بيژن نوروزي مقدم يكي از دست‌اندركاران نان در تهران است. او رييس اتحاديه نانوايان بربري، تافتون و لواش است. در تهران حدودا سه هزار و پانصد نانوايي فعال مجاز مشغول كارند و در استان تهران 9 هزار واحد نانوايي. نزديك به ۱۰ هزار كارگر دست‌كم در يك شيفت درنانوايي‌هاي تهران مشغول به كار هستند. جز اين چون نانوايي‌ها مركز مراجعه عمومي مردم است و همه با نان سر و كار دارند محل رفت و آمد پرترددي است. همين موضوع سبب شده تا اين قشر هم در خطر ابتلا به كرونا باشند و هم محل كسب و كارشان زير ذره‌بين. نوروزي‌مقدم مي‌گويد: اگر قرار باشد نانوا پروتكل‌هاي بهداشتي را رعايت كند نياز به هزينه‌اي براي خريد لوازم بهداشتي و ضدعفوني كننده دارد. در شرايطي كه هزينه‌ها بالا رفته ولي نرخ‌نان همچنان ثابت مانده نانواها در تامين هزينه‌هاي معمول خود معطل مانده‌اند وسوال اين است كه چگونه بايد پروتكل‌هاي بهداشتي را رعايت كنند. در گفت‌وگويي كه پيش رو داريد اين فعال پخت نان از گرفتاري‌هايي كه در اين مدت با شيوع كرونا داشته، گفته است.
همه مردم در يك‌سال اخير به ويژه ۱۱ماهي كه با شيوع ويروس كرونا دست و پنجه نرم كرديم خواسته يا ناخواسته تعطيلي داشته‌اند. چه در ابتداي سال و با تعطيلات نوروز كه حتي محدوديت تردد هم داشتيم و چه در فاصله اول آذر تا كنون كه مثلا منع تردد شبانه را داشتيم يا تعطيلي برخي مشاغل اجبار شد. اما نانواها جزو مشاغلي بودند كه در همه اين مدت با وجود شيوع كرونا مشغول به كار بودند. در اين مدت با چه وضعيتي مواجه بوديد؟ چه مشكلاتي داشتيد؟ به ويژه آنكه هر محل تجمعي از جمله نانوايي‌ها ممكن بود محل شيوع كرونا باشد؟
سال گذشته با شيوع كرونا همه اصناف و همه خانواده‌ها تشويق به در خانه ماندن مي‌شدند ولي صنف ما و چند صنف انگشت شمار ديگر مجبور بودند كه سركار باشند و رزق مردم را بتوانند تهيه كنند و به دست مردم برسانند؛ باتوجه به اينكه اين ويروس ناشناخته بود و خيلي هم اثر رواني شديدي بر جامعه داشت.
تعداد كثيري از كارگران فعال در بخش ما كه در تهران كار مي‌كنند از شهرستان‌ها هستند و فصلي كار مي‌كنند. اين افراد در دوره كرونا خيلي وحشت‌زده بودند و خانواده اين افراد آنها را تحريك مي‌كردند كه به تهران نرويد زيرا امن نيست و ما ديديم كه اگر بخواهد اين اوضاع ادامه پيدا كند كارگران‌مان را از دست مي‌دهيم. بدون كارگر كه نمي‌شود به كار در نانوايي ادامه داد. اين مهم‌ترين مشكل ما در اين مدت بود. در پي اين قضيه نانوايان يك طرح تشويقي براي اين افراد گذاشتند و حقوق اين افراد را اضافه كردند. ماسك و دستكش و مواد ضد عفوني‌كننده براي اين افراد تهيه كردند كه اين افراد راضي شوند به كار خود ادامه بدهند. ولي متاسفانه با شروع سال جديد وافزايش هزينه‌ها و دستمزد‌ها و افزايش مخارج نانوايي مثل خميرمايه و افزايش كرايه