ترورهاي هدفمند در كابل، زنان، روزنامه‌نگاران و مقام‌هاي امنيتي را تهديد مي‌كند
هدف‌هاي گزينشي براي ارعاب
شهاب شهسواري
سركوب و كشتار زنان و روزنامه‌نگاران در افغانستان پايان ندارد. تروريست‌هاي مسلح روز يكشنبه با حمله به خودروي حامل دو قاضي زن ديوان عالي افغانستان هر دوي آنها را به قتل رساندند. عاملان حمله بعد از اقدام به ترور از محل فرار كردند، هيچ گروهي مسووليت اين اقدام را نپذيرفته است. اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان با صدور بيانيه‌اي بار ديگر طالبان را عامل اين اتفاق معرفي كرده و از اين گروه شبهنظامي خواسته است تا به خشونت‌ها پايان دهد و آتش‌بس را بپذيرد. مقام‌هاي ارشد امنيتي دولت افغانستان موج خشونت‌ها و ترورهاي هدفمند اخير را محصول آزاد كردن 5000 شبهنظامي طالبان از زندان‌هاي افغانستان تحت فشار امريكا عنوان مي‌كنند. مقام‌هاي افغانستان تاكنون بارها تاكيد كرده‌اند كه زندانيان آزاد شده بر اساس توافق دوستي واشنگتن با گروه شبهنظامي طالبان به ميادين جنگ برگشته‌اند و عليه امنيت كشور دست به اقدام مي‌زنند. طالبان هر چند در توافق با واشنگتن تعهد داده است كه به نظاميان خارجي در خاك افغانستان حمله‌اي انجام ندهد اما در مورد استمرار جنگ با نيروهاي دولت مركزي و تلاش براي آتش‌بس در افغانستان، حاضر به پذيرش هيچ تعهدي نيست. بر اساس آمار جمع‌آوري شده توسط نيويورك‌تايمز در طول يك سال گذشته دست‌كم 300 عمليات ترور هدفمند جان مقام‌هاي دولتي، زنان صاحب منصب، خبرنگاران، فعالان بخش بهداشت و درمان و افسران ارتش را در شهرهاي افغانستان گرفته است. اين اقدام تروريستي درست يك هفته بعد از آن صورت مي‌گيرد كه دو فرد مسلح با حمله به يك خودروي نظامي در ولايت بلخ 3 سرباز و افسر زن ارتش افغانستان را ترور كردند. شهرزاد اكرم، رييس كميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان اين اقدام تروريستي را «كشتار نظام‌مند» توصيف مي‌كند. او در واكنش به اقدام تروريستي روز يكشنبه در حساب كاربري شبكه اجتماعي توييتر خود نوشت:«كشور شاهد چيزي شبيه به يك قتل‌عام نظام‌مند است و جهان هم فقط تماشاگر اين اقدام‌هاست.» اين فعال حقوق بشر افغانستان به نيويورك‌تايمز مي‌گويد: «اگر مردم مجبور باشند تمام وقت به اين فكر كنند كه چگونه مي‌توانند نجات پيدا كنند، نتيجه اين مي‌شود كه تمام زندگي آنها سرشار از تنش و اضطراب خواهد بود.» تحليلگران افغان معتقدند كه اقدام به ترور زنان صاحب منصب در افغانستان از سوي گروه‌هاي افراطي مذهبي از جمله طالبان پشتيباني مي‌شود تا از اين طريق انگيزه و امنيت زنان براي حضور در مناصب دولتي را از بين ببرند. حميرا ثاقب، فعال حقوق زنان در گفت‌وگو با روزنامه راه مدنيت افغانستان مي‌گويد:«عدم پيگيري حكومت به خاطر حفظ جان شهروندان به خصوص زناني كه در سياست‌ها و جنگ‌ها دخيل نيستند، نگراني بسيار جدي را دامن زده است.» او معتقد است كه با استمرار اين شرايط وضعيت زنان در جامعه در حال عقبگرد به دهه 1370 و زمان حاكميت طالبان بر كشور است. او معتقد است كه تلاش زنان افغان در 19سال گذشته تا حدودي به ثمر رسيده و نيز توانستند كه جاي خود را در جامعه مشخص و حداقل تصميم‌گيرنده باشند اما روند ترورهاي هدف عليه زنان ضربه مهلكي بر پيكر زنان دولتي مي‌زند؛ زيرا اين گروه‌ها به دنبال محدودسازي زنان و حتي حذف بصري آنها از جامعه هستند.
