ابهام در خروج نظاميان امريكايي از افغانستان
ژنرال مارك ميلي: همه چيز بستگي به شرايط دارد
محمدحسين لطف‌الهي
كاخ سفيد وعده خروج كامل نظاميان امريكايي از افغانستان تا پيش از كريسمس را داده، اما رييس ستاد مشترك نيروهاي امريكا در افغانستان معتقد است همه چيز بستگي به شرايط دارد و نمي‌توان تاييد كرد تا ماه ژانويه تمامي سربازان امريكايي از افغانستان خواهند رفت. ژنرال مارك ميلي در گفت‌وگو با ان‌پي‌آر تاكيد كرده توافقي كه ميان ايالات متحده و طالبان در خصوص خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان صورت گرفته «بر اساس شرايط» بوده و ايالات متحده خود را مسوول مي‌داند كه به جنگ در افغانستان خاتمه دهد. اين اظهارنظر در حالي صورت گرفت كه كاخ سفيد و دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا به نحوي ديگر درباره موضوع افغانستان سخن مي‌گويند. مشاور امنيت ملي امريكا روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام كرده بود كه ايالات متحده تصميم دارد تا اوايل سال آينده ميلادي تعداد نيروهايش در افغانستان را به 2500 نفر كاهش دهد. ساعاتي بعد از اين صحبت‌هاي رابرت اوبرايان، رييس‌جمهور امريكا در اقدامي غيرمنتظره در حساب كاربري شخصي خود در توييتر زمانبندي جديدي را در اين خصوص مطرح كرد و خواستار خروج كامل نيروهاي امريكايي از افغانستان تا پيش از كريسمس شد. رييس‌جمهور امريكا نوشت: «تا پيش از كريسمس بايد زنان و مردان شجاعي را كه در افغانستان خدمت مي‌كنند در خانه داشته باشيم.»
بر اساس گزارش روزنامه نيويورك‌تايمز، دونالد ترامپ بدون اطلاع مقامات ارشد پنتاگون اين دستور را صادر كرده و ديگر افراد به ويژه مشاور امنيت ملي از اين تصميم رييس‌جمهور اطلاع نداشته‌اند. مقامات ارشد ارتش امريكا معتقدند اين تصميم دونالد ترامپ مبني بر خروج سريع از افغانستان تبعات بدي براي منطقه خواهد داشت و سبب خواهد شد كه توافق صلح به دست آمده به‌طور كامل بي‌اثر شود. به گفته اين مقامات چنين اقدامي صلح و آتش‌بس در افغانستان را از بين خواهد برد. ژنرال مارك ميلي رييس ستاد مشترك نيروهاي امريكا در افغانستان كه در اين باره مورد سوال قرار گرفته، مي‌گويد: تصميم‌گيري‌هاي ارتش براساس ملاحظات سياسي داخلي نخواهد بود. او مي‌افزايد: «رابرت اوبرايان يا هر كس ديگري مي‌تواند حدس خود را درباره زمان خروج نيروهاي امريكايي داشته باشد اما من صرفا بر اساس شرايط ميداني و گفت‌وگوهايي كه مستقيما با رييس‌جمهور داشته‌ام در اين باره صحبت مي‌كنم.»
يكي از مقام‌هاي امريكايي كه نخواسته نامش گفته شود، به رويترز گفته كه « بسياري از سناريوهاي مختلف مورد بحث قرار گرفته است، اما ما انتظار اين را نداشتيم.» يك مقام ديگر امريكايي نيز كه به شرط محفوظ ماندن نامش اظهارنظر كرده، بيان داشته كه «اظهارات ترامپ اغلب به جاي برنامه‌ريزي واقعي، خواسته‌ها و اهداف گسترده او را برجسته مي‌كند. او دو سال پيش موضوع مشابه تعجب‌آوري را درباره خروج از سوريه اعلام كرد، با اين وجود صدها سرباز امريكايي هنوز در آنجا باقي مانده‌اند.»
