نخست‌وزير بريتانيا براي تمديد توافق تجاري با اروپا شخصا وارد عمل شد
ورود تمام قد بوريس به بحران برگزيت
ترجمه: هديه عابدي
با نزديك شدن به پايان دوره انتقالي خروج انگليس از اتحاديه اروپا (برگزيت)، بوريس جانسون نخست‌وزير انگليس تصميم گرفته شخصا كنترل مذاكرات را بر عهده گيرد. در حالي كه مذاكره‌كنندگان به بن‌بست رسيده‌اند و توافق تجاري قبلي ميان انگليس و اروپا تنها تا 31 دسامبر اعتبار دارد، بوريس جانسون اميدوار است بتواند با رهبران اروپا به توافق تجاري جديدي برسد كه جايگزين توافق قبلي شود. اكنون زمان براي برگزيت رو به اتمام است اما هنوز اختلافات بسياري در مورد آن وجود دارد. بوريس جانسون روز دوشنبه شخصا كنترل مذاكرات برگزيت را برعهده گرفت و اعلام كرد اواخر اين هفته به شهر بروكسل سفر مي‌كند تا آخرين تلاش‌هاي خود را براي انعقاد يك قرارداد تجاري جديد با اتحاديه اروپا انجام دهد.
جانسون پس از يك مكالمه تلفني 90 دقيقه‌اي با اورزولا فوندرلاين، رييس كميسيون اروپا تصميم خود را اعلام كرد. پس از 11 ماه مذاكرات سنگين، به نظر مي‌رسد تنها ديدار حضوري رهبران سياسي بتواند موجب ايجاد پيشرفت غيرمنتظره‌اي در روند تصميم‌گيري شود. جانسون و فوندرلاين در بيانيه‌اي اعلام كردند: «به اين نتيجه رسيديم كه شرايط نهايي كردن توافق وجود ندارد.» اين دو مقام ارشد از مذاكره‌كنندگان خود خواسته‌اند «خلاصه‌اي از اختلافات باقيمانده تهيه كنند تا در روزهاي آينده در نشست حضوري بروكسل به بررسي آنها بپردازند.»
به گفته آنها اصلي‌ترين اختلافات مربوط به حق ماهيگيري و كمك‌هاي دولتي و رقابت عادلانه در صنعت بود؛ موضوعاتي كه هر دو طرف از همان ابتدا با آن مشكل داشتند. تحليلگران از اينكه جانسون شخصا زمام امور را به دست مي‌گيرد، استقبال كرده‌اند. وي زماني اين تصميم را گرفت كه چندين روز مذاكره فشرده نيز نتوانست دردي را دوا كند. با نزديك شدن به 31 دسامبر و عزم لندن براي انعقاد يك توافق جديد، برخي نگران اين هستند كه مبادا مذاكرات به نتيجه نرسد و روابط انگلستان با 27 كشور اروپا دستخوش تغيير شود. مجتبي رحمان، يكي از تحليلگران بخش مشاوره سياسي «گروه اوراسيا» در اين باره مي‌گويد: «اگر ديگر هيچ اميدي وجود نداشت، آيا باز هم بوريس جانسون به بروكسل سفر مي‌كرد؟» وي افزود: «اين تصميم يا براي رسيدن به يك توافق نهايي است يا آخرين تلاش براي اثبات اينكه هر دو طرف بسيار سعي كردند تا به توافقي برسند كه نهايتا دور از دسترس بود.»
به گفته او اگر گفت‌وگوي جانسون و فوندرلاين نيز نتواند اين بن‌بست را از بين ببرد، استراتژي انگلستان اين خواهد بود كه موضوع را در دستور كار سران كشورهاي عضو اتحاديه اروپا قرار دهد كه قرار است همگي روز پنجشنبه در بروكسل گرد هم بيايند. اين نشان‌دهنده آن است كه مذاكره‌كنندگان در حد توان خود به موفقيت رسيده‌اند، اما انگيزه سياسي جديدي نياز است تا وضعيت را از حالت بن‌بست خارج كند. اما رحمان هشدار مي‌دهد كه اگر بريتانيا بخواهد از اين فرصت براي از بين بردن وحدت اتحاديه اروپا استفاده كند، نتيجه معكوس خواهد گرفت.
