انتظارات اروپا از جو بايدن

پس از تحمل چهار سال پرتلاطم در دوران رياست‌جمهوري دونالد ترامپ، اكنون اكثر متحدان اروپايي امريكا مايلند در صورت پيروزي بايدن و ورود او به كاخ سفيد در ژانويه 2021، عصر جديدي از روابط با امريكا را آغاز كنند. آنها انتظار دارند دولت بايدن انرژي مثبتي را به روابط نه چندان خوب ميان اروپا و امريكا وارد كند و براي اين انتظار خود نيز دلايل خوبي دارند. اما حتي اگر لحن واشنگتن در قبال اروپا دوستانه‌تر و سياست خارجي‌اش قابل پيش‌بيني‌تر شود، تغييرات ساختاري كه در روابط دوطرف به وجود آمده، پس از پايان دولت ترامپ نيز باقي مي‌ماند. بنابراين سوال واقعي كه رهبران اروپايي اكنون بايد به آن پاسخ دهند اين نيست كه چگونه مي‌توانند روابط خود با امريكا را به روزهاي پيش از ترامپ بازگردانند؛ پرسش واقعي اين است كه چگونه مي‌توانند براي آينده خود چشم‌انداز جديدي به وجود بياورند؛ چشم‌اندازي كه در آن واشنگتن همواره روي صندلي راننده ننشسته باشد و اروپا بتواند مسووليت و نقش بيشتري داشته باشد.
پايگاه خبري تحليلي بنياد كارنگي در گزارشي مي‌نويسد: اگر بايدن در انتخابات پيروز شود، در اولين گام تلاش مي‌كند دل رهبران اروپايي را كه بيشترشان هنوز از سياست «اول امريكا» ترامپ عصباني‌اند، به دست بياورد. جو بايدن كه سابقه طولاني در حمايت از نقش‌آفريني امريكا در اروپا دارد، يكي از اروپادوست‌ترين روساي جمهور امريكا در چند دهه گذشته لقب مي‌گيرد. او اتحاديه اروپا را شريك بلامنازع و اولويت نخست امريكا مي‌داند و قول داده با متحدان خود همكاري بيشتري داشته باشد. با وجود اينكه اعتماد دوباره به رهبري امريكا زمان مي‌برد، اما باتوجه به نفرت عميق اروپايي‌ها از رهبري ترامپ، دولت جديد بايدن نياز نيست براي جلب نظر مثبت اروپا كار زيادي انجام دهد. يك ديپلمات اروپايي در گفت‌وگويي خصوصي پيش‌بيني كرد برنامه دولت بايدن براي رابطه با اروپا تقريبا مشخص است. ديپلمات‌هاي اروپايي انتظار دارند دولت بايدن در صورت ورود به كاخ سفيد خيلي سريع به متحدان خود در سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) اطمينان دهد واشنگتن به تعهدات خود ذيل بند 5 پايبند مي‌ماند و از يكپارچگي اروپا حمايت مي‌كند. آنها همچنين انتظار دارند دولت بايدن تصميم ترامپ مبني بر خارج كردن امريكا از توافق آب و هوايي پاريس را لغو كرده و در مورد مساله هسته‌اي ايران نيز مجددا مسير ديپلماسي را در پيش بگيرد. ديپلمات‌هاي اروپايي معتقدند هر دوي اين موارد نماد و مظهري از تعهد كلي امريكا به چندجانبه‌گرايي خواهد بود.  علاوه بر اين تعهدات و چند مورد ديگر كه از دوران اوباما به جاي مانده و انتظار مي‌رود دولت بايدن اجراي آنها را از سر بگيرد، مقامات اروپايي مايلند با دولت جديد امريكا همكاري‌هاي تازه‌اي را نيز آغاز كنند. براي مثال، اروپا تمايل دارد در حوزه‌هايي چون فناوري‌هاي سبز و انرژي‌هاي تجديدپذير، واكنش جهاني به كوويد‌‌19 و اصلاح سازمان بهداشت جهاني، دموكراسي و حقوق بشر، حريم خصوصي اطلاعات و ماليات ديجيتال همكاري با امريكا را آغاز كند. حتي در حوزه‌هايي كه انتظار مي‌رود بايدن به جاي تغيير سياست‌ها، همان رويه سابق را ادامه بدهد، ديپلمات‌هاي اروپايي همچنان اميدوارند با روي كار آمدن دولت جديد، تعامل با واشنگتن نسبت به دوران ترامپ سازنده‌تر پيش برود. يكي از مهم‌ترين مسائل، تعامل با چين است. اروپايي‌ها به خوبي مي‌دانند در سال‌هاي گذشته هر دو حزب امريكا نگرش خود را در اين خصوص تغيير داده‌اند. با اين وجود، اروپا همچنان انتظار دارد دولت بايدن رويكرد خود در قبال چين را كمتر براساس ايدئولوژي و بيشتر برمبناي همكاري با شركا تنظيم كند. آنها همچنين پيش‌بيني مي‌كنند بايدن در مسائلي چون آب و هوا و سلامت عمومي، بيشتر با چين همكاري كند‌؛ رويكردي كه با رويكرد اروپا در قبال چين، يعني ديدن آن به عنوان يك رقيب سيستميك، حريف و شريك، سازگاري دارد. در بحث تجارت، مقامات