شصت و يكمين دور مذاكرات يونان و تركيه

شصت‌ويكمين دور مذاكرات اكتشافي بين يونان و تركيه پس از يك وقفه 5 ساله روز 25 ژانويه(6 بهمن 99) در استانبول برگزار خواهد شد. ميتسوتاكيس، نخست‌وزير محافظه‌كار يونان پيش از جلسه پارلمان براي تصويب لايحه افزايش محدوده آب‌هاي سرزميني يونان از 6 مايل دريايي كنوني به 12 مايل دريايي تاكيد كرد كه گفت‌وگوها با تركيه از جايي كه در سال 2016 قطع شده بود، ادامه پيدا مي‌كند اما آتن هيچ گفت‌وگويي در زمينه مسائلي كه حقوق حاكميتي خود مي‌داند، انجام نخواهد داد. ما با خوش‌بيني و اعتماد به نفس در اين مذاكرات شركت مي‌كنيم اما آتن درباره صحبت‌هايي كه غيررسمي و غيرالزام‌آور بودند، هيچگونه ساده‌لوحي نخواهد كرد.»  تركيه و يونان از سال‌هاي 2002 تا 2016 حدود 60 دور گفت‌وگو درباره اختلافات بر سر حوزه حاكميتي در آب‌هاي شرق مديترانه برگزار كردند و قرار بود سال قبل اين گفت‌وگوها از سر گرفته شود كه در پي اعزام كشتي حفاري تركيه به آب‌هاي مورد مناقشه متوقف شد. اقدامات اكتشافي تركيه در شرق دريايي مديترانه به تشديد تنش‌ها ميان اين كشور و كشورهاي اروپايي منجر شد. يونان و قبرس به همراه برخي كشورهاي اروپايي مدعي‌اند كه اقدامات تركيه غيرقانوني و تنش‌آميز است و به آنكارا درباره تبعات اين اقدامات هشدار داده‌اند. اما به باور تركيه اين كشور تنها در حال تامين حقوق خود در اين دريا و درياهاي سياه و اژه است. تصويب لايحه گسترش آب‌هاي سرزميني يونان به 12 مايل دريايي در غرب كشور با 284 راي موافق نمايندگان پارلمان در مقابل 16 راي ممتنع (نمايندگان حزب كمونيست و يك نماينده حزب ائتلاف چپ) احتمالا اين مذاكرات را پيچيده‌تر خواهد كرد. مشاركت حزب دوم پارلمان در راي مثبت به اين لايحه از جمله موارد كم سابقه بوده است. البته رياست حزب ائتلاف چپ(حزب دوم پارلمان) اعتقاد دارد، موضوع گسترش آب‌هاي سرزميني در غرب كشور براي نخستين بار توسط دولت ائتلاف چپ مطرح شد اما حزب حاكم شديدا با آن مخالفت كرد. به گفته نخست‌وزير يونان گسترش مرزهاي آب‌هاي سرزميني يونان در غرب حق مسلم اين كشور است. اين در عين حال پيامي ‌براي مرزهاي شرقي ماست. سرزمين‌هاي يونان را نه با الحاق سرزمين‌هاي ساير كشورها بلكه براساس قوانين بين‌المللي گسترش خواهند داد. گسترش آب‌هاي سرزميني پيام روشن دولت به كساني است كه با تهديد و قلدري مي‌خواهند كشورمان را از حق خود محروم كنند. اجراي حق حاكميتي پيامي مستقيم به همسايه شرقي ارسال مي‌كند. توسل به زور، قانون ايجاد نمي‌كند و توسل به قانون، صلح به دنبال خواهد داشت. از ديدگاه دندياس، وزير خارجه يونان، توقف تحريكات تركيه پيش‌شرط از سرگيري گفت‌وگو بين طرفين است. دو ماه از خروج كشتي Oruc Reis مي‌گذرد بنابراين پيش‌شرطي كه ما مطرح كرده بوديم، اجرا شد و فرصتي براي گفت‌وگو در چارچوب گفت‌وگوهاي اكتشافي ايجاد شده كه تنها موضوع آن فلات قاره و منطقه انحصاري اقتصادي است. وزير خارجه يونان اصرار تركيه بر ناديده گرفتن اين كنوانسيون را مورد انتقاد قرار داد و تهديد تركيه به اعلام جنگ عليه يونان در صورت اجراي حق مبتني بر كنوانسيون مذكور جهت گسترش آب‌هاي سرزميني تا 12 مايل دريايي را غيرقابل قبول مي‌داند. يونان مدعي است اين كشور با «حسن‌نيت و روح همكاري» در دور جديد گفت‌وگوهاي اكتشافي شركت مي‌كند. 