دستورات توييتري را اجرا نمي‌كنيم
تصميم ترامپ مبني بر اعلام زمانبندي خروج نظاميان امريكايي دقيقا در زماني اعلام شد كه تعدادي از فرماندهان ارشد ارتش ايالات متحده از جمله مارك ميلي به دليل ابتلا به ويروس كرونا در قرنطينه به سر مي‌بردند و بر اساس گفته‌هاي تعدادي از مقامات آشنا به موضوع گفت‌وگويي ميان آنها و رييس‌جمهور درباره اين موضوع صورت نگرفته بود. در واكنش به اين اقدام رييس‌جمهور امريكا تعدادي از كاركنان ارشد وزارت دفاع اين كشور اعلام كرده‌اند كه پنتاگون جايي است كه بر اساس قوانين و مقررات اداره مي‌شود و آنها دستوراتي را كه از طريق توييتر اعلام شود پيش از دريافت ابلاغ رسمي اجرايي نخواهند كرد. اين اولين بار نيست كه دونالد ترامپ از توييتر براي ابلاغ دستورات خود استفاده مي‌كند. او پيش‌تر نيز در سال 2018 خبر خروج نظاميان امريكايي از سوريه را از طريق توييتر اعلام كرد و همين مساله سبب شد جيم متيس، وزير دفاع سابق امريكا از سمت خود استعفا كند. هرچند بعدها مشخص شد اين تصميم صرفا تصميمي نمايشي بوده و هنوز تعداد قابل توجهي از سربازان امريكايي در سوريه حضور دارند اما تصميمات ناگهاني ترامپ كه بدون اطلاع مقامات ارشد وزارت دفاع علني مي‌شود، خشم برخي نظاميان ارشد و كاركنان پنتاگون را برانگيخته است.
همه چيز به شرايط بستگي دارد
ژنرال مارك ميلي در گفت‌وگو با ان‌پي‌آر بر خلاف ترامپ كه بدون پيش‌شرط خواستار خروج كامل نيروهاي امريكايي شده، گفته است كه خروج نظاميان از افغانستان تنها در شرايطي اتفاق مي‌افتد كه شرايط و اتفاقاتي كه در ميدان رخ مي‌دهند اين اجازه را به ارتش ايالات متحده بدهند و اين اطمينان حاصل شود به «ماموريت اصلي نظاميان امريكايي» آسيبي وارد نخواهد شد. او كه روابط خوبي هم با ترامپ داشته و نمي‌خواهد اين روابط خراب شود در پايان تاكيد كرده وظيفه نظاميان زير نظر داشتن شرايط و تشريح آنها براي مقامات ارشد از جمله رييس‌جمهور است تا آنها بتوانند با داشتن اطلاعات كامل تصميمي مسوولانه براي آينده بگيرند. اين اظهارات در حالي مطرح شده كه رييس‌جمهور امريكا نشان داده اهميتي براي ماموريتي كه ارتش ادعا مي‌كند در افغانستان دارد، قائل نيست.
نارضايتي مقام‌هاي افغانستان از خروج نظاميان امريكا
رييس شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان در واكنش به تصميم جديد كاخ سفيد مبني بر خروج نظاميان امريكايي تا ماه ژانويه اعلام كرده اين موضوع مذاكرات صلح را تحت تاثير قرار خواهد داد. به گزارش طلوع‌نيوز، عبدالله عبدالله گفته است: «اگر پيش از تامين صلح اين اقدام صورت گيرد، تاثيري جدي خواهد داشت اما به هر صورت افغانستان بايد براي رويارويي با اين شرايط آماده باشد و در نهايت مسووليت اول و آخر اين مساله بر عهده افغانستاني‌هاست.» هرچند برخي مقامات نظامي در افغانستان از وضعيت خوب و آمادگي نيروهاي ارتش افغانستان سخن مي‌گويند و مدعي هستند كه نظاميان اين كشور در نبود امريكا قادر به تامين امنيت در برابر حملات طالبان هستند، اما هنوز ترديدهايي جدي پيرامون اين مساله در ميان مسوولان سياسي افغانستان و كارشناسان وجود دارد.
مخالفت‌ها به خروج نظاميان امريكايي به سران افغانستان و فرماندهان ارتش ايالات متحده منحصر نمي‌شود. در روزهاي گذشته دبيركل ناتو نيز اعلام كرده كشورهاي عضو اين پيمان بايد در تصميم‌گيري پيرامون اين موضوع سهيم باشند. ينس استولتنبرگ در اين باره گفته است: «ما به صورت مشترك تصميم گرفتيم كه به افغانستان برويم و در مورد تعديلات آينده شمار سربازان نيز مشتركا تصميم مي‌گيريم و وقتي زمان مناسب فرا برسد، مشتركا افغانستان را ترك خواهيم كرد.» او گفته است كه ناتو مي‌خواهد از تبديل شدن دوباره افغانستان به منطقه امني براي تروريست‌هاي بين‌المللي جلوگيري كند. استولتنبرگ افزوده است: «ما بر اساس شرايط در محل تصميم خواهيم گرفت، چراكه فكر مي‌كنم تداوم تعهد به آينده افغانستان بسيار مهم است.» تحليلگران امنيت ملي در امريكا معتقدند اقدام ترامپ اقدامي انتخاباتي است كه به افغانستان، متحدان امريكا در ناتو و به هدف نيروهاي امريكايي در اين كشور آسيب مي‌رساند، اما رييس‌جمهور امريكا اصرار دارد هر چه زودتر تصميم او عملي شود.