شاد و كيفيت آموزشي
محمد داوري
در يادداشت پيشينم در «اعتماد» تحت عنوان «شاد و عدالت آموزشي» از نقش اين سامانه در كاهش بي‌عدالتي آموزشي نوشتم و تاكيد كردم كه آموزش مجازي در صورت توسعه زيرساخت‌ها و تامين سخت‌افزاري و نرم‌افزاري كه بيشتر متوجه وزارت ارتباطات است، مي‌تواند فرصتي باشد براي تحقق عدالت آموزشي. در اين يادداشت مي‌خواهم به ارتباط اين سامانه با كيفيت آموزشي بپردازم، چراكه عدالت و كيفيت دو ضلع مهم و دو شاخص اصلي در بررسي كارآمدي يك نظام آموزشي است به اين معنا كه آيا يك نظام آموزشي در گام نخست توانايي جذب همه كودكان لازم‌التعليم را دارد و به‌طور عادلانه معلم مناسب و فضا و امكانات و تجهيزات براي‌شان فراهم مي‌كند؟ و در گام دوم آيا خدمات آموزشي ارائه شده در تمام نقاط، تضمين‌كننده كيفيت مناسب است يا نه؟ بنابراين بايد ديد حالا كه متاثر از شرايط كرونا توفيق اجباري نصيب نظام آموزشي ما شده تا آموزش غيرحضوري و مجازي و برخط را هم با جديت دنبال كنند و آن را رسميت ببخشند، اين امكان مي‌تواند تضمين‌كننده كيفيت آموزشي باشد يا نه؟ يا به عبارتي آموزش مجازي به عنوان آموزش جايگزين يا مكمل، كيفيت آموزشي را ارتقا مي‌دهد يا اينكه كاهش مي‌دهد؟ در نگاه اول اين‌گونه به نظر مي‌رسد كه آموزش مجازي به خودي خود ضعف‌ها و محدوديت‌هايي دارد كه نه تنها كيفيت آموزشي را افزايش نمي‌دهد، بلكه آن را كاهش هم مي‌دهد، اما وقتي دقيق‌تر و عميق‌تر مي‌نگريم ضمن تاييد اين مهم كه آموزش مجازي جايگزين آموزش حضوري نمي‌شود و نخواهد شد به عنوان آموزش مكمل بي‌ترديد مي‌تواند ارتقا‌دهنده كيفيت آموزشي باشد. دسترسي دانش‌آموزان به منابع متنوع و متكثر آموزشي، بهره‌مندي از معلمان متعدد، امكان ذخيره‌سازي و رجوع مجدد به تدريس معلمان و امكان مقايسه روش‌هاي مختلف و مزيت‌هايي از اين دست كه در آموزش حضوري كمتر ديده مي‌شود براي دانش‌آموزان جستجوگر و فعال و علاقه‌مند فرصتي است تا كيفيت عملكرد تحصيلي خود را افزايش دهند و از سويي براي دانش‌آموزاني كه ديرآموز هستند، امكان تكرار و تمرين بيشتري را فراهم مي‌كند يا دانش‌آموزاني كه به هر دليلي نمي‌توانند با برنامه‌هاي ثابت و يكسان خودشان را هماهنگ كنند نيز اين فرصت را خواهند داشت تا در هر روز و ساعتي از تدريس معلم استفاده كنند و چون خود دانش‌آموزان هم مي‌توانند ارتباط و تعامل مجازي داشته باشند دسترسي آنها به كمك شبكه‌هاي اجتماعي تسهيل و تسريع شده است و اين امر نيز به آنها كمك مي‌كند تا فعاليت‌هاي گروهي درسي را به راحتي انجام دهند كه بي‌ترديد تاثير مثبتي بر كيفيت آموزشي خواهد داشت. به‌طور كلي سامانه‌هاي اجتماعي و به‌طور خاص سامانه شاد به ويژه نسخه جديد آن كه تعاملي‌تر شده است و امكانات ساير سامانه‌ها نيز به آن افزوده شده، بستري و فرصتي است براي افزايش كيفيت آموزشي تا حدي كه برخي معلمان و دانش‌آموزان از اين سخن به ميان مي‌آورند كه حتي در شرايط عادي هم براي بسياري از دروس، كلاس‌هاي مجازي مفيدتر و موثرتر است و اين واقعيت مي‌تواند نويد‌دهنده اين رويكرد باشد كه با رفتن كرونا و عادي شدن شرايط ظرفيت آموزش مجازي بماند تا شايد بخشي از نارسايي‌ها و ناكارآمدي‌هاي نظام آموزشي سنتي و متمركز و فرسوده را جبران كند.