اين اقدام آتن با واكنش تركيه روبه‌رو بود. سخنگوي وزارت امورخارجه تركيه طي انتشار بيانيه‌اي درباره طرح يونان براي گسترش آب‌هاي سرزميني اين كشور در درياي ايوني از 6 مايل به 12 مايل اعلام كرد:«تصميم يونان براي گسترش آب‌هاي سرزميني خود در درياي ايوني از 6 مايل به 12 مايل دريايي در جنوب شبه جزيره پلوپونيز پايان مي‌يابد و اين وضعيت هيچ تاثيري بر درياي اژه نخواهد داشت. تركيه در درياي نيمه بسته اژه، كه در آن شرايط جغرافيايي ويژه‌اي حاكم است، از حقوق و منافع حياتي برخوردار است.» به گفته وزير خارجه تركيه، اقداماتي از قبيل ديدار با مقامات يوناني و روابط با اتحاديه اروپا را از ترس تحريم‌ها انجام نداديم.» پارلمان تركيه در سال 1995 بيانيه‌اي كه به موجب آن گسترش آب‌هاي سرزميني يونان در درياي اژه «دليل جنگ» شمرده شده است با اتفاق آرا تصويب كرده بود. لاوروف، وزير خارجه روسيه كه از سرگيري گفت‌وگوهاي اكتشافي استقبال مي‌كند نيز مدعي است، كنوانسيون 1982 در مورد حقوق درياها اعلام مي‌كند هر كشوري حق دارد آب‌هاي سرزميني خود را تا 12 مايل دريايي تعيين كند. مواضع يونان مبني بر گسترش آب‌هاي سرزميني خود تصميمي كاملا قانوني است. چنانچه اين منافع مطابق با كنوانسيون حقوق درياها مشروع شناخته شود، لازم است از طريق گفت‌وگو و توازن منافع، راه‌حل‌هايي جست‌وجو كرد.» او از تمامي طرفين مي‌خواهد مسائل مربوط به منطقه انحصاري اقتصادي، چه در مورد يونان و چه در مورد قبرس از طريق گفت‌وگو حل و فصل شوند. نخست‌وزير آلباني نيز گسترش آب‌هاي سرزميني تا 12 مايل دريايي را حق مسلم يونان دانسته است. او حتي موضوع ميانجيگري ميان آتن و آنكارا را پيشنهاد داده اما آتن مستقيما به ميانجيگران پاسخ داده است كه به ميانجيگري كشورهاي ثالث نيازي ندارد و دو كشور مي‌توانند به‌ طور مستقيم گفت‌وگو كنند. هايكو ماس، وزير خارجه آلمان از آغاز گفت‌وگوهاي فني بين تركيه و يونان به عنوان «اولين گام مهم» استقبال كرد و از اين دو كشور خواست با گفت‌وگوهاي مستقيم و «راه‌حل محور» اختلافات را برطرف كنند. آلمان طي 6 ماه اخير رياست دوره‌اي خود بر اتحاديه اروپا تلاش‌هاي زيادي براي احياي مذاكرات مستقيم بين تركيه و يونان انجام داد. آغاز اين گفت‌وگوها يك فرصت واقعي براي كاهش دايمي تنش در شرق مديترانه است. مركل براي همكاري تركيه با بخشي از اروپا تلاش‌هاي زيادي به خرج داد.»