نقش و جايگاه سفرا در ماموريت
فرصتي كه براي قانونمند كردن گزينش سفير فراهم شده بود بر باد رفت. در يك تفكر منافع مليگرايانه، وزارت خارجه سرمايه ملي است كه نبايد دستاويز افراد براي حفظ و ترويج قومگرايي و ارتباطات قبيله واقع شود. بديهي است عدم توجه به شايستگي و تخصص سفرا و اعزام افراد غير ديپلمات و بيتجربه و خارج از وزارت خارجه ممكن است بر اثر اهمال يا بيتجربگي، روابط دوجانبه به يك حالت بيمار گونه استخوان لاي زخم مبتلا شود كه آثار آن سالها بعد بروز و منافع ملي را دچار خسراني غير قابل جبران كند.
كاش مستي مينمودي هر حرامي چون شراب
آن زمان معلوم ميشد در جهان هشيار كيست
در كشورهاي پيشرفته و دموكرات، وزارت خارجهها به عنوان يك نهاد حاكميتي از چنان ساختار، انسجام، تشكيلات، مقررات، قانونمندي و ابهتي برخوردارند كه حتي با تغيير دولتها نيز دچار كوچكترين تزلزل و اعمال نفوذي نميشوند در حالي كه در برخي كشورها، گروه حاكم و مسلط با لشكركشي به مثابه توزيع غنايم، تشكيلات وزارت خارجه را شخم زده و حتي آن را به وزارت خانواده تبديل ميكنند. وزارت خارجه ايران متاسفانه از زمان آقايان ولايتي، خرازي، متكي، صالحي، ظريف در اين خصوص كارنامه قابل قبولي ندارد و شوربختانه مثل اينكه تا ثريا ميرود تيز در به همان پاشنه ميچرخد و اميدي به بهبود اوضاع نميرود. اكنون وزارت خارجه جولانگاه دانشآموختگان امام صادق شده و گويا ملاك اصلي تصدي پست مديريتي در داخل و تعيين سفير همين پيوند دانشآموختگان در اين دانشگاه است. البته نمونههايي از ديگر ارگانها نيز به چشم ميخورد، شگفتانگيز و حسرتبار اين است كه بسياري از كساني كه از بيرون وزارت خارجه پستهاي سفارت را اشغال كرده و از امكانات مالي و غيره بهرهمند شده و تجربه آموزي كردهاند بعد از پايان ماموريت ذرهاي از تجربه خود را در وزارت خارجه مورد استفاده قرار ندادهاند و دوباره به نهاد مربوطه خود بازگشتهاند. بدون شك اين برخورد فرا ديپلماتيك و اشغال پستهاي سفارت توسط افراد غير وزارت خارجهاي نه تنها روحيه ديپلماتهاي شايسته وزارت خارجه را تضعيف ميكند و جو نا اميدي و يأس را بر كارشناسان و ديپلماتهاي تواناي اين وزارت مستولي ميگرداند بلكه موجب به هدر رفتن سرمايههاي ملي نيز ميشود. جلوگيري از خسارتهاي فوق مستلزم توجه ويژه مسوولان عاليه به اين نهاد مهم حاكميتي است. حكيم فردوسي چند قرن پيش ويژگي و صفات سفير و فرستاده نزد دولتهاي بيگانه را چه زيبا توصيف كرده است كه ميتواند مورد توجه تصميمسازان كشور شود:
«فرستاده بايد فرستادهاي
درون پر ز مكر و برون سادهاي
فرستاده بايد كه دانا بود
به گفتن توانا و بينا بود»
آرزوي سربلندي براي تمام نمايندگان شايسته كشور در مجامع جهاني كه براي تامين منافع ملي ايران عزيز ميكوشند.