ساخت‌وساز غيرقانوني در حريم يكي از ارزشمندترين آثار ملي
روزگار ناخوش خانه بروجردي‌ها
سميه قنبري|در تمام حرايم تصويبي و ابلاغي وزارت ميراث فرهنگي يك ضابطه خاص وجود دارد و آن اينكه «هرگونه تجميع و تفكيك در حريم ممنوع است.»
و «تغيير كاربري نيز بايد با تاييد ميراث فرهنگي» باشد؛ اما اين ضابطه‌اي است كه گويا مديران ميراث فرهنگي بنا به مصلحت ترجيح مي‌دهند تمايل به اطلاع از آن نداشته باشند. سال 97 زماني كه فريدون الهياري، مدير اداره كل ميراث فرهنگي استان اصفهان با ساخت پروژه اقامتي گردشگري در ضلع شمالي خانه تاريخي بروجردي‌ها كاشان موافقت كرد مصلحت در آن بود كه چندان دقتي به ضوابط تفكيك و تجميع در حريم درجه يك اثر ثبت ملي كه قرار است در آينده نزديك در فهرست ميراث جهاني قرار بگيرد نداشته باشد. هرچند همين موافقت اوليه سبب شد تا كار ساخت‌وساز غيرقانوني در حريم يكي از ارزشمندترين آثار ملي ايران و جهان به بهانه توسعه گردشگري آغاز شود و طبق روال هميشه ميراث فرهنگي استان اصفهان با راه انداختن دعواي زرگري با شهرداري و تكرار اين جمله مشهور كه «اين تنها يك موافقت اوليه و مشروط» بوده راه را براي متخلفين و قانون‌شكنان هموار كند.
انصراف از حضور در مراسم كلنگ‌زني
اعتراض كنشگران ميراث فرهنگي و شهروندان كاشاني سبب شد تا فرماندار كاشان از حضور در مراسم كلنگ‌زني اقامتگاه گردشگري انصراف دهد. فريدون الهياري رييس اداره ميراث فرهنگي استان اصفهان كه يكي ديگر از مهمانان ويژه مراسم بود، باوجود حضور در مراسم باتوجه به اعتراض خبرنگاران از خير اين كلنگ‌زني غيرقانوني در شهريور ماه سال 98 به مناسب هفته دولت گذشت. هرچند مراسم كلنگ‌زني ساخت مجتمع اقامتي گردشگري در حريم خانه بروجردهاي كاشان مطابق با برنامه‌ريزي مالك و شهرداري پيش نرفت اما اين موضوع سبب نشد تا مالك با همكاري شهرداري كاشان بدون كسب مجوز و دريافت كميسيون ماده 5 كار ساخت غيرقانوني را شروع نكند. شهرداري كاشان بدون مصوبه كميسيون ماده 5 براي تغيير كاربري پروانه غيرقانوني صادر كرد و كار ساخت باوجود دستگاه‌هاي متعدد نظارتي بدون هيچ مشكلي آغاز شد.
سكوت ميراث فرهنگي به شكستن حريم
باوجود استقرار اداره ميراث فرهنگي كاشان در خانه تاريخي بروجردي‌ها يك سال پس از ساخت‌وسازهاي غيرقانوني زير گوش مديران ميراث فرهنگي كاشان اين مجتبي آراسته، سرپرست اداره كل راه و شهرسازي شهرستان بود كه اول آبان ماه سال 99 در نامه‌اي با عنوان «نجات بخشي سيما و منظر بام تاريخي خانه بروجردي‌ها- فوري» خطاب به رييس اداره نظام‌مهندسي و مقررات ملي و كنترل ساختمان استان نوشت. «طي بازديدي كه در تاريخ 27/7/99 از محل داشتم و بنا بر اطلاعات كسب‌شده مجوز صادره از حيث ضابطه ارتفاعي پروژه كه در بافت تاريخي محله امير احمد كاشان واقع‌شده است،
5 متر است كه در عمل با لحاظ كردن جان‌پناه و كد ارتفاعي اجرايي بيش از اين ميزان بوده كه منجر به آسيب جدي به اصالت خانه تاريخي و ميراث فرهنگي كشور و دفن زيبايي بصري و ناديده گرفته شدن شكوه سيما و منظر اين اثر شاخص و منحصربه‌فرد مي‌گردد. دستور فرمايد از طريق نامه با شوراي عالي معماري و شهرسازي دفتر مركزي مقررات ملي و وزير محترم ميراث فرهنگي و عنداللزوم مراجع محترم قضايي با هدف احياي حقوق شهروندي و ميراثي شهروندان داخلي و بين‌المللي جهت دسترسي به مناظر بي‌نظير ملي ايراني اسلامي استان موضوع به قيد فوريت و به‌صورت آني (با توجه به پيشرفت پروژه و اجرايي ستون‌هاي در انتظار سقف) خارج از سلسله‌مراتب و تشريفات زمان‌بر اداري و ترجيحا در مقياس ملي مورد رسيدگي عاجل و تحقيق و تفحص كارشناسي و تعديل بنا به ميزان يك طبقه يا دست‌كم يك متر به‌علاوه حذف جان‌پناه جهت نجات‌بخشي نسبي سيما و منظر قرار گيرد.»
