روحاني درحالي از تمديد محدوديت‌هاي تازه مي‌گويد كه هنوز خبري از اجراي مصوبات قبلي نيست
كرونا؛ زير پوست شهر
«بهشت‌زهرا» كفاف نمي‌دهد. هم اجساد بر زمين مانده زياد است و هم ظرفيت، تكميل. ايران و در مقياسي كوچك‌تر تهران روزهايي را از سر مي‌گذراند كه شايد مشابه آن را در فيلم‌هاي هاليوودي ديده‌باشيم. در اين وانفسا عده‌اي درخواست تعطيلي مي‌دهند. تعدادي با تعطيلي و قرنطينه سفت و سخت مخالفند. عده‌اي سلامت را اولويت مي‌دانند و تعدادي شرايط اقتصادي و امنيتي را يادآور مي‌شوند. اينجا ايران است با شرايط پيچيده امنيتي و اقتصادي كه بحران سلامت آن را پيچيده‌تر هم كرده است. طي ۲۴ ساعت ظهر جمعه تا ظهر شنبه آزمايش كروناي ۷۸۲۰ نفر ديگر مثبت شده كه ۲۴۱۷ نفرشان بستري شده‌اند و ۳۸۶ بر اثر اين ابتلا به كوويد ۱۹جان باخته‌اند.
تهران تعطيل نيست
حسن خليل‌آبادي، عضو شوراي شهر تهران اعلام كرده كه ظرفيت بهشت‌‌زهراي تهران در حال تكميل است و نياز است كه دست‌كم ۳ آرامستان ديگر در تهران تاسيس شود كه براي اين كار قريب به يك سال زمان نياز است. همزمان با انتشار اين خبر، خبرهايي تكان‌دهنده از بهشت زهرا به گوش مي‌رسد. سالن تطهير بهشت‌زهرا ديگر پاسخگو نيست. گفته مي‌شود از يك هفته قبل تعداد جنازه‌هاي ورودي به بهشت زهرا بيش از ظرفيت سالن‌هاي تطهير و پرسنل شاغل در آن است و مسوولان مجبورند تعدادي از جنازه‌ها را در سوله‌هاي مديريت بحران نگهداري كنند، سوله‌اي كه نزديك ايستگاه متروي حرم مطهر است. همه اينها نشان مي‌دهد كه وضعيت تهران از آنچه گفته مي‌شود، وخيم‌تر شده، وضعيتي كه احتمالا به‌دليل خاصيت پايتخت بودن توجه رسانه‌اي بيشتري را جلب مي‌كند كما اينكه در شهرهاي ديگر از كلان‌شهرها گرفته تا شهرستان‌هاي كوچك‌تر نيز وضعيت بهتر از تهران نيست. با اين حال دولت حاضر نيست كه تعطيلي سراسري اعلام كند. از سويي به گفته جليل كوهپايه‌زاده، رييس دانشگاه علوم پزشكي ايران نيمي از آمار مرگ و مير بيماران كرونايي كشور مربوط به استان تهران است اما باز هم ستاد ملي مديريت كرونا به رياست رييس‌جمهوري حاضر نيست كه در تهران دست‌كم دو هفته تعطيلي اعلام كند. اگرچه ستاد ملي مديريت كرونا به عنوان مرجع تصميم‌گيرنده بنا ندارد تعطيلي كلي برقرار كند، پس از نشست روز شنبه اعضاي اين ستاد با رهبري مصوب شد برخي مشاغل در تهران به‌مدت يك هفته با محدوديت‌هايي مواجه شوند. همان زمان گفته شد علاوه بر دوركاري ۵۰ درصدي كارمندان در ۴۳ شهرستان بحراني كه تهران نيز مشمول آن است، فعاليت گروه‌هاي شغلي ۲، ۳ و ۴ ممنوع شده و درصورت عدم توجه و ادامه فعاليت، اين مشاغل مشمول جرايم سنگين و تعطيلي درازمدت خواهند شد. گروه ۳ شامل «مدارس، دانشگاه‌ها، حوزه‌هاي علميه، آموزشگاه‌هاي فني‌وحرفه‌اي، زبان‌سراها، آموزشگاه‌ها و كتابخانه‌ها، مهدهاي كودك، استخرهاي سرپوشيده، سينما و تئاتر، موزه‌ها و باغ‌موزه‌ها، تالارهاي پذيرايي، آرايشگاه‌هاي زنانه و سالن‌هاي زيبايي و كاهش فعاليت مترو و حمل‌ونقل عمومي درون‌شهري» و گروه شغلي ۴ شامل «همايش‌ها، برگزاري مراسم اجتماعي، فرهنگي و مذهبي، مدارس شبانه‌روزي، باشگاه‌هاي ورزشي مربوط به ورزش‌هاي