عامل فقط طالبان نيست
اما ترورهاي هدفمند و طالبان تنها عامل كشتار مردم افغانستان نيستند. حمله هوايي شنبه هفته گذشته در ولايت نيمروز افغانستان كه به گفته دولت افغانستان با هدف نابودي محل اختفاي شبه‌نظاميان طالبان انجام شده بود، باعث كشته شدن دست‌كم 18 عضو يك خانواده غيرنظامي از جمله 3 زن و 11 كودك شد. سال گذشته بر اساس آمار اعلام شده توسط سازمان ملل متحد، تعداد غيرنظاميان كشته شده بر اثر حملات نيروهاي امنيتي حكومت افغانستان به شكل چشمگيري افزايش يافته است تا جايي كه در طول 9 ماهه اول سال 2020 دست‌كم 340 غيرنظامي در عمليات نيروهاي افغان و نظاميان خارجي جان باختند. بر اساس آمار سازمان ملل متحد 45 درصد از كل جانباختگان غيرنظامي در درگيري‌هاي افغانستان توسط گروه شبه نظامي طالبان و 23 درصد آنها بر اثر حملات نيروهاي دولتي جان باخته‌اند. اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان در واكنش به اين حادثه بيانيه‌اي صادر كرده بود و آن را عامل ناراحتي عميق توصيف كرد. او از ارتش و دستگاه امنيتي افغانستان خواست تا تحقيقات دقيقي را در مورد اين حمله انجام دهند. رييس‌جمهور افغانستان در اين بيانيه تاكيد كرد:«طالبان و گروه‌هاي تروريستي ديگر از شهروندان غيرنظامي و اماكن عمومي به عنوان سپر استفاده مي‌كنند كه عامل اصلي افزايش خشونت عليه غيرنظاميان است.» كميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان در روزهاي گذشته امرالله صالح، معاون رييس‌جمهور را به تلاش براي پنهان‌كاري تلفات غيرنظامي ناشي از حملات دولت و تحت فشار قرار دادن رسانه‌ها براي جلوگيري از اخبار مرتبط با اين حملات متهم كرده بود. آقاي صالح اين اتهام را رد كرده است.
هدف گرفتن قضات
بر اساس آمار از سال 1385 تاكنون دست‌كم 140 قاضي و كارمند دستگاه قضايي افغانستان در عمليات تروريستي به قتل رسيده‌اند كه 11 نفر آنان از جمله دو قاضي زن از ابتداي سال 1399 تاكنون هدف حمله قرار گرفته‌اند.
هتر بار، سرپرست موقت اداره زنان ديدبان حقوق بشر مي‌گويد كه عمليات تروريستي هدفمند روز يكشنبه نشان مي‌دهد كه امنيت قضات زن افغانستان به شدت در معرض خطر قرار دارد. اين مقام ديدبان حقوق بشر به رسانه دولتي ايالات متحده امريكا مي‌گويد:«اين اقدام يك نشانه بسيار نااميدكننده از پيشرفت ناچيز حقوق زنان در افغانستان است. اين كشور در حال حاضر فقط 250 قاضي زن دارد و كشته شدن اين دو نفر تقريبا به معناي ترور يك درصد از كل قضات زن افغانستان است. مساله اينجاست كه متاسفانه اين يك اقدام منحصربه‌فرد نيست بلكه دنباله يك الگوي هميشگي از هدف قرار دادن، تهديد و قتل زناني است كه به مقام‌هاي بالا منصوب مي‌شوند. دولت افغانستان براي حفاظت از مقام‌هاي زن در دوران زنده بودن‌شان كم‌كاري مي‌كند و بعد از مرگ‌شان هم به اندازه كافي تحقيق نمي‌كند.»
تقدير طالبان از امريكا
سخنگوي گروه شبهنظامي طالبان با تقدير از دولت ايالات متحده امريكا براي استمرار خارج كردن نظاميانش از خاك افغانستان، به‌رغم افزايش خشونت‌ها و ادامه كشتار شهروندان و نيروهاي امنيتي اين كشور، تصميم امريكا را «يك پيشرفت مثبت» ارزيابي كرد. سخنگوي طالبان در بيانيه‌اي كه در مقام حكومت افغانستان خطاب به واشنگتن صادر كرده، اقدام‌هاي امريكا را به نفع دولت و ملت افغانستان توصيف كرده است. محمد نعيم وردك، سخنگوي طالبان با انتشار پيامي در حساب كاربري توييتر خود نوشت: «عقب‌نشيني نيروهاي امريكا از افغانستان كه روز جمعه اعلام شد، يك پيشرفت مثبت و اقدام عملي محسوب مي‌شود. بدون ترديد عمل به توافق ميان امارت اسلامي افغانستان [دولت خودخوانده طالبان] با ايالات متحده امريكا به نفع هر دو دولت و ملت است.»