اروپايي انتظار زيادي از امريكا ندارند. حتي اگر بايدن هم رييس‌جمهور شود، امريكا به مذاكرات تجاري TTIP بازنمي‌گردد. در عين حال، اروپايي‌ها نگران سياست اقتصادي ملي‌گرايانه بايدن، يعني «خريد جنس امريكايي» هستند. با اين وجود، مقامات اروپا اميدوارند دولت بايدن حداقل تعرفه‌هاي تجاري يكجانبه‌اي كه ترامپ براي فولاد و آلومينيوم وضع كرده بود لغو كند، تعرفه خودرو را بردارد و همكاري خود با اتحاديه اروپا و ژاپن براي اصلاح سازمان تجارت جهاني را از سر بگيرد تا بدين وسيله مقررات اين سازمان مدرن‌تر شده و به مساله يارانه‌هاي غيرقانوني چين رسيدگي شود.  البته حتي با روي كار آمدن دولت بايدن نيز بعيد است همه‌چيز به اين سرعت و راحتي حل شود. بسياري از اروپايي‌ها معتقدند امريكا به گلايه‌هاي هميشگي خود مبني بر لزوم افزايش بودجه دفاعي كشورهاي اروپايي و تقسيم كار ادامه مي‌دهد و شايد حتي با پيروزي بايدن در انتخابات، امريكا خواسته‌هاي خود را گسترش دهد. با توجه به فشاري كه امريكا از نظر بودجه دفاعي متحمل مي‌شود و با درنظر گرفتن تغيير اولويت‌هاي راهبردي اين كشور به سمت منطقه هند و اقيانوسيه، برخي احتمال مي‌دهند بايدن تلاش‌هاي ترامپ براي كاهش حضور نظامي امريكا در آلمان را ادامه دهد. علاوه بر اين، امريكا ديگر تمايلي به گشت‌زني در همسايگي اروپا ندارد. اين عدم تمايل پيش از رياست‌جمهوري ترامپ آغاز شده بود و انتظار مي‌رود با روي كار آمدن بايدن، ادامه پيدا كند. با اين وجود، برخي ديپلمات‌هاي اروپايي پيش‌بيني مي‌كنند رويكرد بايدن در قبال خاورميانه با رويكرد اروپا سازگاري بيشتري داشته باشد. در برخي حوزه‌هاي ديگر، هنوز مشخص نيست رويكرد دولت بايدن به چه شكل خواهد بود. مثلا در مورد روسيه، ديپلمات‌هاي اروپايي انتظار دارند امريكا رويكرد قاطعانه‌تري را دنبال كند و دولت دموكرات‌ها ديگر مثل دولت ترامپ پيام‌هاي متناقض نفرستد. اما در عين حال، از بايدن انتظار دارند در بحث كنترل تسليحات، با روسيه همكاري بيشتري داشته باشد. در مورد تحريم‌ها، اروپايي‌ها پيش‌بيني مي‌كنند حتي اگر دولت بايدن رويكرد متوازن‌تري را در پيش بگيرد و به جاي فشار يكجانبه، تلاش كند از اهرم‌هاي مختلفي استفاده نمايد، باز هم كنگره امريكا از همين ابزار يعني تحريم استفاده خواهد كرد. رهبران اروپا مي‌دانند بايدن در سال نخست رياست‌جمهوري خود مجبور است بيشتر به مسائل داخلي امريكا مثل شيوع بيماري كوويد‌‌19، ترميم نظام سلامت امريكا كه از كار افتاده و احياي اقتصاد اين كشور بپردازد و تفرقه‌اي را كه ترامپ در جامعه به وجود آورده بود، از بين ببرد. با اين حال، به‌رغم وقفه و حتي تنش‌هايي كه ممكن است در روابط ميان دو طرف به وجود بيايد، ديپلمات‌هاي اروپايي مطمئنند دولت بايدن تمايل بيشتري به متحدان و شركاي خود نشان مي‌دهد، قابل پيش‌بيني‌تر و اثربخش‌تر عمل مي‌كند و ديگر خبري از آشفتگي سياست خارجي در دوران ترامپ نخواهد بود. اروپايي‌ها مي‌گويند با وجود بايدن، مديريت اختلافات بسيار ساده‌تر مي‌شود. بسياري از مشاوران نزديك بايدن همين الان با مقامات اروپايي آشنايي دارند و مورد اعتماد آنها هستند. اگر جو بايدن در انتخابات امريكا پيروز شود، رهبران اروپا بار ديگر مي‌توانند به شريك خود در كاخ سفيد اعتماد كنند. در اين صورت، ديگر نبايد اشتباه قبلي را تكرار كرده و منتظر بمانند دولت امريكا ابتكار عمل را در دست بگيرد. بلكه بايد خود وارد عمل شده و بلافاصله با پيشنهادات جاه‌طلبانه و خلاقانه، پاي ميز مذاكره بنشينند. نقطه آغاز عصر جديد روابط اروپا و امريكا در دهه 2020 اين است كه اروپايي‌ها بدانند زمانه نسبت به سال 2016 عوض شده و امريكا ديگر نقطه ثقل روابط واشنگتن و اتحاديه اروپا محسوب نمي‌شود.در نهايت، اگر اروپا اين اعتماد به‌نفس را پيدا كند و توانايي رهبري خود را افزايش دهد، براي امريكا شريك ارزشمندتري خواهد بود. اگر اروپا چنين رويكردي را در پيش بگيرد، احتمالا دولت بايدن نيز از آن استقبال مي‌كند.