فارن پاليسي گزارش مي‌دهد
عزم ناوالني براي پايان دادن به پوتينيسم
مترجم: هديه عابدي
الكسي ناوالني، رهبر مخالفان روسيه، دارد حكومت را مجبور مي‌كند تصميماتي را بگيرد كه همواره از اتخاذ آن اجتناب كرده است. پنج ماه پس از آنكه عمليات سرويس‌هاي جاسوسي روسيه در ترور ناوالني با شكست مواجه شد، او با اعتماد به نفس و شجاعتي عجيب به مسكو بازگشت تا خود را به عنوان قهرمان سياسي بي‌رقيب در ميان مخالفان سياسي روسيه معرفي كند. او پيشتر در سفري به سيبري با زهري نظامي مسموم شده و در شرايطي نزديك به كما به آلمان منتقل شده بود. در آنجا پزشكاني در سطح جهاني جان او را نجات دادند و او را به زندگي عادي بازگرداندند. ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه پس از آنكه نتوانست ناوالني را بكشد، آرزو مي‌كرد او در تبعيد باقي بماند. اما ناوالني مي‌دانست كه با ماندن در آلمان، او نيز به يكي ديگر از چهره‌هاي اپوزيسيون خارج‌نشين تبديل مي‌شود كه معمولا هم از سوي مردم و هم مقامات روسيه ناديده گرفته مي‌شوند. به همين دليل تصميم گرفت به روسيه بازگردد و راهبرد مقاومت در برابر كرملين را در پيش بگيرد. او با اين اقدام مي‌خواست هر طور شده وضعيت كنوني را تغيير دهد.
روز يكشنبه، ناوالني و همسرش با هواپيماي پوبداايرلاينز كه در روسيه به معناي «پيروزي» است، به سمت مسكو حركت كرد. اين هواپيما پر بود از خبرنگاراني كه لحظه به لحظه پرواز را ثبت و ضبط مي‌كردند. اين بازگشت بسيار متهورانه بود، اما در عين حال براي همه جذابيت داشت. در همان ابتداي پرواز، ناوالني بخش كوتاهي از يك فيلم جنايي بسيار محبوب روسي به نام «برادر2» را در اينستاگرام همسرش آپلود كرد. در اين ويدئو، اين ديالوگ گفته مي‌شود: «براي‌مان كمي ودكا بياور، پسر! ما داريم به خانه برمي‌گرديم!» او با همين ويدئوي كوتاه حرف خود را به مخاطبانش زد. او پيشتر در كنفرانسي خبري به زبان روسي به سوالات خبرنگاران جهان پاسخ داده بود و اين ادعاي پوتين را كه او جاسوس غرب است، قويا رد كرده بود. خانم مهمانداري كه در طول پرواز با هيجان با ناوالني عكس گرفت بعدا با مقامات به مشكل مي‌خورد. او مي‌دانست در صورت بازگشت به روسيه بازداشت مي‌شود، با اين حال براي رهبري مخالفان سياسي حكومت اين اقدام جسورانه را انجام داد؛ جسارتي كه با بازگشت سال 1917 ولاديمير لنين به ايستگاه فنلاند از طريق آلمان مقايسه مي‌شود. هواپيما در آستانه فرود در مسكو بود كه آن را به فرودگاه ديگري هدايت كردند. ناوالني به محض ورود به مسكو، در مقابل ايستگاه كنترل گذرنامه دستگير شد و به وكيلش نيز اجازه همراهي با او را ندادند، به اين بهانه كه هنوز وكيل وي رسما وارد خاك روسيه نشده است. واكنش تندي كه در فرودگاه نشان دادند -گردان‌هاي پليس ضد شورش ترمينال را محاصره كردند تا هواداران ناوالني نتوانند با او ديدار كنند- و اين مساله كه مقامات او را پيش از ثبت مهر ورود در گذرنامه‌اش دستگير كردند نشان‌دهنده نگراني و اضطراب شديد مقامات روسيه از حضور او در خاك اين كشور است. صبح روز بعد او را به خاطر يك پرونده قديمي كه در آن به سه سال و نيم حبس تعليقي محكوم شده بود، محاكمه كردند. ناوالني در جلسات دادگاهي كه به خاطر آن پرونده تشكيل شد حاضر نشده بود، چرا كه در آلمان و مشغول مداواي خود بود. دادگاه نمايشي و شتابزده‌اي كه پشت ايستگاه پليس ايالتي براي ناوالني برگزار كردند يا استيصال كرملين را نشان مي‌دهد يا حاكي از وقاحت آن است. تلاش بي‌برنامه كرملين براي خلاص شدن از يك دشمن ديرينه باعث شده سرويس‌هاي امنيتي كه يك روز بسيار ترسناك و مخوف به نظر مي‌رسيدند، اكنون به شكل رقت‌انگيزي تحقير شوند. ناوالني تنها از ترور جان سالم به در نبرد، بلكه به همراه سازمان تحقيقي بلينگ‌كت نقشه كشتن خود را مورد تحقيق و بررسي قرار داد و شخصا به ماموري كه تلاش كرده بود او را بكشد زنگ زد تا از او بازجويي