دلبستگي ايمن
كليد رشد سالم كودك
مريم قديمي
دلبستگي يا پيوند عاطفي يكي از نيازهاي غريزي و بيولوژيك ما انسان‌هاست به گونه‌اي كه اين ارتباط را با افراد خاص زندگي خود برقرار مي كنيم و از تعامل با آنان احساس نشاط و شادماني داريم و در هنگام بروز مشكلات و استرس و ناراحتي‌ها از اينكه آنها را در كنار خود داريم احساس امنيت و آرامش مي‌كنيم و همچنين در مورد كودكان هم به ارتباط عاطفي عميقي كه بين نوزاد با مادر يا مراقب اوليه است گفته مي‌شود.
دلبستگي كودك از چه زماني شروع مي شود و وجود پيوند عاطفي عميق نوزاد با مادر يا فقدان اين ارتباط منجر به چه رفتارها و اختلالاتي به هنگام بزرگسالي در او مي شود؟
دلبسته شدن كودك به مادرش از نخستين روزهاي زندگي‌اش شروع مي‌شود و مبناي محكمي را براي رشد او فراهم مي‌آورد به اين نوع دلبستگي كه ابتدايي‌ترين و مهم‌ترين نوع دلبستگي است و پايه و اساس همه روابط بعدي كودك را شكل مي‌دهد دلبستگي ايمن مي‌گويند.
زماني كه مادر به نيازهاي عاطفي و جسماني كودك از جمله گرسنگي، مشكلات دفع يا در آغوش گرفتن و محبت كردن و توجه كردن پاسخ درست و مناسبي مي‌دهد اولين تجربيات او در اين دنيا خوشايند و آرامش‌بخش خواهد بود و دلبستگي ايمن ايجاد و پررنگ مي‌شود، رعايت هميشگي اين الگو توسط مادر باعث مي‌شود دنيا را مكاني امن و قابل اعتماد ببينند چون اين احساس امنيت را از مادر خود كه خاستگاه امني براي او بوده است دريافت كرده بنابراين در ارتباطات اجتماعي‌اش بسيار قوي و مثبت عمل خواهند كرد، نسبت به روابط خود احساس رضايت دارند، شادتر و مهربان‌تر هستند، عزت نفس بالايي دارند، از نظر اجتماعي شايسته‌تر هستند، ارتباط بلندمدت‌تر و متعهدانه‌تري دارند و همچنين ارتباط بهتري با والدين و خواهر و برادر و دوستان‌شان دارند، از هوش هيجاني بالايي برخوردار هستند، در مدرسه عملكرد بهتري دارند، از لحاظ جسمي سالم‌تر هستند، منطقي‌تر و متفكرانه‌تر هستند و بالغانه‌تر عمل مي‌كنند. ولي اگر مادر به نيازهاي كودك پاسخ مناسبي ندهد و گاهي بي‌اعتنايي رخ بدهد كودك تحت‌تاثير فقر دلبستگي قرار مي‌گيرد و فقدان رابطه عميق مي‌تواند رنج‌هاي زيادي را در او برانگيزد و اگر اضطراب ناشي از آن توسط مادر يا مراقب اوليه مديريت نشود ديد كودك نسبت به دنيا همراه با بدبيني است و جهان را مكاني ناامن مي‌بيند و دلبستگي ناايمن شكل مي‌گيرد و آثار مخربي را در سال‌هاي آينده برايش به وجود مي‌آورد و او را مستعد ابتلا به انواع مشكلات رواني، اضطراب، ضعف‌هاي شخصيتي و رفتاري و افسردگي مي‌كند.
كارهاي لازم براي شكل‌دهي دلبستگي ايمن:
حضور كامل و باكيفيت در كنار كودك داشته باشيد
نسبت به نيازهاي كودك مسوول و باثبات باشيد
با لحني گرم و آرام‌بخش صحبت كنيد
در زمان پريشاني كودك با او همدلي داشته باشيد
بيشتر مواقع كودك را لمس كنيد
به صورت منظم تماس چشمي برقرار كنيد
به صورت مخفيانه از كودك خود جدا نشويد
و نكته آخر؛ مهم‌ترين عاملي كه در سبك دلبستگي ايمن كودك نقش دارد شيوه ارتباط او با مادر يا مراقب اوليه است، ميزان ابراز محبت به كودك و توجه به نيازهاي اوليه و برآورده كردن آنها و كيفيت حضور مادر در دو سال اول زندگي است، چرا كه دلبستگي در كودكان زير دو سال بسيار حايز اهميت است پس با شيوه‌هاي صحيح فرزندپروري و تربيت كودكان در سنين مختلف آگاهي پيدا كنيد و دنيايي زيباتر و آينده‌اي بهتر براي فرزندتان رقم بزنيد. روانشناس باليني