بهزاد صديقي در فيلمتئاتر «من ترامپ نيستم» علاوه بر دراماتورژي، مديريت توليد اين اثر را برعهده داشته است. او پيش از اين نيز تجربه مدير توليدي تئاتر را در كارنامه فعاليت هنرياش داشته و چنانكه خود در اين گفتوگو اشاره كرده، معتقد است مديريت توليد يك كار جدي و حرفهاي در پروژهها و كمپانيهاي تئاتر دنيا محسوب ميشود كه ميتواند شرايط توليد را حرفهاي، راحتتر و آسانتر كند. با او درخصوص توليد اين اثر و تجربه مديريت توليد گفتوگويي انجام دادهايم كه در ادامه ميخوانيد.
با توجه به اينكه دراماتورژ اين اثر هم هستيد، چطور شد كه علاوه بر آن مسووليت مديرتوليدي اين پروژه را هم برعهده گرفتيد؟
زماني كه داشتم دراماتورژي اين فيلمتئاتر را انجام ميدادم، رضا خرم كه از دوستان قديمي من است، هنگام انتخاب عوامل اين اثر، پيشنهاد انجام مديريت توليد اين كار را هم به من داد. طبيعتا انتخاب عوامل هم يكي از وظايف دراماتورژ است. اما وقتي كه با بازيگران و عوامل اين اثر درباره حضور و نقشي كه به عهده خواهند داشت و نوع كاري كه قرار بود انجام دهيم، مذاكره ميكرديم، درباره مسائل و شرايط توليد هر يك از عوامل اين كار هم صحبت ميكرديم. البته از آنجا كه شرايط توليد اين اثر مثل يك اثر سينمايي يا اثر تلويزيوني نبود، به نسبت آنها شرايط توليد آسانتري داشت. خب آقاي خرم هم علاوه بر كارگرداني، تهيهكنندگي اين اثر را هم خود برعهده داشت و به همين دليل، هماهنگي براي مسائل توليد، سريعتر و بهتر انجام ميشد و ما با هم در خصوص زمان توليد، مسائل هزينهها و قراردادها يا مكان فيلمبرداري زودتر به نتيجه ميرسيديم.
آيا پيش از اين مسووليت توليد يك اثر هنري يا اينچنيني را برعهده داشتيد؟
در اين سطح نه؛ اما پيش از اين چند سال پيش مديرتوليد يك اجراي تئاتر بودم و از آنجا كه خودم كارگرداني هم ميكنم، كاملا با شرايط و مسائل توليد آشنا هستم. بر خلاف تئاتر حرفهاي جهان، در تئاتر ايران، عموما كار مدير توليد و تهيهكننده را خود كارگردان انجام ميدهد. اما در سالهاي اخير گروههاي حرفهايتر سعي كردهاند كه وظايف تهيهكنندگي و مديريت توليد را به عنوان يك مسووليت جداگانه خارج از وظايف كارگرداني تعريف كنند و بر عهده شخصي كه صرفا اين امور را انجام دهد، واگذار كنند كه اين امر اتفاق خوبي در تئاتر است و ميتواند تئاتر ايران را در مسير حرفهايتر شدن قرار دهد. همانطور كه در تئاتر حرفهاي جهان حضور دراماتورژ در گروهها و كمپانيهاي تئاتري امري ضروري محسوب ميشود، حضور مدير توليد هم براي توليد و اجراي تئاتر، مسووليتي مهم و ضروري به شمار ميآيد.
پيشتوليد فيلمتئاتر «من ترامپ نيستم» چه فرآيندي طي كرد؟
فرآيند پيشتوليد و توليد اين اثر، فرآيند پيچيده و طولانياي نبود. از زماني كه كارگردان و تهيهكننده تصميم به توليد اين اثر گرفت تا زمان پيشتوليد، درباره مسائل توليد، زمان و مكان و انجام ضبط اين كار صحبت و برنامهريزي ميكرديم تا اينكه بعد از بازنويسي سوم متن، پيشتوليد اين كار را آغاز كرديم. در واقع از مردادماه گذشته درباره هزينههاي توليد، قراردادها و همچنين نحوه توليد، انتخاب عوامل فني، زمانبندي تمرين و ضبط، تدوين و صداگذاري برنامهريزي كرديم.
