ورزشگاهي كه ممكن است تخريب شود
سن سيرو يكي از معابد فوتبال است
مارتين دانلوپ
ترجمه: سامان سعادت
يكي از مقامات ميراث فرهنگي ايتاليا اوايل سال جاري به اين نتيجه رسيد كه سن‌سيرو «هيچ جذابيت فرهنگي» ندارد و مي‌تواند تخريب شود. ميلان و اينتر هر دو طرح استاديوم جديدي پيشنهاد داده‌اند اما مطمئنا آنها ترجيح مي‌دهند سن‌سيرو بازسازي شود تا تخريب كامل. ممكن است برخي قسمت‌هاي مجموعه براي مقاصد ديگري استفاده شود اما خود ورزشگاه احتمالا با يك مجموعه جديد 60 هزار نفري جايگزين مي‌شود. جابه‌جايي به استاديوم پيشرفته‌تر به عنوان مثال به يوونتوس هيچ صدمه‌اي نزد. اما تخريب كامل سن‌سيرو مانند مسطح كردن يك كليساي جامع است.
نام اين ورزشگاه از منطقه سن‌سيرو گرفته شده كه در 3 مايلي شمال غربي مركز شهر ميلان قرار دارد. اين ورزشگاه در سال ۱۹۲۶ افتتاح شد و در اولين روزهاي آن 4 جايگاه جداگانه براي آن در نظر گرفته شد. سن‌سيرو در جام جهاني ۱۹۳۴ ميزبان 3 مسابقه بود كه ايتاليا در نهايت برنده آن جام شد. زمين كه متعلق به ميلان بود سال ۱۹۳۵ به شهرداري فروخته شد. 10 سال بعد اينتر نيز به ميلان پيوست و از آن به عنوان ورزشگاه خانگي استفاده كرد.
باگسترش ظرفيت استاديوم در دهه ۱۹۵۰ با اضافه شدن رديف دوم آن را به بيش از ۸۰ هزار نفر رساند. دسترسي به رديف دوم از طريق رمپ‌هاي مارپيچي كه دور استاديوم را پوشانده، انجام مي‌شد. اين يكي از بسيار ويژگي‌هاي جذاب سن‌سيرو لقب گرفت. اين استاديوم در سال ۱۹۶۵ ميزبان فينال جام باشگاه‌هاي اروپا (نسخه قديمي ليگ قهرمانان) بود كه اينتر توانست با پيروزي يك بر صفر مقابل بنفيكا فاتح جام شود. اينتر همچنان آخرين تيم اروپاست كه توانسته در زمين خود قهرماني اروپا را جشن بگيرد.
در سال ۱۹۸۰ سن‌سيرو به طور رسمي به نام حوزپه مه‌آتزا تغيير نام داد. كسي كه دو بار قهرماني جهان در كارنامه‌اش ديده مي‌شد و هم در ميلان و هم در اينتر توپ زده بود. در همان سال اين استاديوم ميزبان 3 مسابقه از دور گروهي يورو ۸۰ بود. نامزدي ايتاليا و در نهايت انتخاب اين كشور براي جام جهاني ۱۹۹۰ مرحله بعدي گسترش و نوسازي سن سيرو را رقم زد. ساخت رديف سوم به همراه سقف براي استاديوم و ۱۱ برج استوانه‌اي در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ويديويي در يوتيوب هست كه اين مراحل و نحوه ساخت را نشان مي‌دهد. به دليل مجاورت پيست اتومبيل‌راني سن‌سيرو در كنار ورزشگاه رديف سوم تماشاچيان در ضلع شرقي ورزشگاه اضافه نشد. شكاف بين رديف دوم ضلع شرقي و سقف ورزشگاه منظره‌اي ديدني از رديف سوم سكوهاي غربي به نمايش مي‌گذارد به طوري كه در يك روز آفتابي مي‌توان از آنجا نگاهي اجمالي به مجسمه درخشان مادونينا كه در بالاي كليساي جامع معروف شهر ميلتن به نام Duomo قرار دارد، انداخت.
