عبدالرضا فرجي‌راد، تحليلگر مسائل سياست خارجي
امكان تنظيم يك برجام ديگر
وجود ندارد
آيا بريتانيا، فرانسه و آلمان به عنوان سه كشور اروپايي حاضر در توافق هسته‌اي با ايران با قوت گرفتن از پايان دوره چهار ساله رياست‌جمهوري دونالد ترامپ در ايالات متحده امريكا، به دنبال تحت فشار قرار دادن جمهوري اسلامي ايران به منظور توسعه دامنه توافق هسته‌اي به ساير اختلاف‌ها با تهران از جمله مسائل موشكي و فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران هستند؟ اولويت تروييكاي اروپايي حفظ برجام و سپس توسعه آن است يا آنچنان به توسعه دامنه توافق هسته‌اي اميدوار شده‌اند كه حاضرند به قيمت تخريب توافق موجود، ايران را براي تن دادن به خواسته‌هاي بروكسل تحت فشار قرار بدهند. اظهارات اخير هايكو ماس، وزير خارجه آلمان درباره ضرورت توسعه برجام با واكنش‌هاي بسياري در ايران روبه رو شده و البته در مسكو نيز سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه در گفت‌وگو با دو رسانه ايراني اين ادعا را رد كرده و تاكيد مي‌كند كه نمي‌توان دوباره درباره برجام مذاكره كرد. عبدالرضا فرجي‌راد، كارشناس و تحليلگر مسائل سياست خارجي و ژئوپليتيك در گفت‌وگو با سايت شوراي راهبردي روابط خارجي با اشاره به صحبت‌ها و ادعاهاي اخير وزير خارجه آلمان در خصوص لزوم شكل‌گيري توافقي فراتر از توافق هسته‌اي كه برنامه موشك‌هاي بالستيك ايران را هم در بربگيرد؛ مي‌گويد: آلماني‌ها از ابتدا روي مسائلي مانند مسائل موشكي حساس بودند و حتي زماني كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده از برجام خارج شد و اروپايي‌ها خواستار بازگشت واشنگتن به برجام شدند، بارها اروپا به‌ويژه آلمان بر موضوع مذاكره بر سر مساله موشكي ايران تاكيد كردند. فرجي‌راد با اشاره به اينكه جو بايدن، رييس‌جمهور منتخب امريكا چندي است بر اين موضوع تاكيد دارد كه بايد با متحدان اروپايي از نزديك همكاري كنند و به توافق‌هاي بين‌المللي بازگردند، ادامه داد:« اكنون كشورهاي اروپايي احساس مي‌كنند فرصت خوبي ايجاد شده تا مطالبات‌شان را مطرح كنند. در واقع آنها يك سنگي انداخته‌اند تا ببينند مي‌توانند در كنار اين سنگ‌اندازي، شيشه‌اي را شكسته و ايران را ترغيب كنند كه «برجام پلاس» را مورد موافقت قرار دهد. اين صحبت‌هاي هايكو ماس، وزير خارجه آلمان درباره مسائل موشكي شايد هم عكس‌العملي باشد به مصوبه «طرح اقدام راهبردي مجلس شوراي اسلامي براي لغو تحريم‌ها»؛ زيرا جو بايدن نيز پس از اين مصوبه مجلس به نوعي عكس‌العملي هر چند ضعيف‌تر نسبت به اين مساله از خود نشان داد. به گفته فرجي راد تا قبل از اين موضوع، بايدن اصرار داشت كه امريكا به برجام بازمي‌گردد اما بعد از اين مصوبه وي تأكيد كرد كه بازگشت به برجام، كار بسيار مشكلي است و ما بايد با اروپايي‌ها صحبت كنيم. كارشناس مسائل ژئوپليتيك با اشاره به بيانيه اخير سه كشور اروپايي عضو برجام يعني فرانسه، انگليس و آلمان در رابطه با نصب سه آبشار سانتريفيوژهاي پيشرفته در كارخانه غني‌سازي نطنز و تاكيدشان بر اين موضوع كه اين اقدام مغاير برجام است، ادامه داد: «البته بايد توجه داشت كه صحبت هايكو ماس نيز نقض برجام محسوب مي‌شود.» فرجي‌راد با اشاره به صحبت‌هايي كه پيرامون مسائل منطقه‌اي مطرح مي‌شود گفت: «آن مسائل ارتباطي با برجام ندارند.» او در پاسخ به اين پرسش كه غرب يعني امريكا و اروپا تا به امروز چه ميزان به تعهدات برجامي‌شان عمل كرده‌اند، توضيح داد: «امريكا با ورود ترامپ به كاخ سفيد از برجام خارج شد و ايران را تحت شديدترين فشارهاي اقتصادي قرار داد؛ اما جو بايدن رييس‌جمهور منتخب امريكا فعلا اعلام كرده كه قصد دارد به توافق برجام بازگردد. لذا در رابطه با عملكرد امريكا بايد دو امريكاي قبل و بعد از ترامپ را در نظر بگيريم. كشورهاي اروپايي بعد از خروج امريكا مدام مي‌گفتند كه ما تحت فشار واشنگتن بوديم و شركت‌هاي خصوصي‌مان نيز اگر در صورت همكاري با ايران جريمه مي‌شدند خودشان بايد جريمه مي‌پرداختند و لذا ريسك نكردند. كشورهاي اروپايي با وجود تحت‌فشار بودن بايد راهكاري‌هايي را براي همكاري با ايران پيدا مي‌كردند تا از اقتصاد كشورمان حمايت كنند.» اين استاد دانشگاه با اشاره به اينكه متاسفانه نه اروپا و نه امريكا به تعهدات‌شان عمل نكردند، ادامه داد: «لذا اين كشورها اكنون نمي‌توانند خواهان آن باشند كه بعد از توجه به تحولات صورت گرفته در امريكا، برجام ديگري تنظيم شود و اين درخواست، خارج از مفاد برجام است. وقتي امريكا و اروپا چنين مسائلي را خارج از برجام مطرح مي‌كنند ايران نيز مي‌تواند تعهداتش را كاهش دهد يا در قبال عمل نكردن غرب به مفاد برجام، عمل متقابل انجام دهد.»