اين نخستين تجربه از توليد فيلمتئاتر به زبان انگليسي به منظور پخش جهاني است. در توليد اين اثر با چه مشكلات و چالشهايي روبهرو بوديد؟ در انتخاب عوامل محدوديتي وجود داشت؟
مهمترين مشكل ما انتخاب بازيگراني بود كه براي بازي در اين فيلمتئاتر به زبان انگليسي توانايي داشته باشند. خب اين موضوع در ابتدا كارمان را سخت كرده بود ولي به هر حال با رايزني و مذاكره با بازيگران بالاخره به انتخابهاي خوبي هم رسيديم و تقريبا بيشتر بازيگران ما همان انتخاب اولمان بودند. چالش بعدي انتخاب بازيگري بود كه قرار بود نقش ترامپ را بازي كند. براي انتخاب بازيگر نقش ترامپ با چند بازيگري كه به اين نقش ؛ به لحاظ ظاهري به اين نقش نزديك بودند يا زبان انگليسي بلد بودند صحبت كرديم كه البته تعدادشان كمتر از انگشتان يك دست بود و همين تعداد محدود هم سر پروژههاي مختلفي بودند. خوشبختانه بعد از انتخاب و مذاكره با آقاي رضا فياضي كه هم به نقش نزديك بود و هم تا حدودي در بيان زبان انگليسي مشكل نداشت، به نتيجه خوبي رسيديم. همينجا يكبار ديگر از همكاري و همراهي همه بازيگران اين اثر بسيار سپاسگزارم كه در اين فيلمتئاتر با ما همكاري كردند. واقعيت اين است كه هنگام انتخاب بازيگران با رضا خرم به اين نتيجه رسيديم كه چهقدر سينما و تئاتر ما براي حضور در يك پروژهاي كه قرار است به زبان انگليسي توليد و براي پخش جهاني آماده شود، به دليل تسلط نداشتن اغلب بازيگران ايراني به زبان انگليسي، دچار كمبود و ضعف است. مشكل بعدي ما انتخاب دوبلوري بود كه هم به نقش ترامپ و هم به بازي و چهره جناب رضا فياضي نزديك باشد كه اگرچه بعد از ضبط اين كار، زمان زيادي براي انتخاب اين دوبلور صرف شد، اما ارزش آن را داشت چون به دوبلور خيلي خوبي دست پيدا كرديم. اما مهمترين مشكل ما در توليد اين اثر در حوزه پخش جهاني آن بود كه هم مسائل تحريمهاي بينالمللي اروپا و امريكا بر ايران اين مشكلات را مضاغف كرده بوده و هم، چون چنين كاري از كشور ايران براي پخش جهاني در فضاي مجازي مهم و بزرگي مثل وبسايت آمازون نشده بود و هيچ اطلاعاتي درباره چگونگي و نحوه پخش فيلم يا تئاتر در فضاهاي جهاني وجود نداشت، در كار آمادهسازي براي پخش در بخش ويدئو پرايم آمازون با مشكل و تأخير در زمان پيشبينيشده روبهرو بوديم.