با انجام بازسازي‌ها سن‌سيرو شرايط مناسب براي برگزاري مراسم افتتاحيه جام جهاني ۱۹۹۰ را پيدا كرد و اولين بازي جام بين آرژانتين و كامرون در آن برگزار شد. ميليون‌ها نفر در سراسر جهان از طريق تصاوير تلويزيوني آن مراسم را نگاه كردند و عاشق سن‌سيرو شدند. در مقايسه با استاديوم‌هاي سنتي آن زمان انگلستان و ساير كشورهاي مدعي فوتبال، اين استاديوم انگار توسط افرادي از سياره‌هاي ديگر ساخته شده بود. اين ورزشگاه ميزبان 5 بازي ديگر در جام جهاني ۱۹۹۰ بود كه در نهايت با قهرماني آلمان غربي به پايان رسيد. من براي اولين بار در تعطيلات خانوادگي در سال ۱۹۹۸ از آنجا بازديد كردم. در حالي كه اوضاع در جاده‌هاي شلوغ اروپا اصلا خوب نبود و مجبور بوديم بحث‌هاي زيادي داشته باشيم، من و برادرانم تصميم گرفتيم اگر استاديومي در شعاع ۵۰ مايلي ما باشد آن را ببينيم. بر اساس همين تصميم دل‌آلپي، شهر تورين كه آن زمان زمين تيم‌هاي يوونتوس و تورينو بود از ليست خارج شد. همچنين قرار شد هفته بعد فيليپ استاديون كه متعلق به باشگاه آيندهون هلند بود را ببينيم. يكشنبه‌اي داغ در ساعات بعد ازظهر در كانكس ورودي برج‌ها و رمپ‌ها و روبه‌روي سقف عظيم ايستاده بودم. باورنكردني بود. مادرم گفت:«اين مثل همان ورزشگاه قبلي است» ولي قطعا اين‌گونه نبود. پدرم با يكي از كارمندان خارج از زمين حرف زد و تصميم گرفتيم براي گشت و گذار برويم. كنار زمين از گستره زيبايي‌اش مسحور شدم. آن زمان جام جهاني ۱۹۹۸ در فرانسه در جريان بود و من با خودم فكر كردم رونالدو بازيكن وقت اينتر و تيم ملي برزيل چه صحنه‌هاي جادويي از حضور ۸۰ هزار تماشاچي ديده است. 5 سال پس از اولين بازديدم، وقت آن رسيد كه براي تماشاي يك مسابقه فوتبال به آنجا بروم. برادرم براي يك سال تحصيلي به ميلان رفته بود و البته دليل انتخابش شايستگي دانشگاه آن شهر بود. در فاصله دو هفته از ورود برادرم من اولين سفر خود را براي ديداربا او انجام دادم و در تاريخ ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۳ از پله‌هاي معروف استاديوم سن‌سيرو بالا رفتم و به طبقه سوم رسيدم. من هميشه شيفته راه رفتن روي پله‌ها و رسيدن به لحظه‌اي هستم كه يك استاديوم وسعت و زيبايي زمين چمنش را نشانم مي‌دهد. سن‌سيرو مرا نااميد نكرد. آنچه نااميدكننده بود اتفاقاتي بود كه در زمين چمن رخ داد. اگر چه اينتر چند روز قبل از آن بازي در هايبوري لندن آرسنال را سه بر صفر شكست داده بود اما در مسابقه‌اي كه من ديدم با مصدومان زيادي مقابل سمپدوريا به تساوي بدون گل رسيد. خوشبختانه برادرم يك سال ديگر در ميلان ماند و من در فصل ۲۰۰4-۲۰۰3 توانستم تعدادي از نمايش‌هاي خيره‌كننده شوچنكو، پيرلو، كاكا و كلارنس سيدورف را ببينم كه باعث شد ميلان به هجدهمين اسكودتوي خود برسد.