حمل همين‌طور افزايش بهاي خورد و خوراك كارگران عملا اين طرح تشويقي نتوانست هزينه‌هاي آنان را پوشش دهد. ما الان با اين قضيه مشكل داريم و كارگران مرتب به ما مي‌گويند كه حقوق‌مان كم است. ما هم به آنها مي‌گوييم نرخ ما اضافه نشده و كاري نمي‌توانيم انجام دهيم. عمده كارگران ما هم به اين فكر افتادند كه به سمت كارهاي متفرقه بروند. ما از ارديبهشت امسال درخواست‌مان را به سازمان‌ها داده‌ايم واز آنها خواستيم براي جلوگيري از هرج و مرج و ترك كار كارگران هزينه‌هاي ما را محاسبه كنند و فكري به حال كارمان بكنند. تقريبا همه سازمان‌ها هم مي‌گويند كه حق با شماست و كار به جايي رسيد كه ستاد تنظيم بازار به كارگروه ملي آرد و نان اعلام كرد كه خودتان تصميم بگيريد و نتيجه را اعلام كنيد. كارگروه هم كار را به استاندار انتقال داد و استاندار تهران هم از وزارت كشور استعلام كرده است و اخيرا طي صحبت‌هايي كه شد مي‌گويند كه ما درخواست داده‌ايم كه اجازه بدهند در استانداري جلسه‌اي بگذاريم و قضيه را حل كنيم ولي تا الان 10ماه از سال گذشته و ما هنوز نتيجه‌اي نگرفتيم. نانوايان ما در فشار هستند. نانوايان لواش و تافتون ما الان با سيلي صورت خودشان را سرخ نگهداشته‌اند. تقريبا دو هزار و دويست و پنجاه واحد از سه هزار و پانصد واحد نانوايي سنتي تهران لواش و تافتون هستند يعني تقريبا دو سوم اگر اينها نتوانند به كار ادامه بدهند وضعيت اسف‌باري پيش مي‌آيد و ما اميدواريم به پاس خدمات و زحماتي كه نانوايان در همه برهه‌ها كشيده و مي‌كشند از جمله زمان جنگ تحميلي اين مشكلات حل شود.
آيا اتحاديه به نانوايي‌ها تسهيلاتي براي تهيه مواد بهداشتي داده است؟ يا هر تسهيلاتي كه نانوايان در اين مدت بتوانند وضعيت بهداشت را مضاعف رعايت كنند زيرا عمده‌ترين شكايت در اين ۱۱ماه و اخطاري كه ستادملي كرونا داده است به نانواها بوده.
اوايل شيوع كرونا كه مواد بهداشتي و ضدعفوني كننده پيدا نمي‌شد از ستاد كرونا و ستاد تنظيم بازار و از اتاق اصناف درخواست كرديم كه به ما كمك كنند كه اين وسايل بهداشتي را تهيه كنيم و به نانوايي‌ها ارايه دهيم. متاسفانه به دليل كمياب بودن اين لوازم در آن دوره چيزي عايدمان نشد ولي تقريبا از 7-6 ماه گذشته با كمك بسيج اصناف شركت تعاوني ما يكسري از وسايل بهداشتي مثل ماسك و دستكش و... را تهيه كرده و تحويل نانوايي‌ها داده است.
به هر حال هنوز هم مهم‌ترين عامل در پيشگيري از كرونا رعايت اصول بهداشتي و به ويژه استفاده از ماسك، رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي و شستن مرتب دست‌هاست و اينكه نانوايي محل تجمع از همه افراد است و مي‌تواند عامل انتقال كرونا باشد. چه كاري مي‌توان كرد تا اين قشر زحمتكش كه در همه اين ماه‌ها شبانه‌روز كار كرده‌اند كمتر اخطاريه‌هاي عدم رعايت مسائل بهداشتي را دريافت كنند.
