نگراني وزارت دفاع ايالات‌متحده از سياست‌هاي نظامي جديد پكن
چين مي‌خواهد از امريكا پيشي گيرد
محمدحسين لطف‌الهي
وزارت دفاع امريكا در گزارشي درباره قدرت نظامي چين اعلام كرده كه پكن در حال توسعه فناوري‌هاي هسته‌اي و موشكي خود است. در اين گزارش اذعان شده كه نيروهاي نظامي چين توانسته‌اند در برخي موارد خاص برتري‌هاي ارتش ايالات‌متحده را تحت‌الشعاع قرار دهند. در اين گزارش سالانه كه از سوي پنتاگون براي نمايندگان كنگره امريكا آماده شده، وزارت دفاع ايالات‌متحده در ابتدا به تشريح سياست‌هاي اصلي دولت چين در حوزه‌هاي كلان پرداخته و سپس تلاش كرده تا با اشاره به پيشرفت‌هاي نظامي پكن در برخي حوزه‌هاي خاص نظير حوزه‌هاي موشكي و هسته‌اي، قانونگذاران امريكايي را از خطراتي كه اين كشور را تهديد مي‌كند، آگاه كند.
ايالات‌متحده در سال‌هاي اخير تلاش داشته با كاهش نيروهاي نظامي خود در منطقه خاورميانه، قدرت نظامي خود را روي درگيري‌هاي نظامي احتمالي در آينده كه ممكن است در تقابل با چين يا روسيه ايجاد شود متمركز كند؛ استراتژي پيشگيرانه‌اي كه مقامات ارشد نظامي امريكا آن را «رقابت قدرت‌هاي بزرگ» معرفي مي‌كنند و مسائلي نظير حضور نظامي گسترده در خاورميانه را مانعي بر سر راه آماده‌سازي ارتش ايالات‌متحده براي اين رقابت مي‌خوانند. به نوشته واشنگتن‌پست، پنتاگون تاكيد كرده نيروهاي مسلح چين نه تنها در حال دستيابي به فناوري و تسليحات پيشرفته جديد هستند، بلكه بازسازي ساختارهاي سازماني خود را به عنوان يك هدف جدي مدنظر دارند، چراكه دولت چين قصد دارد تا پايان سال 2035 مدرن‌سازي نيروها و ساختار نيروهاي مسلح خود را به سطحي عالي برساند تا اين كشور بتواند براساس برنامه كلان ترسيم شده تا سال 2049 از نظر نظامي از ايالات‌متحده پيشي گيرد. در اين گزارش آمده است كه پكن تصميم دارد از طريق افزايش قدرت نظامي خود، راهي براي دستيابي به اهدافش در حوزه سياست خارجي يافته و علاوه بر تثبيت موقعيت خود در مناطقي كه توانسته تا امروز موقعيت خوبي براي خود دست و پا كند، نفوذش را در مناطقي نظير اقيانوس آرام غربي و برخي ديگر از مناطق استراتژيك جهان افزايش دهد.
چاد اسبارگيا، معاون دستيار وزير دفاع امريكا در امور چين روز سه‌شنبه در نشستي توجيهي در تشريح سياست نظامي جديد پكن گفت: حزب كمونيست چين مشاركت‌جويي‌هاي نظامي ايالات‌متحده در عرصه بين‌المللي را امري «مخل ثبات» و «بر‌خلاف منافع ملي چين» مي‌داند و خواهان آن است كه از طريق تقويت قواي نظامي خود به عنوان يك بازوي سياست‌ورزي كارآمد راهي براي آنچه از سوي چيني‌ها «بازنگري در نظم بين‌المللي» خوانده مي‌شود، بيابد. به گفته اين مقام ارشد امريكايي، براي پنتاگون روشن نيست كه مقصود حزب كمونيست چين از آنچه ضرورت دستيابي به نيرويي نظامي «در كلاس جهاني» خوانده شده چيست، اما واشنگتن فكر مي‌كند پكن مي‌خواهد تا نيمه قرن بيستم نيروي نظامي قدرتمندي بسازد كه قادر به مقابله با هر تهديدي از سوي هر يك از كشورهايي كه به عنوان «تهديدي براي چين» شناخته مي‌شوند، باشد.
همزمان با انتشار گزارش پنتاگون، مارك اسپر وزير دفاع عازم هاوايي، پالائو و گوام شده است تا به وضعيت نيروهاي نظامي امريكا در اين مناطق، پس از آزمايش‌هاي موشكي اخير چين در درياي چين جنوبي رسيدگي كند. ايالات‌متحده پيش‌تر آزمايش‌هاي موشكي و رزمايش‌هاي نظامي چين در اين منطقه مورد مناقشه را «غيرسازنده» و «عامل بي‌ثباتي» توصيف كرده و خواستار توقف فعاليت‌هاي نظامي پكن در اين منطقه شده بود. به گفته چاد اسبارگيا، آزمايش موشك‌هاي بخشي از رشته فعاليت‌هايي است كه چين براي «ايجاد ترس و وحشت در همسايگان» خود طراحي كرده است.
