شاخص بورس بار ديگر حمايت ۱،۵ ميليون واحدي را از دست داد
چشم‌انداز پاييزي بورس با نگاه به انتخابات امريكا
ندا جعفري
شاخص كل بورس تهران در پايان معاملات روز گذشته، با كاهش ۳۲ هزار و ۸۲۶ واحدي به رقم يك ميليون و ۴۹۰ هزار و ۱۵۴ واحد رسيد و حمايت ۱،۵ ميليون واحد را از دست داد. بازار بورس تهران در ماه‌هاي ابتدايي سال جاري، به عنوان سودآورترين بازار اقتصادي كشور حجم قابل توجهي از نقدينگي در اختيار اشخاص حقيقي را جذب كرد و ركوردشكني‌هاي پي در پي باعث شد، چند ميليون سهامدار جديد در مدتي كوتاه شانس خود را در بورس آزمايش كنند. هر چند رشد سريع بورس در آن زمان نيز زمزمه‌هايي را در بين سرمايه‌گذاران ايجاد كرد كه از آن جمله مي‌توان به ايجاد حباب در بورس و حمايت مقطعي دولت از اين بازار به منظور تامين كسري بودجه اشاره كرد و بسياري از كارشناسان بورسي از ابتداي اين استقبال از بورس هشدار داده بودند كه افت و خيز شاخص‌ها، جزو جدانشدني بازار سرمايه است و اگر بازار كاهشي شود، بسياري از سهامداران با توجه به شناخت محدود از بازار زيان خواهند كرد؛ اتفاقي كه در هفته‌هاي گذشته رخ داد و با كاهش جدي شاخص‌ها نگراني زيادي در ميان سهامداران ايجاد كرد.
با توجه به ريزش‌هاي بورس و افت قيمت سهم‌ها، سهامداران خرد بازار سرمايه انتظار داشتند تا حقوقي‌هاي سهم‌هاي بزرگ براي حمايت از اين سهم‌ها وارد بازار شوند و از اين سهم‌ها حمايت كنند كه اين اتفاق نيفتاد اين در حالي است كه بسياري از سهامداران تازه وارد توقع داشتند كه بازار در بازه زماني كوتاه‌مدت نسبت به تصميمات اخير شوراي عالي بورس واكنش نشان دهد در حالي كه اين گونه نبود.
حسين فهيمي‌راد، معاون سابق بورس اوراق بهادار تهران در اين باره و وضعيت بازار بورس در نيمه دوم سال به «اعتماد» مي‌گويد: به نظر مي‌رسد در پاييز روند بازار با ثبات و همراه با نوسانات محدود باشد و آرامش به بازار بازگردد البته دولت مي‌تواند با بسترسازي مناسب در جهت ورود اقشار كم‌درآمد به بورس زمينه بهره‌مندي آنها از بازار سرمايه‌را فراهم كند.او مي‌گويد: متاسفانه در اين مدت دولت به تعهدات خود عمل نكرد و همين موضوع باعث ريزش‌هاي مكرر شاخص‌ها شد، اين در حالي است كه اين توقع از دولت مي‌رفت زماني كه سهمي مي‌فروشد يك دستش سهم و دست ديگرش منابع مالي باشد.
اين كارشناس ارشد بازار سرمايه در ادامه با انتقاد از عملكرد دولت در بازار بورس ادامه مي‌دهد: «دولت در حالي كه مي‌توانست بازار را كنترل و مديريت كند نه تنها اين كار را نكرد بلكه زماني كه نياز روزمره خود را تامين كرد به گونه‌اي بازار را رها كرد.»
معاون سابق بورس اوراق بهادار تهران با ابراز تاسف از نااميدي مردم و وضعيت پيش آمده در بورس مي‌گويد: «مردم به بورس اعتماد كردند و قصدشان هم سهامداري در اين بازار بود و مي‌خواستند سهم‌ها را نگه دارند اما به يك‌باره ترسيدند و در حال حاضر براي بازگشت اين اعتماد به بورس نياز به زمان بيشتري است.»
اين فعال حوزه بورس ادامه مي‌دهد: «زماني كه مردم با سرمايه‌هاي ۱۰۰ و ۲۰۰ ميليون توماني در نوبت خريد براي سهم‌هاي دولتي بودند آن را نفروختند و امروز هم كه مردم قصد فروش دارند آن سهم‌ها را بسته‌اند.»
فهيمي‌راد با اشاره به انتخابات امريكا و تاثير آن بر بورس نيز مي‌گويد: «در صورتي كه «جو بايدن» رييس‌جمهور امريكا شود سيگنال‌هاي خوبي به اقتصاد ايران وارد مي‌شود زيرا او قول‌هايي در خصوص بازگشت به برجام داده كه همين موضوع باعث گشودن راه‌هايي در اقتصاد كشور خواهد شد و ايران در اين صورت اجازه فروش نفت را نيز خواهد داشت و نه تنها بورس بلكه كل اقتصاد به روال عادي گذشته بازخواهد گشت.»