آيا در مراحل پيشتوليد براي شناخت مخاطب غيرايراني نيازسنجي هم كرديد؟
بله، خب براي توليد چنين پروژهاي در سطح استانداردهاي جهاني نياز هست كه هم نيازسنجي شود و هم موضوعي انتخاب شود كه بتواند ضمن جهانشمولي، جذاب و پر مخاطب باشد. البته ريشه توليد اين فيلمتئاتر به زبان انگليسي براي اجرا در خارج از كشور به دغدغه قديمي رضا خرم برميگردد كه سرانجام امسال اتفاق افتاد. به نظرم سوژه اين فيلمتئاتر به دليل اينكه بر اساس يك شخصيت واقعي جهاني از سوي نويسنده و كارگردان انتخاب شده بود، براي شروع توليد نخستين پروژه به زبان انگليسي براي مخاطبان و پخش جهاني در اين سطح هم مناسب به نظر ميرسيد و هم اينكه شخصيت و شغل رياستجمهوري امريكا (نه خود شخصيت ترامپ) كه به دلايل مختلف جزو تأثيرگذارترين شخصيتها روي جامعه جهاني و كشورهاست، اين قابليت را داشته و دارد كه مخاطبان جهاني را به خود جلب كند.
نتيجه كار چقدر با آنچه ابتدا در نظر داشتيد، همخواني دارد؟
از نتيجه توليد اين اثر خوشبختانه هم من و كارگردان راضي هستيم و هم عوامل توليد و گروه. اميدوارم مخاطبان جهاني هم از ديدن آن لذت ببرند و ارتباط خوبي با آن برقرار كنند. هر چند هنوز تبليغات گسترده آن در وبسايتهاي جهاني بهطور كامل انجام نشده كه باز هم يكي از دلايل آن همين تحريمهايي است كه كشور ما در آن قرار دارد و براي انجام برخي از كارها در اين زمينه مشكل داشتيم كه به تازگي برطرف شده.
آيا اين اثر استانداردهاي لازم براي رقابت با توليدات مشابه در سطح جهان را از نظر شما دارد؟
بله كاملا. براي اينكه هم در پيش از توليد خيلي به اين موضوع فكر كرده بوديم و هم به سطح كيفي مراحل فني آن توجه داشتيم كه چيزي از استانداردهاي جهاني كم نداشته باشد. ضمن اينكه متن هم از قوت لازم برخوردار بود كه به اتفاق نويسنده به جزييات آن پرداخته بوديم.
ضرورت توليد اينگونه آثار كه توسط هنرمندان ايراني براي پخش جهاني و به زبانهاي بينالمللي توليد شود، چيست؟
ما براي اينكه هنرمان را به بازارهاي جهاني صادر كنيم و بتوانيم با مخاطبان بيشتري ارتباط برقرار كنيم و از دايره محدود مخاطبانمان فراتر برويم، لازم است كه وارد بازارهاي جهاني در اين عرصه شويم و حتي در آيندهاي نه چندان دور به رقابت بپردازيم. متأسفانه سياستگذاران عرصه فرهنگي و هنري كشور ما آنقدر دچار انجام يا حل مسائل و مشكلات روزمره شدهاند كه به فكر توليدات هنري براي پخش در بازارهاي جهاني نبودهاند. البته در حوزه سينما اتفاقات خوبي افتاده است ولي خب قطعا كافي نيست. متأسفانه در اين خصوص در طول اين سالها در بخش دولتي و بخش خصوصي كار خاصي انجام نشده است. براي اين مهم، مديران و مسوولان فرهنگي و هنري كشور ميتوانند هم زيرساختها و شرايط توليدات اينچنيني را ايجاد كنند و هم با به وجود آمدن بسترهاي لازم، بخش خصوصي ميتواند در اين خصوص سرمايهگذاري كند. اگر شرايط توليد چنين آثاري در كشور فراهم شود، هنرمندان هم دغدغه خلق و توليد اين آثار را پيدا خواهند كرد و بخش خصوصي و اسپانسرها و سرمايهگذاران هم ترغيب به انجام اين كار ميشوند. بالاخره ما هنرمندان براي صدور فرهنگ و هنرمان به جامعه بينالمللي بايد به زبان جهاني هم مسلط شويم و از يك جايي توليد اين نوع آثار را شروع كنيم تا مخاطبان جهاني هم از توانمنديهاي خلاقانه و هنري ما مطلع شوند و هم هنرمان را به اين صورت وارد بازارهاي جهاني كنيم. قطعا براي انجام اين كار بايد به استانداردهاي جهاني نزديك شويم.