انگلستان در ماه ژانويه سال جاري ميلادي از اتحاديه اروپا خارج شد، اما هنوز تغيير چنداني صورت نگرفته است، چراكه اين كشور تا پايان سال همچنان با قوانين تجاري اتحاديه جلو مي‌رود. قرار بود اين توافق به لندن و بروكسل فرصت دهد تا توافقنامه تجاري بلندمدتي تنظيم كنند.
عدم دستيابي به توافق مشترك موجب مي‌شود كه صدمات وارد شده پس از شيوع ويروس كرونا در هر دو سوي كانال مانش افزايش يابد. اما پيامدهاي اين اتفاق به مراتب براي انگليس بيشتر خواهد بود، چراكه در نتيجه اين امر، موانع جديدي در تجارت لندن با بزرگ‌ترين شريكش يعني اتحاديه اروپا به وجود مي‌آيد و بين انگليس و امريكا نيز اختلاف مي‌افتد.
حتي اگر توافق امضا شود، باز هم در گذرگاه‌هاي مرزي، بررسي بيشتري روي اجناس صورت خواهد گرفت. بريتانيايي‌ها مي‌خواهند بيشتر اين بررسي و كنترل تا شش ماه آينده انجام تا اخلال در تجارت تا حد ممكن محدود شود. دفتر نخست‌وزيري انگلستان، روز دوشنبه تاييد كرد كه در صورت عدم دستيابي به توافق تجاري، قيمت مواد غذايي به احتمال زياد در اين كشور افزايش خواهد يافت. اگرچه آنها معتقدند كه اين افزايش نسبي خواهد بود، اما واردكنندگان مواد غذايي هشدار داده‌اند ممكن است بعضي از محصولات مانند برخي ميوه‌ها و سبزيجات موقتا از قفسه فروشگاه‌ها حذف شوند. اعمال تعرفه مي‌تواند روي برخي بخش‌ها تاثير ويرانگري بگذارد و دولت را به شدت تحت فشار قرار دهد تا مجبور به مداخله و جبران خسارت شود. دامداران انگليسي كه صادرات گوشت‌شان به اتحاديه اروپا شديدا تحت تاثير تعرفه‌هاي 48 درصدي قرار مي‌گيرد، از جمله گروه‌هايي هستند كه بيشترين آسيب را مي‌بينند. برخي خودروسازان هشدار داده‌اند كه اعمال تعرفه بر صادرات مي‌تواند كسب و كار آنها را نابود كند. حتي با وجود توافق تجاري نيز بسته به جزييات توافق ممكن است اين شركت‌ها با مشكل مواجه شوند. همه چيز به اين بستگي دارد كه بر اساس توافق، اين شركت‌ها تا چه حد مجاز باشند از قطعات غيرانگليسي در توليد خودروهاي خود استفاده كنند.
پيتر ريكتس، مشاور امنيت ملي سابق انگليس در توييتي نوشت: چقدر مسخره است كه مجبوريم از نزديك‌ترين همسايگان خود كه 45 درصد صادرات‌مان را به خود اختصاص داده‌اند فاصله بگيريم، حتي بدون اينكه يك توافق تجاري ابتدايي با آنها امضا كنيم.
البته طرف اروپايي نيز با مشكل روبه‌رو مي‌شود، به ويژه ايرلند كه اقتصادش به شدت به اقتصاد انگليس وابسته است. شركت‌هاي آلماني، فرانسوي، هلندي و بلژيكي نيز آسيب مي‌بينند، اما اين آسيب بين آنها تقسيم مي‌شود و همه روي يك كشور آوار نمي‌شود.