كارزار مردمي براي نجات سيما و منظر بام
پس از نگراني سرپرست اداره راه و شهرسازي كاشان، شهروندان و كنشگران ميراث فرهنگي نيز براي حفظ و حراست از آثار تاريخي و هويت فرهنگي دست به كار شدند. كارزار جمع‌آوري امضا براي حفظ سيما و منظر بام تاريخي خانه بروجردي‌ها با بيش از دو هزار امضا تشكيل شد. هرچند اين حركت مردمي هم نتوانست تغييري در مديران ميراث فرهنگي استان براي حفظ و حراست از ميراث فرهنگي ايجاد كند، اما سبب شد تا دادستان كاشان در مقام مدعي‌العموم به موضع ساخت غيرقانوني در حريم خانه بروجردي‌ها ورود كند.
احقاق حقوق عامه از حرف تا عمل
24 آبان ماه روح‌الله دهقاني، دادستان كاشان از پروژه غيرقانوني و بدون مصوبه كميسيون ماده 5 اقامتي گردشگري در حريم خانه بروجردي‌ها بازديد كرد.
دادستان كاشان پس از تشكر از فعاليت‌هاي شهرداري و ميراث فرهنگي كاشان گفت: «بايد موارد مرتبط با مجوزهاي اين مجتمع در حال احداث به‌دقت بررسي شود و چنانچه نياز به تشكيل كميته‌اي براي تصميم‌گيري باشد به قيد فوريت و با رعايت حفظ حقوق عمومي و حقوق مكتسب سرمايه‌گذار و با نظر متخصصين و كارشناسان حوزه ميراث، انجام خواهد شد و چنانچه كارشناسان ميراث ادعا كنند فرآيندهاي قانوني براي اين پروژه اخذ نشده يا درخواست توقف پروژه را در راستاي حفظ منظر خانه بروجردي‌ها را داشته باشند با بررسي مدارك، دستورات لازم را صادر خواهيم كرد.» دادستان كاشان در اين بازديد به رعايت حفظ حقوق عمومي و حقوق مكتسب سرمايه‌گذار اشاره كرد؛ اما باوجود تاكيد فراوان رييس قوه قضاييه و مقام معظم رهبري بر رعايت حقوق شهروندي و حقوق عامه در مقام مدعي‌العموم در اين باره سخني نگفت.
كاشان، شهر بي‌قانون
27 آبان 99 معاون مسكن و ساختمان راه و شهرسازي استان اصفهان و 10 آذر 99 فرماندار كاشان در نامه‌هايي به شهردار كاشان دستور توقف فوري عمليات ساختماني تا طي شدن فرآيندهاي قانوني را دادند. دستور توقف‌هايي كه براي شهرداري كاشان و مالك ارزشي بيش از چند كاغذ پاره نداشت و دادستان كاشان به عنوان مدعي‌العموم همچنان منظر ماند تا ميراث فرهنگي مستندات خود براي ادعاي غيرقانوني بودن ساخت‌وساز را ارايه دهد. نجات بخشي سيما و منظر خانه تاريخ بروجردي‌ها يكي از موضوعات جلسه كميته كار اداره كل راه شهرسازي استان اصفهان در تاريخ 16/9/99 بود. با توجه به بي‌اعتنايي مالك و شهرداري كاشان به دستور توقف‌هاي گذشته 17 آذر ماه مدير كل راه و شهرسازي استان اصفهان با استناد به ماده 31 و 32 قانون مقررات ملي در نامه‌اي به دادستان كاشان خواستار توقف پروژه شد. دستور توقفي كه قرار است اگر اين بار از سوي مالك و شهرداري كاشان ناديده گرفته شود از طريق قضايي پيگيري شود. حال كه مستنداتي قانوني براي ادعاي ساخت و ساز غير قانوني به دادستان كاشان ارايه شده بايد منتظر ماند ديد كه ايشان در مقام مدعي‌العموم براي احقاق حقوق عامه و حقوق شهروندي و جلوگيري از تخلفات شهرداري و مالك چگونه اقدام خواهد كرد؟ پيگيري‌هايي كه البته شهروندان و كنشگران ميراث فرهنگي چندان به نتيجه‌بخش بودن آن اميد ندارند، چراكه طي چند سال گذشته شاهدند، در آخر تصميم‌هاي مديريتي در حمايت از افراد خاص بر تصميمات كارشناسي چربيده است. پس چه دليلي وجود دارد كه سيما و منظر خانه بروجردي‌ها را از قاعده تصميمات مديريتي در اصفهان مستثني كرد.