آخرين رييس جمهور
نوشته فرهاد والي
او در پاسخ يك خبرنگار خانم غربي درباره محدوديت‌هاي مذهبي گفت، اين مسائل در اينجا وجود ندارد.
محمد بن سلمان از زمان روي كار آمدنش چند سياست را دنبال كرد، نخست اينكه كوشش كرد تا با اسراييل عليه ايران متحد شود و با ايران سطح تنش را به طور دايم بالا نگه دارد، دوم اينكه با رهبران جهان و چهره‌هاي مطرح فرهنگ و هنر رابطه برقرار كند، سوم اينكه اصلاحات اجتماعي را به شكلي واقعي در عربستان انجام دهد اما چندين برابر اين اصلاحات روي آن پروپاگاندا راه بيندازد به همين دليل اصلاحاتي مانند امكان رانندگي زنان در عربستان ايجاد شده است، برگزاري كنسرت موسيقي در عربستان كه ممنوع بود، ممنوعيتش لغو شده است، زنان عربستان حق ورود به استاديوم ورزشي پيدا كرده‌اند، برخي قوانين قيموميت مردان بر زنان كاهش يافته است با اين همه تقريبا تمام زنان يا فعالين اجتماعي كه طرفدار همين آزادي‌ها هستند يا مخالفان سياسي محمد بن سلمان زنداني‌اند. در واقع اصلاحات از بالا در حال اتفاق افتادن است و عربستان روي آن به طور جدي مانور مي‌دهد.
دو هفته بعد از آن كنفرانس واقعيت خودش را نشان داد، بن سلمان از همان هتل براي حبس افراد بلندپايه و محافظه‌كار خانواده سعودي استفاده كرد. اين كار با بهانه مبارزه با فساد انجام شد. ناظران بين‌المللي گفتند باور اينكه مقامي كه يك قايق مجلل 500 ميليون دلاري و شاتويي در فرانسه دارد و خريدهاي ميليارد دلاري آثار هنري مي‌كند، منشا مبارزه با فساد باشد، سخت است. 10 سال پيش از اين رسيدن او به اين مقام غيرممكن به نظر مي‌رسيد. او يك شاهزاده از همسر سوم يك شاهزاده ديگر بود. پسر عمو‌هاي او بسيار متمول‌تر، باسوادتر و پر نفوذتر از او بودند و به او مثل صدها نوه جوان ديگر آل سعود به عنوان نخودي مي‌نگريستند.
نكته مهم در اين مورد رقابت عربستان با ايران در اين اصلاحات است. دركشوري مثل ايران اگر زنان بتوانند به استاديوم فوتبال بروند 10 هزار نفر به استاديوم مي‌روند درحالي كه در عربستان براساس عكس‌هاي منتشر شده تعداد زناني كه به استاديوم مي‌روند به چهل، پنجاه نفر هم نمي‌رسند. در واقع عربستان كه سال‌ها به خاطر نقض حقوق زنان هميشه زير فشار جهاني بود، مي‌خواهد بگويد كشوري آزادتر از ايران براي زنان است به خصوص اينكه قصد دارد نشان بدهد اسلام سني كه افرادي مثل ژنرال‌متيس آن را نشانه اسلام صلح مي‌دانند، اسلامي است نرم و اسلام شيعه اسلامي است خشن و طرفدار تروريسم و حتي از همين طريق تمام سابقه 20ساله القاعده و داعش كه با پول و برنامه عربستان سعودي ايجاد شده را گردن ايران بيندازند و تصور كنند كه حكومت ايران در شرايط و تحريم زمينه مقابله با اين طرز فكر را ندارد.
