جنگ كره و بمب اتم
مرتضي ميرحسيني
امريكا در جنگ كره از سلاح هسته‌اي استفاده نكرد اما احتمال استفاده از آن در تمام آن دوره حدودا 3 ساله وجود داشت. به‌ويژه بعد از آنكه چيني‌ها به پشتيباني از نيروهاي كره‌شمالي قدم به جنگ گذاشتند، امريكا و متحدانش را عقب زدند و ميان دو طرف درگير، موازنه ايجاد كردند. 30 نوامبر 1950 هري ترومن، رييس‌جمهور امريكا در مواجهه با سيل سوالات خبرنگاران از يك «شايد» سخن گفت و تقريبا به‌صراحت بحث استفاده از بمب اتمي را پيش كشيد. از آنجا كه كار جنگ گره خورده و پيش‌بيني‌هاي اوليه امريكا غلط از آب درآمده بود، ترومن در سخنانش از ضرورت‌هاي تازه منطبق با شرايط جديد سخن گفت.
جك دوئرتي از روزنامه نيويورك ديلي‌نيوز پرسيد:
- آيا اين ضرورت تازه، شامل به‌كارگيري بمب اتمي هم خواهد بود؟
و ترومن جواب داد:
- شامل هر سلاحي كه دراختيار داريم.
پاول ليچ از روزنامه شيكاگو ديلي‌نيوز گفت:
- آقاي رييس‌جمهور، آيا اين عبارت «هر سلاحي كه دراختيار داريم» يعني اينكه استفاده از بمب اتمي جدي است؟
ترومن اين‌بار با صراحت و تفصيل بيشتر پاسخ داد:
- استفاده از آن هميشه يكي از مباحث جدي ماست. خودم شخصا دلم نمي‌خواهد از آن استفاده شود كه سلاح وحشتناكي است و نبايد ضد بي‌گناهان به كار برود؛ زنان و مردان و كودكان بي‌گناهي كه در تجاوز چين نقشي نداشته‌اند.
چند سوال بعدي ربطي به جنگ كره و بمب اتمي نداشت تا اينكه ميريام اسميت از خبرگزاري يونايتدپرس دوباره با سوالش، رييس‌جمهور امريكا و نشست خبري را به سمت بحث استفاده از سلاح هسته‌اي برد. او پرسيد:
- آيا ما منظورتان را درست فهميديم؟ كه داريد جدا از به‌كارگيري سلاح اتمي صحبت مي‌كنيد؟
- هميشه جدي بوده اسميت! اين بمب يكي از سلاح‌هاي ماست.
رابرت ديكسون از خبرگزاري اينترناشيونال‌نيوز سرويس دنباله حرف اسميت را گرفت و پرسيد:
- آقاي رييس‌جمهور، منظورتان از اين حرف، استفاده از اين سلاح براي حمله به اهداف نظامي و غيرنظامي است؟
ترومن كه گويا احساس مي‌كرد گير افتاده، به اميد ختم بحث گفت:
- در اين مورد كارشناسان و فرماندهان نظامي تصميم مي‌گيرند.
از آنجا كه فقط 5 سال از پايان جنگ دوم جهاني مي‌گذشت و هنوز از زخم‌هاي هيروشيما و ناكازاكي خون مي‌چكيد، انتشار سخنان ترومن موجي از وحشت نه فقط در شرق آسيا كه حتي ميان متحدان امريكا در جنگ كره ايجاد كرد. آنچه به اين وحشت دامن مي‌زد اين واقعيت بود كه در جنگ دوم جهاني هم همين ترومن - بعد از مرگ روزولت - دستور نهايي بمباران اتمي ژاپن را صادر كرده بود و به نظر خيلي‌ها بعيد نبود دوباره چنين كند. البته امريكا در جنگ كره، سلاح اتمي به كار نبرد و جنگ هم در بن‌بست، بدون نتيجه‌اي مشخص به پايان رسيد. كشور كره ميان دو دولت شمالي و جنوبي تقسيم شد و كمونيست‌ها در نيمه شمالي قدرت‌شان را حفظ كردند. اما حرف‌هاي ترومن دموكرات، بعدها در شرايط و مقاطع مختلف از دهان رييس‌جمهورهاي ديگر امريكا هم، چه دموكرات و چه جمهوري‌خواه، فقط شايد با تفاوت‌هايي در لحن شنيده شد: «اميدواريم مجبور به استفاده از سلاح هسته‌اي نشويم، ولي اين يكي از گزينه‌هاي ماست.»