برتري موشكي چين در برابر امريكا
از نكات جالب‌توجه در گزارش وزارت دفاع امريكا، اذعان به برتري نظامي چين در مقابل ايالات‌متحده در برخي حوزه‌هاي خاص است. براساس گزارش پنتاگون، در حال حاضر چين در سه حوزه طراحي، توسعه و ساخت كشتي‌هاي نظامي، دفاع هوايي و ساخت موشك‌هاي زمين پايه از برتري نسبي در مقابل ايالات‌متحده برخوردار است. چين در حال حاضر دارنده بزرگ‌ترين ناوگان دريايي در جهان است و نيروي دريايي اين كشور بيش از 350 كشتي نظامي عملياتي دراختيار دارد. اين درحالي است كه ايالات‌متحده با دراختيار داشتن 293 كشتي، فاصله زيادي با چين دارد و اين موضوع در گزارش وزارت دفاع امريكا به عنوان يك ضعف تلقي شده است. پكن همچنين داراي يكي از پيشرفته‌ترين سيستم‌هاي دفاع هوايي جهان است كه شامل سامانه‌هاي موشكي زمين به هوا ساخت روسيه نظير اس-400 و اس-300 و همچنين تعدادي از سامانه‌هاي پدافند هوايي توليد داخل است. اين كشور با توسعه موشك‌هاي زمين پايه و سر باز زدن از پذيرش مشاركت در مذاكرات منع گسترش تسليحات مسيري را پيموده كه كار را براي ايالات‌متحده در دفاع از متحدان آسيايي خود و ايجاد توازن نظامي در اين منطقه سخت كرده است. چين در حال حاضر بيش از 1250 موشك بالستيك دارد كه برد اين موشك‌ها بين 500 تا 5500 كيلومتر تخمين زده شده است.
از ديگر مواردي كه نگراني شديد وزارت دفاع امريكا را
در پي داشته بودجه نظامي چين است كه باتوجه به رشد اقتصادي اين كشور حتي در دوره شيوع ويروس كرونا انتظار مي‌رود در سال‌هاي آينده همچنان افزايش يابد. خبرگزاري سي‌ان‌ان گزارش داده است كه براساس آمارهاي رسمي در حال حاضر بودجه نظامي چين حدود 170 ميليارد دلار است كه شامل بودجه تحقيق و توسعه نمي‌شود و با درنظر گرفتن آنها بودجه نظامي اين كشور چيزي حدود 200 ميليارد دلار خواهد بود. هرچند كه اين بودجه با بودجه نظامي 685 ميليارد دلاري ايالات‌متحده قابل مقايسه نيست، اما نگاهي به بودجه نظامي كشورهاي شرق آسيا نشان مي‌دهد كه چين فاصله‌اي جدي با ساير كشورهاي منطقه دارد؛ به‌طوري كه براساس آمارهاي سال 2019 بودجه نظامي ژاپن
54 ميليارد دلار، بودجه نظامي كره‌جنوبي 40 ميليارد دلار و بودجه نظامي تايوان 10 ميليارد دلار بوده و فاصله زيادي با بودجه نظامي چين دارد.
دورخيز براي تقويت قدرت هسته‌اي
به نوشته سي‌ان‌ان، پنتاگون در گزارش اخير از تلاش چين در راستاي تقويت قدرت هسته‌اي خود ابراز نگراني كرده و در شرايطي كه پكن حاضر به پذيرش مذاكرات كنترل تسليحات نيست آن را «خطري بزرگ» دانسته است. براساس تخمين وزارت دفاع امريكا، نيروهاي نظامي چين در حال حاضر نزديك به 200 كلاهك هسته‌اي دراختيار دارند كه براساس سياست جديد پكن قرار است به بيش از دوبرابر يعني 400 كلاهك هسته‌اي افزايش يابند. پنتاگون همچنين هشدار داده كه چين بيش از 200 موشك بالستيك با قابليت حمل كلاهك هسته‌اي دراختيار دارد كه باتوجه به برد مفيد آنها، مستقيما ايالات‌متحده را تهديد مي‌كند. در اين گزارش آمده است توانايي هسته‌اي چين در سال‌هاي آينده و با تكميل پروژه‌هاي مدرن‌سازي به صورت چشمگيري افزايش خواهد يافت.
در ماه‌هاي اخير دولت ترامپ تلاش زيادي كرد تا بتواند چين را نيز مانند روسيه راضي به شركت در مذاكرات كنترل تسليحات كرده و مانع از افزايش تعداد كلاهك‌هاي هسته‌اي چين شود اما تاكنون پكن در برابر اين خواسته مقاومت كرده و گفته است كه حاضر نيست در چنين مذاكراتي با ايالات متحده حاضر شود. به گفته كارشناسان، برنامه هسته‌اي و موشكي چين از جمله دلايلي بود كه باعث شد ايالات متحده از معاهده منع توسعه موشك‌هاي هسته‌اي ميان‌‌برد (INF) با روسيه خارج شود؛ معاهده‌اي كه امريكا و متحدانش در ناتو مدعي هستند كه روسيه نيز به آن پايبند نيست.
تكذيب چين
در اولين واكنش رسمي، وزارت دفاع چين روز چهارشنبه گزارش جديد پنتاگون درباره توان نظامي اين كشور را محكوم كرد. به نوشته پايگاه اينترنتي شبكه «سي‌جي‌تي‌اِن» اين وزارتخانه در بيانيه‌اي اعلام كرد گزارش جديد وزارت دفاع امريكا «تئوري تهديد نظامي چين» را تقويت مي‌كند و به دروغ‌پردازي درباره سياست‌هاي دفاعي چين و راهبردهاي نظامي پكن اختصاص يافته است. وزارت دفاع چين افزوده است، هدف اين گزارش تحريك درگيري و تنش در تنگه تايوان و مملو از ذهنيت جنگ سرد است. چين مخالفت قاطع خود با اين گزارش را ابراز مي‌دارد و بسته به شرايط به آن پاسخ خواهد داد.