نيويورك تايمز مي‌نويسد، بن سلمان براي رسيدن به مقاصدش به جنگ با همه پرداخت، پادشاهي اجدادش را به جنگ يمن كشاند. او با تغييرات اساسي اقتصاد، جذب مديران وال استريت، هاليوود و سيليكن ولي، ربودن نخست‌وزير لبنان و ايجاد پيوند محكم با دونالد ترامپ و دامادش جرد كوشنر كه يك يهودي ارتدوكس است هر بار ناظران را شوكه كرد. در زمينه سياست داخلي، او روحانيون وهابي را دفع كرده، سالن‌هاي سينما و مكان‌هاي كنسرت باز كرده و سنت‌هاي زيادي را شكسته است. بن سلمان اعضاي خانواده سلطنتي از جمله مادرش را حبس و يك اقتدارگرايي تكنولوژيكي ايجاد كرده است. از اين طريق جاسوسان او مكالمات تلفني مردم را شنود مي‌كنند و در شبكه‌هاي اجتماعي حضور دارند. او دستور قتل وحشتناك روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست جمال خاشقچي را داد كه جهان را بار ديگر شوكه كرد. بن سلمان با تكيه به نسل جديد تكنوكرات سعودي به پايگاه سنتي خاندان سعودي پشت كرده و مي‌خواهد به اهداف بلندپروازانه‌اي همچون تبديل شدن به يك قطب اقتصادي، سياسي و فرهنگي، رهبري دنياي اسلام را به عهده بگيرد.
طبيعتا اين رفتار براي يك رييس‌جمهور دمكرات قابل تحمل نيست. چشم‌پوشي از جنايات اين جوان جاه‌طلب و اقداماتي كه در آينده نزديك و دور مي‌تواند منافع دراز‌مدت ايالات متحده و متحدانش را به خطر بيندازد براي يك رييس‌جمهور عاقبت‌انديش ممكن نيست. از اين روي به نحوي موفقيت و سرنوشت محمد بن سلمان به آينده خانواده ترامپ بستگي دارد.
جمال خاشقچي (Jamal Khashoggi)
جمال خاشقچي يكي از قربانيان دولت ترامپ است. او كه پس از نمايش‌هاي اصلاح‌طلبانه محمد بن سلمان و نمايش‌هاي مبارزه با فساد او كه موجب دستگيري چند ده شاهزاده سعودي شد طي مقالات متعددي در « واشنگتن‌پست» كوشش كرده بود تا اين بازي‌هاي نمايشي وليعهد سعودي را افشا كند با اقدامي وحشيانه و حيرت‌انگيز كشته شد. دولت عربستان سعودي او را فريب داد و به بهانه اينكه او بدون هيچ مشكلي مي‌تواند به سفارت عربستان در تركيه برود و مدارك خودش را براي ازدواج با نامزدش خديجه چنگيز بگيرد او را به داخل سفارت عربستان كشاند و در فاصله 3 تا 5 دقيقه او را كشتند، تكه‌تكه كردند و اجزاي بدنش را به عربستان سعودي برده و بقاياي بدنش را در اسيد نابود كردند. انجام دادن چنين عملياتي حتي در داخل وزارت امنيت عربستان سعودي هم احمقانه است، چه رسد به اجراي آن در يك كشور خارجي. با وجود دقت در انجام عمليات، سازمان امنيت تركيه تمام مدارك و مكالمات مربوط به عمليات را به‌دست آورد و سازمان اطلاعات مركزي (سي‌آي‌اي) رسما اعلام كرد كه جمال خاشقچي توسط ماموران عربستان به دستور محمد بن سلمان كشته شده است. دونالد ترامپ و جرد كوشنر تمام تلاش خود را به كار بردند تا مانع اجراي هر نوع عدالتي در اين مورد شوند.
