چرا كشورهاي همسايه مي‌توانند و ما نمي‌توانيم؟
ايران بي‌نصيب از ميزباني مسابقات بزرگ
علي ولي‌اللهي
طبق اعلام اي‌اف‌سي كشورهاي ايران، هند، قطر، عربستان و ازبكستان به مرحله بعدي رقابت براي كسب ميزباني جام ملت‌هاي آسيا راه يافتند. در بين 5 كشور باقي‌مانده اگر بخواهيم واقع‌بينانه نگاه كنيم كشور ما هيچ شانسي براي رسيدن به ميزباني ندارد. با اين حال نااميد هم نيستيم. همه مي‌دانيم گرفتن ميزباني يك تورنمنت معتبر چقدر مي‌تواند به رشد كشورمان در زمينه‌هاي مختلف از جمله زيرساخت‌هاي ورزشي و اقتصادي كمك كند. در شماره‌هاي قبل‌تر روزنامه «اعتماد» به تاثير ميزباني روي توليد ناخالص داخلي كشورها اشاره كرديم.كشور ما در شرايطي براي ميزباني رقابت‌هاي جام ملت‌هاي آسيا تلاش مي‌كند كه كشورهاي همجوار ما تقريبا هر روز ميزبان يك رويداد بزرگ هستند. چند سال قبل وقتي مي‌خواستيم از اين بنويسيم كه چرا كشورما نمي‌تواند ميزبان تيم‌ها و ورزشكاران بزرگ رشته‌هاي مختلف ورزشي باشد، خودمان را با كشورهاي بزرگ نظير امريكا يا آلمان يا فرانسه مقايسه مي‌كرديم. در آن دوران هر چقدر هم تاكيد مي‌كرديم كه ما نيز مي‌توانيم ميزبان باشيم شايد ته دلمان مي‌گفتيم آلمان كجا ما كجا! حالا شرايط فرق كرده. ميزباني‌هاي مهم و پولساز درست بيخ گوش‌مان هستند. همين حالا كه شما در حال خواندن اين متن هستيد در كشور تركيه مرحله چهاردهم مسابقات فرمول يك در حال برگزاري است. اهل فن مي‌دانند ميزباني از يك رقابت فرمول يك به چه معناست. تركيه سال گذشته فينال ليگ اروپا را هم ميزباني كرد. فقط تركيه نيست. همسايه ترك‌ها يعني آذربايجان هم پيست فرمول يك دارد. اين كشور كه حالا به نوعي جنگ‌زده هم هست فعلا جزو ميزبانان يورو ۲۰۲۱ است و بازي‌هاي گروه يك را ميزباني خواهد كرد. در جنوب كشور و در كشورهاي حوزه خليج فارس هم انواع و اقسام رقابت‌ها جريان دارد. مراحل بعدي فرمول يك در پيست‌هاي بحرين و ابوظبي برگزار مي‌شود. در ماه‌هاي قبل مسابقات معتبر و پردرآمد يو‌اف‌سي در امارات برگزار شد. قطر كه ميزبان جام جهاني است و مسابقات جام جهاني دووميداني را هم سال گذشته برگزار كرد. كشور عربستان هم ميزبان مسابقات مشت‌زني بود و چند تا از بازي‌هاي سوپرجام ليگ‌هاي معتبر اروپايي را هم ميزباني مي‌كند. همان‌طور كه گفته شد همه اينها در نزديكي ما اتفاق مي‌افتد. ديگر بحث مقايسه با كشورهاي پيشرفته و بزرگ از نظر اقتصادي نيست. بحث مقايسه ايران با كشورهايي نظير بحرين و آذربايجان است. به هيچ عنوان قصدمان كوچك شمردن كشورهايي كه نام برديم نيست. بحث سر اين است كه ايران چه چيزي از آذربايجان و بحرين كم دارد كه نمي‌تواند در اين زمينه‌ها سرمايه‌گذاري كند؟ از عربستان و تركيه چطور؟ مگر آنها شاخ فيل را شكستند كه ما نمي‌توانيم؟ همزماني عجيبي است. درست در روزهايي كه اكثر رسانه‌هاي داخلي تلاش فدراسيون فوتبال ايران براي رسيدن به ميزباني جام ملت‌هاي آسيا را به سخره مي‌گيرند و آن را تلاشي در جهت فرافكني افكار عمومي مي‌دانند، تيم‌هاي فراري و مرسدس و ردبول با حضور هميلتون و فرشتاپن و سايرين در تركيه مشغول انجام مسابقاتي هستند كه چشم دنيا را به خودش خيره كرده است. مردم تركيه ميزبان راننده‌اي هستند كه تمام ركوردهاي افسانه‌اي فرمول يك را جابه‌جا كرده. درآمد و اعتباري كه كشور تركيه از اين راه به دست مي‌آورد بسيار حائز اهميت است. برخي ميزباني نگرفتن ايران را به مسائل سياسي و اجتماعي نسبت مي‌دهند. از آزاد نبودن استعمال مشروبات الكلي و ممنوع بودن ورود زنان به استاديوم مي‌گويند. شايد اينها يكي از مسائلي باشد كه هنگام گرفتن ميزباني بايد به آنها توجه كنيم ولي در حال حاضر اين چيزها به مشكلات واقعي كشورمان در گرفتن ميزباني تورنمنت‌هاي مهم ورزشي حتي نزديك هم نيست. شايد هر وقت استاديوم‌هاي فوتبال مدرن شدند و چمن درست و حسابي داشتند شايد وقتي يك پيست فرمول يك تميز در كشور راه‌اندازي شد، شايد وقتي راه‌اندازي زيرساخت‌هاي مسابقات مشت‌زني حرفه‌اي در دستور كار قرار گرفت و شايد وقتي تفكر بسياري از سياست‌گذاران و مديران و سرمايه‌گذاران تغيير كرد بتوانيم به آن مسائل هم فكر كنيم. وقتي در مورد امكانات حرف مي‌زنيم بحث سر هزينه‌هاي بي‌بازگشت نيست. اتفاقا اين به بيزينس و درآمدزايي برمي‌گردد. ساختن استاديوم‌هاي مدرن هم از لحاظ مادي و هم از لحاظ معنوي عوايد فراواني دارد. برگزاري يك رقابت مهم بين‌المللي از نظر اقتصادي، سياسي و اجتماعي كمك بسياري به كشور مي‌كند. اما معلوم نيست چرا در تمام اين سال‌ها گوش آنهايي كه بايد در اين رابطه شنوا باشد حكايت در و دروازه بوده است. بسياري از ايراني‌ها هنگام برگزاري مسابقات مهم كه در اطراف كشور برگزار مي‌شود عزم‌شان را جزم مي‌كنند كه هر طور شده آن مسابقه را از نزديك ببينند. خيلي از ايراني‌ها فينال سوپركاپ اروپا بين چلسي و آرسنال در تركيه را از نزديك ديدند. خيلي از ايراني‌ها براي تماشاي بازي‌هاي يورو ۲۰۲۱ در آذربايجان برنامه مي‌ريزند و از همه بزرگ‌تر خيلي از فوتبال‌دوستان ايراني از دو، سه سال قبل مشغول تدارك سفر به قطر براي ديدن بازي‌هاي جام جهاني ۲۰۲۲ هستند.
همه آنها هنگام سفر به كشورهاي اطراف حتما از خودشان سوال مي‌كنند كه چرا ما هميشه بايد اين همه راه بياييم تا يك مسابقه فوتبال بزرگ ببينيم؟ آنها در خيابان‌هاي تركيه و آذربايجان قدم مي‌زنند و تفاوت چنداني با خيابان‌هاي تهران پيدا نمي‌كنند. مردمان آنجا را بسيار شبيه به خود مي‌بينند. امكانات و زيرساخت‌هاي شهري را هم همين طور. تنها چيزي كه نمي‌توانند متوجه شوند اين است كه چرا آنها مي‌توانند و ما نمي‌توانيم!