ناو شارل دوگل فرانسه
در مديترانه شرقي
محمود فاضلي
خانم فلورانس پارلي، وزير نيروهاي مسلح فرانسه در كميسيون دفاعي مجلس ملي اعلام كرد ناو هواپيمابر شارل دوگل در قالب عمليات «شامال» و ادعاي تداوم مبارزه با تروريسم و مقابله با سازمان دولت اسلامي در عراق و سوريه به مديترانه شرقي مي‌رود. عمليات شامال بخشي از فعاليت ائتلاف ضد داعش به رهبري امريكاست كه نيروهاي فرانسوي براي مبارزه با تروريسم انجام مي‌دهند. شامال نام عملياتي است كه از 20 سپتامبر 2014 به مشاركت نيروهاي مسلح فرانسه و به درخواست دولت عراق و در ائتلاف بين‌المللي عليه داعش در جنگ‌هاي عراق و سوريه در نظر گرفته شده است. در اين عمليات ارتش فرانسه با پشتيباني هوايي از نيروهاي مسلح محلي بر مقابله با گروه تروريستي داعش تمركز داشت. اين ناو هواپيمابر هم‌اكنون در بندر «ليماسول» در قبرس پهلو گرفته است.
به گفته او اين ناو هواپيمابر به عنوان نيروي كمكي امكانات ما در محل عمل خواهد كرد. فرانسه بر اين باور است كه مي‌توان از ظهور دوباره داعش در سوريه و عراق سخن گفت. اين گروه هوا- درياي فرانسوي در 3 ماهه اول سال 2021 در مديترانه شرقي همچنين اقيانوس هند حضور خواهد داشت. اين اقدام نشان مي‌دهد كه در صورت نياز، اراده ما بر مبارزه‌اي دايمي و بي‌قيد و شرط عليه تروريسم تعلق دارد. ماموريت بعدي ناو هواپيمابر شارل دوگل، تقويت سيستم دفاعي ما به عنوان بخشي از عمليات شامال خواهد بود.» اين وزارت از ظهور دوباره عناصر جهادي داعش در منطقه عراق و سوريه ابراز نگراني و يادآوري كرده بود 900 نيروي نظامي فعال در قالب عمليات شامال به مبارزه با داعش در ائتلاف بين‌المللي خود ادامه مي‌دهند.
وزير دفاع فرانسه پيش از خبر اعزام اين ناو به منطقه نيز گفته بود، داعش همچنان وجود دارد و در حال قدرت گرفتن دوباره در عراق و سوريه است. از زمان سقوط آخرين پناهگاه داعش در باغوز سوريه شاهد آن هستيم كه اين گروه در حال قدرت گرفتن دوباره در اين دو كشور است. به همين دليل لازم است كه نيروهاي فرانسه در ائتلاف بين‌المللي مقابله با داعش در منطقه باقي بمانند. اين گروه افراطي در عراق هم دوباره جان گرفته و در شام ريشه‌كن نشده و به همين دليل است كه ما هنوز در ائتلاف ضد داعش در سوريه حضور داريم.»
اين ناو هواپيمابر با كمك عرشه خود قادر است 26 جت جنگنده را جاي دهد كه به اين ترتيب تعداد هواپيماهاي جنگي فرانسه براي عمليات عليه گروه داعش به 38 فروند خواهد رسيد. اين كشتي كه 261 متر طول و 42500 تن وزن دارد هواپيماهاي جنگي را حمل مي‌كند و حامل سلاح، مهمات، جنگنده‌هاي رافال، رادار، موشك و زيردريايي بوده و مجهز به سيستم‌هاي تعقيب الكترونيك، تعيين هدف و مداخله است. همچنين 100 پرواز در روز به مدت 7 روز متوالي ديگر مزيت شارل دوگل است. اين ناو در 2010 ضمن حضور در منطقه 160 ماموريت انجام داد و در مارس 2011 عليه ليبي وارد عمل شد. از سال 2015 نيز در برهه‌اي در خليج فارس و مورد ديگر از درياي مديترانه عملياتي عليه داعش در عراق و سوريه انجام داد. اوايل سال 2020 حدود يك سوم نيروهاي مستقر در اين ناو به ويروس كرونا مبتلا شدند و پس از آن اين ناو اجبارا به فرانسه بازگشت.
ماموريت ناو هواپيمابر «شارل دوگل» در درياي مديترانه شرقي همچنين در فضاي تنش‌ها با تركيه به ويژه به دليل اختلاف نظر در مورد سوريه، ليبي، درگيري بين آذربايجان و ارمنستان در منطقه قره‌باغ و از همه مهم‌تر مناقشه دريايي در مديترانه صورت مي‌گيرد.
اعزام ناو فرانسه به منطقه در حالي صورت مي‌گيرد كه در چند ماه گذشته تنش‌هايي در مديترانه شرقي در رابطه با استخراج منابع نفتي و گازي اين دريا وجود داشت و به تخريب روابط و تند شدن ادبيات گفتاري بين تركيه و فرانسه منجر شده بود. در پي تنش ميان تركيه و يونان، فرانسه با يك اقدام تحريك‌آميز بزرگ‌ترين كشتي جنگي خود به نام شارل دوگل را عليه تركيه به مديترانه اعزام كرد. البته شواهد نشان مي‌دهد آنكارا قصد آن دارد كه اين تنش‌ها را كاهش داده تا روابط خود را با فرانسه عادي سازي كند لذا از يك نقشه راه براي اين منظور خبر داده است.»
بسياري مناقشه فرانسه با تركيه را بخشي از تلاش بر سر توازن قدرت در منطقه مي‌دانند. فرانسه خود را مدافع اروپا عليه بلندپروازي‌هاي تركيه در مديترانه شرقي به خصوص ليبي نشان مي‌دهد. ماكرون همچنين مايل است نفوذ خود در خاورميانه را گسترش دهد. «غيبت» امريكا از منطقه يكي از دلايل اصلي حضور بيشتر فرانسه در منطقه است. پاريس براي اينكه نشان دهد حامي اصلي مديترانه است به دنبال ايفاي اين نقش است. در جريان تنش‌هاي يك سال گذشته، مقامات فرانسه مواضع بسيار منفي عليه تركيه اتخاذ كرده كه با واكنش آنكارا روبه‌رو بود. تركيه اظهارات رييس‌جمهوري فرانسه درباره تنش‌ها در مديترانه شرقي را يك «سياست خط قرمز» در منطقه و حمايت از يونان در مقابل تركيه براي اكتشاف ذخاير انرژي را مورد انتقاد قرار داد. پاريس به عنوان بزرگ‌ترين منتقد تركيه اعتقاد دارد كه سياست تركيه در ليبي و در شرق درياي مديترانه تلاش اردوغان براي ادامه امپراتوري عثماني‌ها در منطقه است. به باور ماكرون، تركيه به خاطر توهم خود ناشي از تاريخ امپراتوري عثماني اين‌طور عمل مي‌كند و از خروج امريكا و ناتو از منطقه سود مي‌برد. ماكرون با لحن تندي تهديد كرده بود «تركيه ديگر در درياي مديترانه شرقي، شريك به حساب نمي‌آيد» و از كشورهاي اروپايي خواسته بود تا «صداي متحدتر و واضح‌تري» در برابر تركيه داشته باشند.