كند. بازگشت بسيار نمايشي ناوالني به روسيه او را از يك منتقد سياسي مزاحم دولت كه بسياري از روس‌ها بيشتر به عنوان يك فعال ضد فساد مي‌شناسند به يك سياستمدار جهاني تبديل كرد كه از حمايت كامل جامعه بين‌الملل برخوردار است- هر چند اين شهرت جهاني كمك زيادي به محافظت از او نمي‌كند. روز پس از دستگيري و زنداني شدنش، ناوالني و تيم تحقيقاتي او ويدئوي بلندي را از تحقيقات خود در خصوص كاخ شخصي و مخفي پوتين منتشر كردند. اين ويدئوي تحقيقي درست به اندازه بازگشت ناوالني به روسيه در زمان مناسب عرضه شد و توليد آن به شكلي بسيار تأثيرگذار بود. در اين ويدئو اطلاعات و اسناد محرمانه و جامعي در خصوص نهادهاي تجاري و اوليگارش‌هاي نزديك به پوتين و اسناد رشوه‌خواري و هزينه يك ميليارد دلاري ساخت اين كاخ منتشر شد. ناوالني به شكلي نمادين وارد اندروني پوتين شده و مثل يك راهنماي گردشگري مردم روسيه را با سالن‌هاي رقص مخفي، تونل‌هاي زيرزميني و اتاق‌هاي مبله كاخ پوتين آشنا مي‌كند. در اين ويدئو او به شكلي بي‌رحمانه پوتين، شكست‌هاي رواني و سليقه بد او را مورد تمسخر قرار مي‌دهد. حكومت سياسي كه پوتين درست كرده به او فضاي زيادي براي انكار و لاپوشاني مي‌دهد. مردم مي‌توانند غر بزنند و شكايت كنند و در امور خصوصي دخالت داشته باشند، اما همه اينها تا وقتي مجاز است كه مستقيما حكومت را به چالش نكشد. اما ناوالني مستقيما حكومت را به چالش كشيده و آن را مجبور كرده تصميمي بگيرد كه هيچ علاقه‌اي به اتخاذ آن ندارد. پيشتر هيچ يك از دگرانديشان روسي تا اين حد جلو نيامده بودند كه بخواهند ثروت شخصي پوتين را مورد تحقيق و بررسي قرار دهند و حتي تحقيقات پيشين ناوالني در خصوص اعضاي محفل نزديك به پوتين نيز از حمله مستقيم به شخص رييس‌جمهور و خانواده‌اش اجتناب كرده بود. اكنون ديگر راه برگشتي وجود ندارد.
حكومت روسيه هيچگاه تا اين حد مستقيم به چالش كشيده نشده بود. ناوالني به پوتين اولتيماتوم داده كه تا وقتي زنداني يا كشته نشود دست از اقدامات خود برنمي‌دارد. البته شايد هم با سم او را بكشند. حكومت روسيه نظامي را به وجود آورده بود كه در آن يك توازن ظريف وجود داشت: افراد مي‌توانستند تحت رادار حكومت به فعاليت بپردازند و خود را سانسور كنند و حكومت نيز به شكلي پراكنده از خشونت و زور استفاده مي‌كرد. اما لحظه‌اي كه ناوالني سوار آن هواپيما در برلين شد، اين نظام از هم پاشيد. در طول تاريخ روسيه، ناوالني بيش از همه به الكساندر سولژنيتسين شباهت دارد؛ او نيز به همين اندازه با اراده، بي‌محابا و هم از نظر جسمي و هم اخلاقي شجاعانه عمل مي‌كرد. ناوالني نيز درست مثل سولژنيتسين مي‌خواهد صرفا با اراده خود و با قدرت شخصيت به حكومت پوتين ضربه بزند و خطر حبس چندساله در اردوگاه نيز نمي‌تواند او را از انجام اين كار منصرف كند.
ناوالني نيز مثل سولژنيتسين شديدا به ارزش‌هاي ملي‌گرايانه و محافظه‌كارانه‌اي كه ليبرال‌ها را هم در روسيه و هم در غرب نگران مي‌كند، اعتقاد دارد و حكومت روسيه نيز تلاش مي‌كند از اين اعتقادات براي بدنام كردن او استفاده كند. ناوالني با علم به اينكه در مسكو دستگير مي‌شود و در شرايطي كه واكنش احتمالي كرملين قابل پيش‌بيني نبود، خود را به گروگاني در دست حكومت تبديل كرد. او تا همين جا هم قواعد مبارزه خود با پوتينيسم را به شكل غير قابل بازگشتي متحول كرده است. روز پنجشنبه در واكنش به بازداشت ناوالني، پارلمان اروپا قطعنامه غيرالزام‌آوري را صادر كرد كه از اتحاديه اروپا مي‌خواست كار بر روي خط لوله گاز نورداستريم2 را كه قرار است براي واردات گاز از روسيه مورد استفاده قرار گيرد، متوقف كند. حكومت روسيه به اين اقدامات واكنش نشان داده است. پنجشنبه‌شب، پليس روسيه منزل سخنگوي مطبوعاتي ناوالني را مورد تفتيش قرار داد و چند تن از هواداران عاليرتبه ناوالني نيز به دنبال اعتراضات سراسري روز شنبه دستگير شدند.
منبع: فارن پاليسي