جمال خاشقچي در سال 1958 در مدينه به دنيا آمد، كارش را با روزنامه‌نگاري آغاز كرد و علاوه بر كار روزنامه‌نگاري آزاد زماني سردبير روزنامه اصلاح‌طلب الوطن در عربستان بود. او مدتي مشاور شاهزاده پرقدرت عربستان يعني تركي الفيصل بود. تركي الفيصل مدت‌ها سفير عربستان در لندن و واشنگتن بود. خانواده خاشقچي خانواده مهم و معتبري است، نبيلا خاشقچي بازيگر و روزنامه‌نگار امريكايي دختر عموي اوست، دودي الفايد تهيه‌كننده فيلم مصري و معشوق پرنسس ديانا كه در هنگام تصادف با پرنسس انگليسي كشته شد پسر عمه اوست، عدنان قاشقچي بازرگان و دلال اسلحه كه در ماجراي ايران كنترا(مك فارلين) از دلالان اسلحه براي ايران بود، عموي او بود و سميرا خاشقچي نويسنده و روزنامه‌نگار اهل سعودي عمه ديگر او بود.
جمال خاشقچي، محمد پدرش و عدنان عمويش از نزديكان خانواده سلطنتي سعودي به‌شمار مي‌آمدند. او كه همچون حسنين هيكل خبرنگاري بسيار معتبر در سعودي محسوب مي‌شد در سال 2016 در يك سخنراني از روي كار آمدن ترامپ انتقاد كرد، دولت سعودي مدتي بعد اظهارات او را شخصي دانست. جمال از كشور خارج شد و همزمان با رشد و قدرت گرفتن محمد بن سلمان به سخنگوي اصلي اپوزيسيون سعودي تبديل شد. او كه در نظر داشت بزرگ‌ترين رسانه عربي را عليه محمد‌بن‌سلمان تشكيل دهد، بعد از دريافت امان از حكومت سعودي براي انجام كارهاي ازدواج به سفارت عربستان در تركيه مراجعه كرد اما چند دقيقه پس از مراجعه در روز دوم اكتبر 2018 توسط نيروهاي امنيتي سعودي تكه تكه شد و بقاياي جسدش نيز به عربستان برده شد. جف بزوس و برخي ديگر در حمايت او عليه عربستان موضع گرفتند. با حمايت ترامپ از محمد بن سلمان ماجراي لينچ كردن جمال خاشقچي محو شد.
جمال خاشقچي در سياست خاورميانه‌اي ترامپ كه توسط جرد كوشنر و محمد بن سلمان پيش برده مي‌شد يك مزاحم جدي بود. عربستان داشت با دو عمل نمايشي اصلاحات اجتماعي و مبارزه با فساد كه هر دو بعد از مدت كوتاهي متوقف شدند، كوشش مي‌كرد تا نقش عربستان را در راه‌انداختن القاعده و داعش و ايجاد ناامني و تبديل پاكستان، افغانستان،كشورهاي خليج فارس، چچن، سوريه وعراق به منطقه‌اي كه گروه‌هاي خشن، تروريست و تندروي وهابي بر آن حاكميت داشته باشند به گردن ايران بيندازند، تا هم تمام توافق‌هاي ايران و امريكا در دوره اوباما را زير سوال ببرند و هم با نزديكي عربستان و اسراييل هژموني عربستان در خاورميانه را ايجاد كنند. لينچ كردن جمال خاشقچي چنين كاركردي براي عربستان داشت.
پس از كشته شدن خاشقچي بسياري رسانه‌ها، دولت تركيه و واشنگتن‌پست و جف بزوس مدير و مالك واشنگتن پست سعي كردند كه حقيقت را بيان كنند. دولت عربستان ابتدا اعلام كرد جمال خاشقچي سفارت را به سلامت ترك كرده است اما با فاش شدن اسناد توسط دولت تركيه پس از گذشت حدود يك سال از حادثه در روز چهارشنبه ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۹ محمد بن سلمان وليعهد عربستان سعودي در مصاحبه با راديو سراسري امريكا پي‌بي‌اس با قبول كردن مسووليت قتل خاشقچي گفت كه اين قتل توسط مجموعه زير نظر او انجام شده و تمامي مسووليت اين كار را مي‌پذيرد اما در عين حال ادعا كرده كه قتل او با اطلاع قبلي او انجام نشده است.