پر برخورد از جمله كشتي، كاراته و جودو، كافه‌ها، چايخانه‌ها و قهوه‌خانه‌ها با عرضه مواد دخاني، باغ‌وحش‌ها، شهربازي‌ها و مراكز تفريحي آبي» مي‌شد. قرار شد كه اين محدوديت‌ها در صورت نياز تمديد شود.
نظارت نصف و نيمه
آنچه مشاهدات ميداني نشان مي‌دهد، اغلب اين مشاغل محدوديت‌ها را رعايت نكردند. بنابراين مصوبه ستاد ملي مديريت كرونا درمورد اعمال محدوديت‌ها كارساز نبود و حتي طول اين هفته با افزايش چشم‌گير ابتلا مواجه بوديم. با اين حال ديروز اين محدوديت‌هاي بي‌تاثير بار ديگر تمديد شد. حسن روحاني در نشست روز شنبه ستاد ملي مديريت كرونا خبر داد كه محدوديت‌هاي جديدي براي ۲۵ استان و ۴۶ شهرستان اعمال مي‌شود كه از روز چهارشنبه تا جمعه بعد - يعني براي ۱۰ روز- اين محدوديت‌ها براي مراكز استان اعمال خواهد شد. همچنين به‌گفته رييس‌جمهوري محدوديت ۴۳ شهرستاني كه پيش از اين اعلام شد، تمديد شده و براي ۲۵ مركز استان از روز چهارشنبه كار محدودسازي آغاز مي‌شود. روحاني همچنين اعلام كرد كه فعاليت‌هاي رديف ۳ و ۴ كه بيشتر جنبه آموزشي دارند و با تجمع افراد همراه مي‌شوند، در اين ۱۰ روز تعطيل مي‌شود. اين تمديد محدوديت‌ها درحالي است كه اولا اعمال محدوديت‌هاي پيشين به درستي انجام نشده و ثانيا اين عدم نظارت بر اعمال محدوديت‌ها باعث شده كه تاثير بسزايي در كاهش آمار نداشته‌باشيم. در واقع با وجود اينكه نظارت بر اعمال اين محدوديت‌ها قرار بود هم ازطريق نيروي انتظامي و هم ازطريق قرارگاه تازه‌تاسيسي در ستاد كرونا به فرماندهي وزير كشور انجام شود اما هيچ‌كدام از اين دو نهاد دست‌كم از آنچه با نگاهي به سطح شهر تهران و تصاوير برخي از ديگر كلان‌شهرها از يكسو و آمار و ارقام كرونايي از سوي ديگر پيداست، نتوانسته‌اند فرآيند اعمال محدوديت‌ها را به‌درستي زيرنظر قرار بدهند و همين باعث شده كه دست‌كم در تهران طي يك هفته گذشته هيچ‌كدام از اماكن ياد شده در مصوبه ستاد ملي كرونا تاثيرگذار نباشد. ازسويي ستاد مديريت كرونا در قبال تعطيلي تهران مقاومت مي‌كند و حاضر نيست به نظرات كارشناسي در حوزه سلامت تن دهد. در چندروز گذشته محسن هاشمي، رييس شوراي شهر تهران و برخي اعضاي اين شورا و نمايندگان استان تهران از ستاد مديريت كرونا خواستند كه تهران را به مدت دو هفته تعطيل كنند. همچنين روزنامه همشهري نظرسنجي از جمعي از فعالان اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي درمورد تعطيلي تهران انجام داد و ۵۳ درصد آنها تاكيد داشتند كه تهران بايد تعطيل شود و روزنامه اعتماد هم در شماره ديروز خود با اشاره به درخواست مجمع نمايندگان استان تهران براي تعطيلي دوهفته‌اي، از «حمله مرگبار ويروس به تهران» گزارش داد.
