبر داده است. براساس اين دستور نيروهاي امنيتي و نظامي افغانستان مادامي كه آتش‌بس از سوي طالبان نقض نشده است هيچ عملياتي عليه اين گروه انجام نمي‌دهند. سخنگوي رييس‌جمهور افغانستان هر چند از اين آتش‌بس حمايت كرده است، تاكيد مي‌كند كه مردم افغانستان خواهان يك «آتش‌بس دوام‌دار» هستند. صديقي در حساب كاربري خود در شبكه اجتماعي توييتر نوشت:«اعلام آتش‌بس يك گام مهم است اما مردم افغانستان خواهان آتش‌بس دوام‌دار و آغاز مذاكرات مستقيم صلح ميان دولت جمهوري اسلامي افغانستان و گروه طالبان است.» ناتو، ايالات‌متحده امريكا و دفتر سازمان ملل در افغانستان (يوناما) هم از اعلام آتش‌بس 3 روزه از سوي طالبان و حكومت افغانستان استقبال كردند. نمايندگي ناتو در افغانستان در پيامي در توييترش، آتش‌بس را گامي مهم در روند صلح افغانستان خوانده و افزوده است كه بايد منجر به آغاز هرچه زودتر گفت‌وگوي بيناافغاني شود. راس ويلسن، كاردار سفارت امريكا در افغانستان در حساب كاربري‌اش در شبكه اجتماعي توييتر نوشت كه اميد است اكنون دوطرف به تعهدات‌شان عمل كنند و «هرچه زودتر به سوي آغاز گفت وگوهاي ميان افغانان بشتابند.»
از سويي ديگر، يوناما از اعلام آتش‌بس 3 روزه استقبال كرده و گفته است كه رهايي زندانيان و كاهش در خشونت‌ها، راه را براي آغاز گفت وگوهاي بيناافغاني باز خواهد كرد.
تور جهاني زلمي خليل‌زاد
و تعويق سفر به پاكستان
زلمي خليل‌زاد، نماينده ويژه وزارت امور خارجه امريكا در امور افغانستان از دو روز پيش تور جهاني خود براي رايزني در مورد صلح با طالبان و اجراي برنامه او براي مذاكرات بيناافغاني را آغاز كرده است. خليل‌زاد روز سه‌شنبه در شهر اسلو با وزير خارجه نروژ گفت‌وگو كرد. نروژ يكي از كشورهايي است كه در مورد احتمال ميزباني آن از مذاكرات بيناافغاني گمانه‌زني‌هايي مطرح بود. خليل‌زاد بعد از نروژ به بلغارستان رفت و پس از آن قرار است به قطر، پاكستان و افغانستان هم سفر كند. خليل‌زاد روز گذشته وارد افغانستان شد. او قرار بود سه‌شنبه به پاكستان سفر كند اما به دلايل نامعلومي اين سفر به تاخير افتاد. به نوشته روزنامه نيشن در پاكستان، وزارت خارجه پاكستان و سفارت امريكا در اسلام‌آباد، توضيحي در مورد دلايل تاخير اين سفر منتشر نكرده‌اند و معلوم نيست كه چه زماني سفر برنامه‌ريزي شده خليل‌زاد به پاكستان انجام شود. به نوشته روزنامه نيشن، سفارت امريكا در پاكستان گفته است كه «به احتمال زياد، خليل‌زاد به پاكستان سفر خواهد كرد.» با نزديك شدن به انتخابات رياست‌جمهوري در ايالات‌متحده امريكا، زلمي خليل‌زاد كه مامور اجراي دستور رييس‌جمهور امريكا براي پايان دادن به جنگ دو دهه‌اي امريكا عليه افغانستان شده بود تمام تلاش خود را به كار بسته است تا پيش از برگزاري انتخابات در امريكا يك دستاورد تبليغاتي قابل‌توجه براي رييس‌جمهور امريكا هديه ببرد. به رغم امضاي توافقنامه صلح امريكا و طالبان در پايان سال گذشته شمسي خشونت‌ها در افغانستان نه تنها كمتر نشده بلكه براساس برآورد كميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان با وجود ۱۳درصد كاهش تلفات غيرنظاميان نسبت به مدت مشابه سال قبل عملا تعداد حملات طالبان افزايش چشمگيري داشته و كاهش تلفات فقط به دليل «توقف عمليات نظاميان امريكا و ناتو عليه گروه‌هاي تروريستي از جمله داعش» اتفاق افتاده است نه كاهش خشونت‌هاي طالبان.
مذاكرات بيناافغاني
هر چند طالبان همچنان معتقد است كه تعدادي از زندانيان اين گروه مطابق ليست ۵ هزار نفره ارايه شده هنوز آزاد نشده‌اند، اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان گفته است كه اين فرآيند تكميل شده و مذاكرات با طالبان از هفته آينده آغاز خواهد شد. براساس آمار تاكنون ۴۳۰۰ زنداني طالبان از سوي دولت افغانستان رها و ۸۴۰ اسير افغان هم از اسارت اين گروه شبه‌نظامي رها شده‌اند. در زمان امضاي معاهده مودت امريكا و طالبان مقرر شده بود كه دولت افغانستان ۵۰۰۰ شبه نظامي طالبان را به‌ازاي آزادي ۱۰۰۰اسير افغان از زندان‌ها آزاد كند. طالبان به تازگي گفته است كه اگر تمام زندانيان مطابق فهرست آزاد شوند، آماده مذاكره با دولت بعد از تعطيلات عيد قربان خواهد بود. وزارت دفاع افغانستان به تازگي در گزارشي از بازگشت شبه‌نظاميان آزاد شده طالب به ميدان‌هاي نبرد عليه دولت افغانستان خبر داده است. اما در برابر طالبان مدعي شده كه دولت بعد از آزادي زندانيان آنها را دوباره حبس كرده است.
سهيل شاهين، سخنگوي «دفتر سياسي امارت اسلامي افغانستان(دولت خودخوانده طالبان)» مستقر در دوحه قطر نوشته است كه به شبه‌نظاميان آزاد شده طالبان از زندان‌ها دستور داده شده كه به ميدان‌هاي نبرد بازنگردند و به شدت از دولت افغانستان به خاطر بازداشت مجدد اين افراد انتقاد كرده است.