دونالد ترامپ بعد از اينكه كنگره امريكا عليه عربستان و قتل خاشقچي توسط آنان موضع گرفت به تنها چيزي كه توجه كرد، قرارداد امريكا و عربستان بود. او گفت:«فشار به آنها چه نفعي دارد؟ كاري كنم كه ۱۱۰ ميليارد دلار سرمايه‌گذاري آنها از كشور خارج و به چين و روسيه‌اي برود كه پول دارند؟» ترامپ كه همه اتفاقات سياسي را با خوب و بد توضيح مي‌دهد، گفت:«مساله خاشقچي غم‌انگيز و بد است. از شنيدن اخبار در مورد آن خوشحال نمي‌شوم. نمي‌توان اجازه وقوع چنين اتفاق بدي را براي خبرنگار يا هر كس ديگري داد. مردم ديده‌اند او وارد كنسولگري شده اما خارج نشده است.» ماجراي غم‌انگيز جمال خاشقچي مانند بسياري اتفاقات دوره دونالد ترامپ زير انبوه حوادث و اتفاقات ديگري كه كارآموز كاخ سفيد هر روز خلق مي‌كرد، دفن شد. روز دهم سپتامبر 2020 مجله رولينگ استونز فاش كرد كه ترامپ به باب وودورت نويسنده گفته است كه او پس از اشتباه محمد بن سلمان در ماجراي خاشقچي او را از غرق شدن نجات دادم. او گفته بود اين كار را براي اينكه به آنها اسلحه بفروشيم، كردم.
جف بزوس ( Jeff Bezos )
مدير عامل شركت آمازون و مالك واشنگتن پست، درگيري‌هاي زيادي با ترامپ داشت. واشنگتن‌پست به طور معمول و دايم عليه ترامپ مطلب منتشر مي‌كرد. شايد واشنگتن‌پست يكي از فعال‌ترين نشريات امريكايي بود كه عليه دونالد ترامپ به طور مرتب مقاله و خبر منتشر مي‌كرد. ترامپ كه از همان ابتدا رسانه‌ها را به طور عمومي به عنوان دشمن خطاب مي‌كرد، بارها اعلام كرد كه «رسانه‌ها به جاي سازنده بودن مخربند.» انگار ترامپ اولين بار بود كه روزنامه‌هاي امريكايي را مي‌ديد يا يادش رفته بود كه سال‌ها قبل رسانه‌هاي امريكايي ريچارد نيكسون را سرنگون كردند. جف بيزوس در پاسخ به ترامپ گفت كه «دخالت دونالد ترامپ در روند فعاليت رسانه‌ها را اساسا نمي‌پسندد.»
البته جف بيزوس بسيار خشمگين‌تر از اين بود چراكه مدتي قبل نويسنده آن جمال خاشقچي عليه محمد‌بن‌سلمان مي‌نوشت. پس از قتل خاشقچي در سفارت عربستان در تركيه جف بزوس از افرادي بود كه به طور جدي پيگير قتل او بود و حتي در مراسمي كه در اولين سالگرد مرگ او در تركيه برگزار شد، شركت كرد و خديجه چنگيز پارتنر خاشقچي را تسلي داد. جف‌بزوس از مخالفان جدي محمد بن سلمان و از اشخاص پيگير در مورد قتل جمال خاشقچي بود.
بعد از پيگيري‌هاي جدي مدير واشنگتن پست و آمازون، محمد بن سلمان دو شركت اسراييلي جاسوسي خصوصي را استخدام كرد تا موبايل شخصي جف بزوس را هك كنند، آنها عكس‌هاي معشوقه او را هك كردند و چت خصوصي سكسي او را نيز به دست آوردند، چت خصوصي كه نشان مي‌داد جف بزوس با معشوقش رابطه جنسي دارد. آنها جف بزوس را تهديد كردند كه اگر در مورد خاشقچي ساكت نماند عكس‌هاي معشوقه او و چت‌هاي خصوصي او را منتشر مي‌كنند، جف بزوس هم اعلام كرد هر كاري مي‌خواهيد بكنيد.