اين حرف اشتباه است كه نانوايي‌ها مركز انتقال كرونا هستند و در كل اينها حرف‌هايي هستند كه بدون كارشناسي مي‌گويند. ما خدا راشكر از ابتداي شيوع كرونا آماري نداشته‌ايم؛ نانوايي كه در مغازه‌اش كار مي‌كرده مبتلا شده يا مغازه نانوايي مركز شيوع كرونا باشد. پاشنه آشيل اين ويروس همان‌طور كه وزارت بهداشت گفته است گرماي 60 درجه سانتيگراد است و تنور‌هاي نانوايي ما چيزي حدود 200 تا 400 درجه بسته به نوع نان متفاوت است و وقتي 200 درجه باشد خمير حتي اگر آلوده هم باشد بعد از پخت خود به خود از هرگونه ويروس پاك مي‌شود. نان تا وقتي كه آن گرما در آن وجود دارد مشكلي ندارد ولي بعضي از جاها خودم شاهد بودم كه مردم در نانوايي فاصله را رعايت نمي‌كردند. جديدا اوضاع بهتر شده است و مردم بيشتر رعايت مي‌كنند. در نانوايي شاتري كه نزديك به تنور است نمي‌تواند از دستكش و ماسك استفاده كند. در مورد خميرگير هم او نمي‌تواند از دستكش استفاده كند و بايد با دست كار كند. پيشنهاد داديم واحد‌هايي كه فروشنده دارند فروشنده‌ها به خاطر اينكه با مردم سرو كار دارند ماسك بزنند و پيشنهاد ما به مشتريان اين بوده هميشه از ماسك و دستكش استفاده كنند. براي پرداخت وجه كارت را خودشان بكشند و از سفره پارچه‌اي براي پهن كردن نان استفاده كنند و بازهم براي اينكه از حالت شك بيرون بيايند در لحظه‌اي كه مي‌خواهند نان را مصرف كنند آن را گرم كنند.
آيا كسي از نانوايان تهران به كرونا مبتلا شده يا فوت شده است؟
ما آماري كه چنين اعداد و ارقامي را نشان بدهد، نداريم. ممكن است مثلا من رييس اتحاديه دراجتماعات ودورهمي خانوادگي شركت كنم و احتمال اينكه من هم ويروس بگيرم هست ولي در كل ما موردي نداشتيم كه در مغازه به كرونا مبتلا شده باشد.
در اين مدت همكاران‌تان كه پروتكل‌هاي بهداشتي را رعايت نكردند چه سرنوشتي پيدا كردند؟
ما خيلي از اين موارد را مشاهده كرده‌ايم. در كل كسي كه مي‌خواهد پروتكل‌ها را رعايت كند هزينه‌اي بايد پرداخت كند و الان در مملكت ما كه زندگي مي‌كنيم هيچ كالايي قيمتش ثابت نمانده است. وقتي كه هيچ كالايي قيمتش ثابت نمانده و همه شيب صعودي دارند چگونه مي‌توان انتظار داشت كه قشري با اين شيوه كاري هزينه‌هاي بيشتري متحمل شود. نانوا بايد هزينه كند تا بتواند خودش را به اين قضيه برساند. از كجا بايد هزينه كند من بايد درآمدي داشته باشم كه بتوانم هزينه اضافي پرداخت كنم. اگر اين قضيه نرخ را حل كنند خيلي از مشكلات حل مي‌شود. دركل همه اينها بستگي به اين دارد كه ما بتوانيم نرخ نان را به موقع اعلام كنيم و هزينه‌ها را به موقع تامين بكنيم. در كنار اين كار، از آنها بخواهيم اين كار‌ها را انجام بدهند و در حال حاضر هم نانواها تحت فشارند و هم كارگران نانوايي و ما اگر به آنها زياد فشار بياوريم ممكن است عواقبش متوجه مصرف كننده شود.
اگر قرار باشد هر هفته يا هر ماه از نانواها تست كرونا بگيرند اين موضوع شدني است؟
اگر قرار بر اين باشد كه نانوا خودش هزينه‌اش را پرداخت كند، اصلا شدني نيست. به خاطر وجود گرما در نانوايي ما آماري نداشتيم كه نانوايان كرونا گرفته باشند.