نوجوان 14 ساله و قله كوه يخي
مجيد قديمي
فعالان فضاي مجازي اين روزها با ديدن لايو نوجوان ۱۴ ساله و فلان بلاگر در بهتي همراه آه و غصه فرو رفته‌اند و هر دلسوزي سر در گريبان دارد كه چرا؟ و چه شد كه به اين سقوط دچار شده‌ايم؟ و سرنوشت نوجوانان ما چه خواهد شد؟ و صدها سوال ديگر. اما بايد بدانيم كه آنچه ديده‌ايم، كوه يخي است كه اندكي از قله آن نمايان شده و متاسفانه دامنه آن كوه براي عموم جامعه ما به خصوص متوليان فرهنگي‌مان پنهان است. در اين ماجرا سياسيون باز هم مثل گذشته تاريك خود به دنبال مقصر جلوه دادن يكديگرند. يكي، متوليان فضاي مجازي و وزير ارتباطات را مقصر مي‌داند و ديگري سازمان‌هاي عريض و طويل فرهنگي و ديني را. اما آنچه در حقيقت گم شده يا بدان عنايتي نيست، مشكلات و مصائب نوجواناني همچون اين پسر ۱۴ است كه استخوان‌هايشان در لابه‌لاي چرخ دنده‌هاي مشكلات متنوع و دعواهاي بي‌حاصل سياسي در حال خرد شدن است. حاصل آنكه براي اين وضع نامناسب فرهنگي نوجوانان، علل و عواملي متعددي را مي‌توان برشمرد ولي بر اساس يافته‌هاي متعدد علمي مركز ثقل مشكلات و ام‌المصائب از آنجايي شكل گرفت كه آموزش به حاشيه رفت و مدارس به بنگاه‌هاي اقتصادي تبديل شدند و معلمين ما فارغ‌التحصيلاني شدند كه براي فرار از بيكاري روي به معلمي آوردند. روزگاري در اين جامعه كلمه معلم، شهيدان رجايي، باهنر، مفتح، بهشتي و... را به ذهن‌ها متبادر مي‌كرد و امروز با شنيدن نام معلم به ياد معلم كنكوري مي‌افتيم كه براي آموزش قرآن از تتلو بهره مي‌برد يا معلمي كه ديوانه‌وار بالا و پايين مي‌پرد و با رطب و يابس‌هايي كه مي‌بافد، تلاش مي‌كند تا زبان قرآن را ياد دهد. مسوولان بايد بدانند كه اگر انقلابي هستند، تنگه اُحد جمهوري اسلامي مدارس و حفظ شأن و جايگاه معلمان است و اگر علاقه‌مند به ايران و فرهنگ ايراني هستند نيز بدانند كه براي تعالي ايران عزيز هيچ راهي جز توجه به آموزش‌هاي پايه‌اي و حفظ شأن و جايگاه معلمان وجود ندارد. تنها معلمان با انگيزه و دلسوز هستند كه مي‌توانند گره‌هاي كور نوجوانان را بگشايند و به آنان هويت ببخشند و به زندگي آنها معنا دهند و نسلي پويا و فعال تربيت كنند. اين تجربه‌اي است كه دنيا سال‌هاي پيش آن را آزموده و اكنون از شهد شيرين آن لذت مي‌برد.فقط به عنوان نمونه به تحقيق «جان هتي» مدير موسسه پژوهشي دانشگاه ملبورن كه از افراد موثر در حوزه تعليم و تربيت در جهان است، اشاره مي‌كنم. ايشان با بررسي ۱۵ ساله و مطالعه بيش از 5 هزار پژوهش و رصد حدود ۲۴۰ ميليون نوجوان در سراسر جهان به دنبال پاسخ به اين سوال بوده كه «مهم‌ترين عامل رشد و بالندگي نوجوانان و دانش‌آموزان چيست؟» ايشان در نهايت ۱۵۰ عامل تاثيرگذار در تربيت و يادگيري نوجوانان را رصد كرده و در نهايت مي‌گويد:«اگرچه سال‌هاست به شكل شهودي همه مي‌دانند اما شواهد علمي متعددي وجود دارد كه نشان مي‌دهد بزرگ‌ترين عاملي كه تربيت و يادگيري نوجوانان را تحت تاثير قرار مي‌دهد، كيفيت معلم است.» متاسفانه مسوولان و متوليان فرهنگي ايران سال‌هاست كه از اين مهم غفلت كرده‌اند و آنچه علم و تجربه اثبات كرده را به گوشه‌اي انداخته‌اند تا اوضاع به اينجا رسيده كه در فضاي مجازي شاهد اين لايوها و تصاوير زجرآور هستيم. و چه خوش لسان‌الغيب حافظ شيرازي گفته است: هر چند كآزمودم از وي نبود سودم. من جرب المجرب حلت به الندامه.