چگونه پاييز مرگبار را مهار كرديم
سپيده سعيدي
شيوع كرونا در ايران با اتفاقات مختلف و بحث‌هاي عجيبي همراه شده است. ويروسي عالمگير كه همچنان ناشناخته است و به ناگاه همه را غافلگير مي‌كند و فرصت هر برنامه‌ريزي منسجمي را از همه دست‌اندركاران گرفته است. تنها در يك نمونه متاخر آن ديديم كه تازه واكسيناسيون در كشورهاي غربي آغاز شده بود و خبر از مرگ بر اثر ويروس جهش يافته كرونا در انگليس به صدر اخبار آمد. پروازهاي مختلف به مبدا يا مقصد انگليس متوقف شد. بعد خبر از مرگ افرادي در بلژيك، هلند و دانمارك بر اثر آلودگي به همين ويروس مطرح شد. از سرعت انتشار اين نمونه جهش‌يافته كرونا در انگليس گفته شد.
در ايران ما نيز يك دوره شيوع پرسرعت را پشت سر گذاشتيم. خاطرتان هست كه چگونه در پاييز سرعت از دست دادن هموطنان و عزيزان‌مان بيشتر و بيشتر شد. چنانكه در مهر و آبان گذشته تا مرز از دست دادن روزي ۵۰۰ عزيز پيش رفتيم. بيمارستان‌ها با ورودي بيماران مبتلا به كوويد۱۹ كيپ تا كيپ پر شده بودند و كادر درمان مجالي براي استراحت نداشتند و اين در حالي بود كه هنوز خبري از توليد واكسن نبود.گو اينكه الان هم كه واكسن توليد و عرضه شده هيچ تضميني براي آنكه تمام‌كننده اين بيماري باشد، نيست. با اين حال به يك برنامه كه عمده تاكيد آن بر كاهش مرگ هموطنان‌مان بود پا به آخرين ماه پاييز گذاشتيم و مقرراتي را براي كنترل روند از دست دادن عزيزان‌مان به كار بستيم. منطقه اين محدوديت‌ها متوجه يك آموزه بود. كنترل جمع‌هاي كوچك و متوسط. نتيجه آن خبرهايي است كه امروز كمتر از مهر و آبان به آن توجه مي‌كنيم. خانم دكتر سيماسادات لاري، سخنگوي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي همچون رويه ماه‌هاي قبل هر روز وضعيتي از آنچه كرونا بر ما تحميل كرده را گزارش مي‌كند. اما ديگر از مرگ روزانه نزديك ۵۰۰ نفر خبري نيست. اما متاسفانه همچنان روزانه 120 تا 140 هموطن‌مان را به سبب ابتلا به كوويد۱۹ داريم از دست مي‌دهيم. آنچه سبب شد بتوانيم رويه از دست دادن عزيزان‌مان را كاهش دهيم،كنترل جمع‌هاي كوچك و متوسط بود. بر اساس آنچه نشريه علمي «نيچر» پيش‌تر منتشر كرده بود، عمده عامل انتقال ويروس كرونا جمع‌هاي متوسط و كوچك بود. به اين معنا كه دورهمي‌هاي خانوادگي و فاميلي موجب انتقال ويروس و در نتيجه آن مرگ افراد آسيب‌پذيرتر شده بود. در جمع‌هاي فاميلي افراد با تكيه بر اين نكته كه ما مبتلا نيستيم از زدن ماسك خودداري مي‌كردند و به اين نكته توجه نداشتند كه جوان‌ترهاي فاميل به سبب قوت سيستم ايمني ممكن است ناقل پنهان باشند و خودشان درگير نشده باشند ولي ويروس را به ديگراني كه سن بالاتر يا سيستم ايمني ضعيف‌تري دارند، منتقل كنند. از سوي ديگر با سرد شدن هوا مردم براي گرم‌كردن خانه شيشه‌ها و منافذ خانه را كيپ كردند و كمتر هواي خانه تهويه مي‌شد. در خودرو نيز همين تجربه تكرار شد و عملا هواي داخل فضاهاي بسته نمي‌چرخيد. توصيه و تاكيد تهويه مرتب هواي فضاي بسته بود. اما نكته ديگر فضاي لازم براي رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي در دورهمي‌هاي خانوادگي يا حتي دوستانه بود. ما عموما در خانه‌هاي آپارتماني زندگي مي‌كنيم كه متراژ آن ۶۰ تا ۱۰۰ متر است، نهايتا ۱۵۰متر. اين فضاي كل خانه ماست. براي رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي هر نفر نياز به ۱۶مترمربع دارد. پرسش اين است كه آيا وقتي يك دورهمي كوچك يا متوسط خانوادگي يا دوستانه مي‌گيريم براي هر نفر اين ميزان فضا مهياست؟ به هر حال فضاي «پذيرايي» يا محلي كه ما دور هم جمع مي‌شويم، محدود است و بايد ببينيم، مي‌توانيم اين ۱۶مترمربع براي هر نفر را لحاظ كنيم يا نه. با اين اوصاف آنچه در فاصله اول آذر۱۳۹۹تاكنون به ويژه با محدوديت تردد ساعت ۹ شب به بعد اجرا شده موجب كاهش چشمگير مرگ عزيزان و هموطنان‌مان شده است. از آنجا كه ويروس كرونا همچنان هم مي‌تواند ما را غافلگير كند و آنقدر ناشناخته هست كه باز هم جهش يابد يا تغيير شكل دهد و از سوي ديگر تا واكسيناسيون به درجه‌اي از اطمينان برسد چندين ماه طول خواهد كشيد لازم است با تكيه بر اصول پيشگيري از خودمان مراقبت كنيم. به همين دليل بيش از هر چيز لازم است بتوانيم جمع‌هاي كوچك و متوسط را كنترل كنيم و صرف آنكه ماسك مي‌زنيم، گمان نبريم كه از شيوع پيشگيري كرده‌ايم.