يادي از ناشر چيره‌دست
علي اسماعيلي
مرحوم حسن محجوب كه سال گذشته و در همين روزها از دنيا رفت، يكي از بزرگان عرصه نشر و كتاب در ايران بود. مرحوم محجوب بيش از شش دهه مديريت شركت سهامي انتشار را برعهده داشت و توانست نهادي فرهنگي را با وجود مشكلات متعدد، سرپا نگه دارد. در طول مدتي كه او كار مي‌كرد آثار مهمي از نويسندگان و مترجماني مانند مهدي بازرگان، محمدعلي اسلامي ندوشن، فريدون مجلسي، همايون كاتوزيان، علي فردوسي، احمد آرام، ناصر كاتوزيان، رحمت‌الله جباري، عبدالله خدابخشي و... منتشر شد و بخش قابل‌توجهي از كتاب‌هاي حقوقي و دانشگاهي نيز در همين بنگاه انتشاراتي به زيور طبع آراسته گرديد. اگر به آثار منتشرشده در دوران كاري او نگاه كنيم، بحق با فهرستي طولاني و پربار از كتاب‌هاي علمي، سياسي، حقوقي و ادبي روبه‌رو مي‌شويم. به همين جهت بود كه در مراسم بزرگداشت حسن محجوب در تهران، دكتر اسلامي ندوشن طي پيامي از تورنتو او را ناشر «چيره‌دست» ناميد. محجوب نه تنها در كار نشر ورزيده و مجرب بود، بلكه به لحاظ اخلاقي از جمله نوادر روزگار بود و نيرو و انرژي خودش را وقف خدمت به مردم كرده بود. فريدون مجلسي كه از نويسندگان و مترجمان مشهور روزگار ماست در مراسم بزرگداشت محجوب به نكات مهمي اشاره داشت كه يادآوري آن خاطره‌انگيز است. مجلسي در آن مراسم ضمن ارج نهادن به خدمات محجوب افزود: «اين روزها اصطلاح سلِبريتي، يعني در شمار اشخاص سرشناس بودن، رايج است. قرارگرفتن در شمار سلبريتي‌ها نوعي سرقفلي به همراه دارد. معمولا فوتباليست‌ها، خوانندگان، هنرپيشگان و قهرمانان ورزشي، در صورتي كه اسمي دركنند، در شمار اين‌گونه سلبريتي‌ها قرار مي‌گيرند. استادان و اهل فرهنگ هم به دلايل علمي و تاثيرگذاري فرهنگي و دانشگاهي، خصوصا در رشته‌ها‌ي ادبي و علوم‌انساني، ممكن است نامدار شوند و آثارشان مورد اقبال اهل فرهنگ و سياست قرار گيرد؛ ولي شمار مخاطبان آنان در مقايسه با سلبريتي‌ها‌ي ورزشي و سينمايي، كمتر و به همين اندازه، سرقفلي اقتصادي‌شان هم كمتر است؛ اما مي‌توانند دلخوش به نوعي سرقفلي معنوي باشند. با اين حال، برخي خادمان فرهنگي آنچنان در سايه مي‌مانند كه آن دلخوشي هم از آنان دريغ مي‌شود. شايد بتوان آقاي حسن محجوب را در شمار اين‌گونه خادمان توليد كتاب دانست.» چنان‌كه، در گفتار مجلسي خوانديم، مرحوم محجوب از جمله افراد فرهيخته‌اي بود كه دغدغه نام نداشت و دغدغه خدمت داشت و در طول عمر پربركتش توانست كتاب‌هاي خواندني و پرمايه‌اي را به دست مردم برساند. يادش گرامي‌باد.