بازخوردهاي پخش اين اثر را در داخل و خارج كشور چگونه ارزيابي ميكنيد؟ آيا در ارتباط گرفتن با مخاطب موفق بوده است؟
هنوز تبليغات كافي در سطح فضاي بينالمللي اتفاق نيفتاده است و هنوز زمان طولاني از پخش اين اثر نگذشته است كه بتوانم در اين خصوص اظهارنظر دقيقي كنم. ولي از همين زمان كمي كه از پخش آن گذشته است و تعداد محدودي از بازخوردها را كه رصد كردهايم، ميتوانم بگويم كه نسبتا خوب بوده است. اميدوارم پخش آن به زودي با زيرنويس زبانهاي متعدد انجام شود و تبليغات گستردهاش هم صورت بگيرد تا بتوانيم بازخورد بيشتري از مخاطبان را ببينيم.
مگر قرار است به غير از زبان انگليسي به زبان ديگري هم پخش شود؟
بله؛ براي اينكه مخاطبان غير انگليسيزبان هم در كشورهاي ديگر اين اثر را ببينند، براي اين فيلمتئاتر زيرنويسهايي به چند زبان مهم دنيا انجام شده كه پس از پخش به آن زبانها، از طريق روابط عمومي اين پروژه اطلاعرساني ميشود.
ظرفيت داخلي براي تكرار پروژههايي از اين دست را چگونه ميبينيد؟
ظرفيت توليد اين نوع آثار بستگي به دغدغه هنرمندان و تهيهكنندگان و سرمايهگذاران بخش خصوصي دارد. اميدوارم زيرساختها و شرايط توليد فيلمتئاترهايي براي عرضه و پخش جهاني فراهم شود كه هنرمندان بيشتري وارد اين عرصه شوند و تماشاگران خارجي با آثار نمايشنامهنويسان، كارگردانان و بازيگران ايراني بيش از پيش آشنا شوند.
در اين عرصه براي توليدات آتي چه برنامهاي داريد؟ آيا قرار است در اتاق فكري كه داريد، توليد چنين آثاري را ادامه دهيد؟
از هنگام پيشتوليد اين اثر در اتاق فكر سهنفرهاي كه داريم، تصميم گرفتيم كه توليد اينگونه كارها را براي عرضه و پخش خارج از ايران ادامه دهيم و در حال حاضر براي پروژه آتي داريم برنامهريزي و كار ميكنيم. علاقهمنديم كه اين كار استمرار داشته باشد.
و حرف آخر ...
شخصا علاقهمندم درام ايراني كه از موضوعات جهانشمول برخوردارند، به صورت فيلمتئاتر توليد و پخش جهاني شوند تا از اين طريق مخاطبان جهاني با درام ايراني بيشتر آشنا شوند.
سوژه اين فيلمتئاتر به دليل اينكه براساس يك شخصيت واقعي جهاني ازسوي نويسنده و كارگردان انتخاب شده بود، براي شروع توليد نخستين پروژه به زبان انگليسي براي مخاطبان و پخش جهاني در اين سطح هم مناسب به نظر ميرسيد و هم اينكه شخصيت و شغل رياستجمهوري امريكا (نه خود شخصيت ترامپ) كه به دلايل مختلف جزو تاثيرگذارترين شخصيتها روي جامعه جهاني و كشورهاست، اين قابليت را داشته و دارد كه مخاطبان جهاني را به خود جلب كند.
مهمترين مشكل ما انتخاب بازيگراني بود كه براي بازي در اين فيلمتئاتر به زبان انگليسي توانايي داشته باشند. خب اين موضوع در ابتدا كارمان را سخت كرده بود ولي به هر حال با رايزني و مذاكره با بازيگران بالاخره به انتخابهاي خوبي هم رسيديم و تقريبا بيشتر بازيگران ما همان انتخاب اولمان بودند.