اين مساله باعث شده ديپلمات‌هاي اروپايي به اين نتيجه برسند كه دست انگليس بسته است، به ويژه با توجه به اينكه از زمان انتخاب بايدن به عنوان رييس‌جمهور امريكا، احتمال رسيدن به يك توافق تجاري با واشنگتن نيز كمرنگ شده است. با اين وجود تصميم نهايي جانسون در خصوص توافق با اتحاديه اروپا احتمالا به ارزيابي او از واكنش نمايندگان كم‌طاقت حزب محافظه‌كار در مجلس بستگي دارد. آن دسته از نمايندگان كه طرفدار خروج از اتحاديه اروپا هستند، توانستند سلف جانسون، يعني ترزا مي را از قدرت كنار بزنند و به جانسون نيز هشدار داده‌اند فضاي زيادي براي مانور ندارد.
بابي مك‌دانا، سفير سابق ايرلند در انگليس مي‌گويد: اقليت تندروي محافظه‌كاران قدرت زيادي دارند، به ويژه وقتي مي‌خواهند احساسات وطن‌پرستانه مردم را در خصوص حاكميت ملي تحريك كنند. سخت مي‌توان با نگاهي كه در لندن نسبت به حاكميت ملي وجود دارد، كنار آمد، چراكه حاكميت ملي ديگر كشورها اصلا براي‌شان اهميتي ندارد.
روز دوشنبه دولت جانسون لايحه‌اي را به مجلس عوام بازگرداند كه در آن انگليس در مورد بخش‌هايي از توافق خروج با بروكسل كه به ايرلند شمالي مربوط مي‌شود زير قولش مي‌زند. اين اقدام دولت جانسون بسياري از مقامات اروپايي را خشمگين كرده است. مجلس اعيان بخش‌هايي از اين لايحه را كه دولت نيز مي‌داند خلاف قوانين بين‌الملل است، رد كرده است. اما در ديدارهاي جداگانه، مقامات انگليسي با لحني آشتي‌جويانه به مقامات اتحاديه اروپا گفته‌اند اگر دو طرف بتوانند به يك توافق تجاري دست پيدا كنند، آن وقت لندن نيز حاضر است بخش‌هاي توهين‌آميز را از لايحه ارايه شده به مجلس حذف كند. رفتار انگليس در قبال ايرلند شمالي بر رابطه اين كشور با جو بايدن، رييس‌جمهور منتخب امريكا نيز تاثير بسزايي مي‌گذارد. او در جريان تبليغات انتخاباتي خود گفت نگران است تاكتيك‌هاي مذاكره جانسون «توافق جمعه خوب» را به خطر بيندازد، توافقي كه چندين دهه خشونت قومي در ايرلند شمالي را حل و فصل كرده بود. با برگزيت يا بدون آن، قواعد حاكم بر روابط تجاري انگليس و امريكا تغييري نخواهد كرد و درست مثل دوران پيش از برگزيت، همچنان با قوانين سازمان تجارت جهاني پيش خواهد رفت.
بايدن صراحتا اعلام كرده تا وقتي امريكا رقابت‌پذيري خود را بهبود نبخشد، با هيچ كشوري توافق تجاري امضا نمي‌كند. كارشناسان تجارت هشدار داده‌اند كه اگر مذاكرات لندن و بروكسل شكست بخورد، ممكن است دست بريتانيا بسته شود. دنيل‌ام. پرايس، مشاور تجاري ارشد جورج دابليو بوش، رييس‌جمهور اسبق امريكا، مي‌گويد: اگر انگليس و اتحاديه اروپا به توافق نرسند، دستيابي به توافق با امريكا در حوزه‌هايي چون تجارت محصولات كشاورزي و امنيت غذايي بسيار دشوار مي‌شود.
منبع: نيويورك‌تايمز