البته ساده‌لوحانه است اگر بگوييم سن‌سيرو مدينه فاضله فوتبال است. اين ورزشگاه در منطقه بكري قرار ندارد و اكثر بازديدكنندگان ابتدا جنبه‌هاي زشت آن را مي‌بينند. اولين رديف پشت دروازه، افرادي كه آنجا نشسته‌اند را تبديل به اهداف خوبي براي كساني مي‌كنند كه دوست دارند، قدرت پرتاب دست و هدف‌گيري‌شان را امتحان كنند. افراد طبقه دوم همين مشكل را با افراد طبقه سوم دارند. اگرچه كمي امن‌تر است. تماشاچيان رديف سوم هم چنين مشكلاتي با اسكوربرد بزرگ ورزشگاه دارند. با اين همه سن‌سيرو شاهد برخي از اتفاقات تاريخ دنياي فوتبال بوده است.گل فوق‌العاده ژرژ وه‌آ در سال ۱۹۹۶ كه تمام طول زمين را طي كرد و دروازه ورونا را گشود. هواداران ايتاليايي به آن لقب ساحل به ساحل را داده‌اند. ضربه چيپ توتي بازيكن رم مقابل اينتر در سال ۲۰۰۵ از پشت محوطه جريمه. ضربه آزاد تماشايي فاوستينو آسپرلا در مارس ۱۹۹۳ با پيراهن پارما مقابل ميلان كه به ركورد ۵۸ بازي بدون شكست اين تيم پايان داد. سن‌سيرو همچنين ميزبان بازي خداحافظي روبرتو باجو بود. او در مسابقه نهايي فصل ۰۴-۲۰۰۳ براي برشا مقابل ميلان به ميدان رفت و برادرم يكي از ۸۰ هزار نفري بود كه آخرين بازي اين مرد بزرگ را ديد. ميلان در آن فصل عنوان قهرماني را به دست آورد اما روز آخر متعلق به باجو بود. برادرم به خاطر مي‌آورد:«به من گفته شد به دليل جشن خداحافظي تقاضا براي بليت بسيار بالاست بنابراين من ساعت ۳ صبح بيدار شدم تا ساعت ۵ صبح به باجه بليت‌فروشي بروم و اطميمنان حاصل كنم جاي خوبي در صف نصيبم مي‌شود. ساعت ۹ توانستم بليت بخرم.» سن‌سيرو ميزبان دو فينال ليگ قهرمانان اروپا (در فرمت جديد) بوده است. هر دو فينال در سال‌هاي ۲۰۰۱ و ۲۰۱۶ به ضربات پنالتي كشيده شد. آن هم بعد از تساوي يك بر يك. سن‌سيرو همچنين به عنوان نماد خوش‌شانسي ايتاليايي‌ها شناخته شده بود تا اينكه در نوامبر ۲۰۱۷ آتزوري نتوانست در اين ورزشگاه شكست يك بر صفر در بازي رفت مقابل سوئد در پلي‌آف جام جهاني را جبران كند و براي نخستين بار در ۶۰ سال گذشته از رسيدن به جام جهاني ۲۰۱۸ بازماند. با اينكه ايتاليا در آن شب وحشتناك از رسيدن به جام جهاني بازماند اما ركورد شكست‌ناپذير لاجوردي‌پوشان در سن‌سيرو پا برجا ماند.
برادرم درباره خداحافظي باجو مي‌گويد:«من اشتياق مردم براي خريد بليت بازي خداحافظي باجو را كمي اغراق‌آميز تصور كرده بودم و تا ساعت ۷ صبح كسي براي خريد بليت نيامد اما من اين افتخار را پيدا كردم كه در شهر ميلان اولين نفري هستم كه بليت بازي آخر روبرتو باجو را مي‌خرم. ديدن او در حالي كه كفش‌هايش را مي‌آويزد بسيار جالب بود. او 5 دقيقه زودتر از سوت پايان بازي تعويض شد تا بتواند تمام ورزشگاه را بچرخد و به ابراز احساسات مردم پاسخ دهد. او هنگام ترك زمين پائولو مالديني ديگر اسطوره فوتبال ايتاليا را در آغوش كشيد. ديدن همه اين صحنه‌ها ارزش بيدار شدن ساعت ۳ صبح را داشت.»
ممكن است استدلال‌هاي قانوني، فني، ساختاري و لجستيكي بسياري براي تخريب سن‌سيرو يا جوزپه مه‌آتزا وجود داشته باشد اما از نظر يك عشق فوتبال همه اينها پوچ و بي‌معني است. چنين پروژه‌هايي زمان زيادي مي‌برند تا در ايتاليا چراغ سبز بگيرند. بنابراين بارقه‌هاي اميدي وجود دارد تا سن‌سيرو همچنان صحنه‌هاي جادويي ديگري به دنياي فوتبال عرضه كند. هيچ كس نمي‌داند اما مطمئنا هر اتفاقي هم بيفتد اين ورزشگاه جذابيت‌هاي فرهنگي زيادي دارد.
منبع: گاردين