او همچنين به ارايه گزارش‌هاي ۶ ماهه از سوي شركت‌ها اشاره مي‌كند و ادامه مي‌دهد:« اكثر قيمت‌ها تاكنون بالا بوده‌اند و مساله اصلي اين است كه اگر شركتي مانند مخابرات و يا تامين اجتماعي سهمي مي‌فروشد بايد آن را مديريت كند و در زمان صعود عرضه كند و در زمان نزول بخرد و بسيار متاسفم كه بگويم بدبين كردن مردم در اين شرايط كار درستي نبود و بايد جو اعتماد گذشته را به بازار بازگرداند.»
بر اساس اين گزارش كارشناسان بورسي معتقدند، از نيمه پاييز به بعد اوضاع بورس بهتر خواهد شد، ريسك‌هاي سياسي و بر سر كار آمدن هر يك از كانديداها در انتخابات امريكا و در پيش بودن انتخابات رياست‌جمهوري ۱۴۰۰ در ايران و گزارش‌هاي ۶ماهه شركت‌ها، نوسانات نرخ ارز و اصلاح بازار سرمايه هر كدام به صورت جداگانه مي‌تواند بر بازار سرمايه تاثيرگذار باشد.
به اعتقاد تعدادي از كارشناسان بورسي، ابتلاي ترامپ به كرونا و افزايش شانس بايدن براي رياست‌جمهوري امريكا چشم‌انداز روشني را براي بورس به همراه دارد در صورتي كه «جو بايدن» رييس‌جمهور امريكا شود شرايط تحريم‌ها براي ايران سبك‌تر خواهد شد و اين موضوع خبري مثبت براي كل بازار سرمايه محسوب مي‌شود و در كوتاه‌مدت اثر رواني مثبتي نيز به همراه خواهد داشت. با توجه به شرايط مناظره نخست و ابتلاي ترامپ به كرونا چنانچه شاهد اتفاقاتي مثبت در انتخابات ماه آتي رياست‌جمهوري امريكا باشيم، سرمايه‌گذاران و سهامداران نمي‌توانند چندان دلخوش به ادامه روند رشد نرخ‌هاي فروش شركت‌هاي داخلي و صادرات محور باشند و بنابراين بسياري از اين كارشناسان عدم ورود جدي به بازار بورس را در چنين شرايط پر ريسكي به صلاح نمي‌دانند.
البته عده ديگري از كارشناسان اين حوزه معتقدند نمي‌توان گفت كه نتيجه انتخابات امريكا تاثير زيادي روي بورس ايران مي‌گذارد زيرا تفاوتي بين انتخاب شدن بايدن و ترامپ وجود ندارد. به اعتقاد اين دسته از تحليلگران، سود ۶ ماهه و پيش‌بيني سود امسال هنوز در دست نيست و همچنان شاهد فروش‌هاي هيجاني در بورس هستيم، مطمئنا با شفاف شدن اين گزارش‌ها روند بازار تغيير خواهد كرد ضمن آنكه شرايط تورمي اقتصاد كلان بورس را تقويت مي‌كند و خلأ اطلاعات باعث اين ريزش‌هاي اخير شده و دلار ۳۰ هزار توماني باعث سود شركت‌ها مي‌شود.
سال ۹۲ هم مردم تصور مي‌كردند با امضاي برجام بازار سرمايه رشد مي‌كند اما نه تنها بازار رشد نكرد بلكه به مدت يك سال و نيم با ركود همراه بود. برخي كارشناسان با اشاره به تجربه سال 92 و فضاي سياسي ايجاد شده پس از انتخابات رياست‌جمهوري، معتقدند علاوه بر بهبود چشم‌انداز سياسي موجود كه ممكن است در ماه‌هاي آينده ايجاد شود شرط مهم براي بازگشت بورس به شرايط گذشته، ارايه تسهيلاتي است كه اعتماد سرمايه‌گذاران خرد به بازار را دوباره برگرداند. در غير اين صورت، وضعيت بازار سرمايه نوساني خواهد بود. در اولين قدم بهتر است فكري به حال سهم‌هاي كوچك بازار كه تقريبا همه آنها منفي معامله مي‌شوند، كرد. تقريبا اكثر اين سهم‌ها هنوز جاي اصلاح داشته و با حباب قيمتي روبرو هستند؛ بنابراين اصلاح قيمت سهام برخي شركت‌ها جزو نخستين اقداماتي است كه در راستاي بهبود بازار سرمايه توصيه شده است.