مقاومت مقابل تعطيلي
امنيت و اقتصاد؛ دلايل اصلي مقاومت نهادهاي تصميم‌گير درمورد تعطيل نكردن شهرها به ويژه تهران است. گفته مي‌شود كه شوراي عالي امنيت ملي به رياست رييس‌جمهوري با اعمال تعطيلي مخالفت كرده و دلايل اين مخالفت را مسائل امنيتي و اقتصادي مطرح كرده است. يكي از مهم‌ترين گروه‌هايي كه در طرح‌هاي محدودسازي در ايام كرونا همواره صداي انتقاد آنها شنيده شده اصناف هستند. آنها كه طي بازه زماني دو ماهه اسفند 98 و فروردين 99 - ماه‌هاي ابتدايي شيوع كرونا- با ضررهاي هنگفت مواجه شدند، پس از اين بازه دوماهه نيز وضع اقتصادي بسياري‌شان متاثر از وضعيتي ملي، بهبود نيافت و در اين شرايط همچنان ناچارند براي گذران شرايط به فعاليت‌شان ادامه دهند و از اين روي بسياري از آنها زير بار تعطيلي نمي‌روند. شركت‌هاي خصوصي نيز در همين زمره قرار مي‌گيرند. ازسويي پيش‌بيني‌هاي امنيتي نشان مي‌دهد كه تركيب كرونا و شرايط اقتصادي، مي‌تواند به نوعي تهديد خطرناك براي جامعه تبديل شود و اين ادله باعث شده كه ستاد مديريت كرونا از تعطيلي كامل شهرها اجتناب كند. پرسش اما اينجاست كه چرا همين تعطيلي نصفه و نيمه، اجرايي نمي‌شود و ستاد كرونا به‌خصوص حالا با همكاري قرارگاه فرماندهي زيرنظر وزير كشور و ديگر مقامات امنيتي دولت كه از همكاري نيروهاي انتظامي و بسيج و ... نيز برخوردار است، نمي‌تواند آن‌طور كه بعضا در جريان اعتراضات سياسي و معيشتي اين چندسال اخير شاهد بوديم، دست به كار شده و مانع از ادامه فعاليت غيرقانوني شود. اينكه قوه قهريه دولت به عنوان بخشي از اختياراتي كه ازقضا براي چنين شرايطي ازجانب شهروندان در اختيارش قرار گرفته، حالا كه بايد استفاده نمي‌شود و نيز اينكه چرا در مسير اولويت‌بخشي به سلامت هيچ نهادي مسووليت خود را به درستي انجام نمي‌دهد و ابزارهاي نظارتي را به درستي استفاده نمي‌كند؟ علاوه بر اين، آيا به واقع هزينه تعطيلي دو هفته‌اي تهران با جمعيت قريب به ۱۲ ميليون نفر كه آمار بيش از نيمي از ابتلا و مرگ و مير به آن اختصاص دارد، بيش از هزينه‌اي است كه امروز مردم و كادر درمان و سيستم سلامت با مرگ و مستهلك شدن مي‌پردازند؟!